Agris Preymanis. Foto: YouTube.

Europa qayta qwru jäne damu bankiniñ Qazaqstan boyınşa direktorı Agris Preymanis BBC-ge bergen swhbatında, twtas Ortalıq Aziya elderine bağıttalğan integraciyalıq-ekonomikalıq baylanıstar, infrastruktura, memleketter arasındağı sauda-sattıq jobalarınıñ jasalıp jatqanın aytqan.

Atalğan swhbatta Agris Preymanis soñğı jıldarı Ortalıq Aziyada mañızdı özgeristerdiñ bolğanın, aytalıq infrastruktura, elder arasındağı sauda-sattıq isterinde ülken özgeris jasalğanın, bwğan Özbekstandağı reformalardıñ ıqpal etkenin aytqan. Onıñ aytuınşa Ortalıq Aziyanıñ integraciyası jalpı aymaqtıñ damuın qamtamasız ete aladı. Bwrın Ortalıq Aziyadağı integraciyanıñ joqtığı ülken kedergi bolıp kelgen, qazir osı bağıtta ıqşam äri şoğırlı jwmıstar istelude.

Ortalıq Aziyanıñ integraciyası şeteldik investiciyanı tartudıñ alğı şarttarınıñ biri. Agris Preymanis sözinde: «Bwl öñirde Qazaqstan sekildi alıp eldiñ bolğanına qaramastan, şeteldik investorlar Ortalıq Aziyanı twtas bir region retinde qaraydı. Sondıqtan, olar bir eldegi emes, jalpı aymaqta ne bolıp jatqanına köbirek nazar audaradı», – dedi.

Demek, şeteldik investorlar Qazaqstanğa investiciya salu arqılı qanday da bir önimdi bir Qazaqstanğa ğana emes, Özbekstan, Qırğızstan, Türkimenstan men Täjikstanğa da eksporttaudı köbirek oylaydı. Orta Aziya elderi arasındağı sauda-sattıqtıñ aşıq boluı, jekelegen elderge degen investorlardıñ qızığuşılığın oyatadı.

Agris Preymanisten BBC tilşisi Gülnara Kasmambetova Özbekstannıñ aşıq, liberaldı boluı öñir üşin qanday röl atqaratının swrağan. Europalıq banktiñ Qazaqstandağı direktorı bwğan: «Bwnı eki jağınan alıp qarauğa boladı. Bir jağınan, Özbekstan özge elderge aşıq, aytarlıqtay reformalar jasalğan el retinde tanıla bastadı. Ekinşiden, Özbekstannıñ aşıluı Ortalıq Aziya üşin ilgerileuşilik bolıp qaldı. Är eldegi kompaniyalar tığız baylanıstar ornata bastadı. Taraptardıñ ükimet basşıları jii-jii kezdesuler men kelissözder ötkizude. Anığında, Ortalıq Aziyadağı bwnday jağday investorlardı qızıqtırıp otır», – degen.

Ol tağı Özbekstannıñ oñdı özgeristeri, ekonomikalıq damuı Qazaqstanğa keri äserin beredi degen közqarastarğa qarsı ekenin ayttı.   Preymanistiñ oyınşa, kerisinşe Özbekstannıñ ekonomikalıq ösimi Qazaqstandı qamtığan özge körşiles elderge payla alıp kelmek.

 Özbekstan damuınıñ Qazaqstanğa degen ıqpalı jöninde Preymanis: «Ärine, Qazaqstandı közdep kelgen keybir investorlar Özbekstanğa ketip qaluı mümkin. Biraq, jalpı öñir üşin bwl öte mañızdı. Bwdan Qazaqstandıq kompaniyalar önimderin Özbekstanğa eksporttaydı, tipti investiciya sala bastaydı. Tipti, kerek bolsa, keybir investorlar Özbekstanğa tauar eksporttau üşin Qazaqstanğa qarajat jwmsaytın boladı. Demek, Özbekstandağı oñ özgeris twtas öñirge keri äser etpeydi», – degen.

Swqbatta qazirgi Ortalıq Aziyanıñ damu jağdayı da söz etiledi. Bwl turasında: «Qazaqstan soñğı dağdarıstan jaqsı şığıp ketti. Bizdiñ boljamuımızşa qazir elde ekonomikalıq ösu jalğasuda, jıl sayın 3,5-4 payız şamasında ösip otır. Bwl jaqsı körsetkiş. Alayda, Qırğızstan jäne özge körşi elder üşin, tipti twtas Ortalıq Aziya üşin Qazaqstannıñ bwdan da tez damuı mañızdı», – deydi Agris Preymanis.

Onıñ aytuınşa, Qazaqstan alğa qoyğan maqsatına jetip, älemdegi tez damığan elderdiñ birine aynalu üşin 5-6 payızdıq ösimdi qamtamasız etui kerek. Bwl bağıtta Qazaqstanda köp jwmıstardıñ jasalıp jatqanın da alğa tartadı. Ol jäne Orta Aziya elderi öziniñ Qıtay men Europa arasında ornalasuday mañızdı orının mıqtı igerui kerek ekenin aytadı.

“The Qazaq Times”