Bıltır ğana «Slavyanskiy bazarda» top jarğan Dimaş Qwdaybergen Qıtaydıñ Hunan tv wyımdastırğan «Men änşimin» bayqauınıñ eki turında üzdik şıqtı. Birneşe aptadan beri külli qazaq jwrtınıñ auzında — Dimaş. Al onıñ Qıtaydağı daqpırtı tipti swmdıq. Ol turalı tüsirilgen äzil-qoyılımnıñ qaralımı 300 millionğa (!) jetti. Swhbat aktobegazeti.kz-ten alındı. 

Ekinşi turğa Dimaştıñ äkesi Qanat Aytbaev ta qatısıp qayttı. Biz Qanatpen äñgimelesken edik.

— Qanat, äueli Dimaş qatısıp jatqan joba turalı äñgimelessek. Bwl qanday joba, oğan kimder qatısadı?

— Bwl — Hunan tv jobası. Hunan tv  — aymaqtıq televidenie. Degenmen Qıtayda barlıq BAQ-qa teñ mümkindik berilgendikten, bwl televidenieniñ atağı öñirden asıp, elindegi eñ üzdikterdiñ qatarına engen. Tipti onı şeteldikter de qaraydı eken.  7,5 million halıq twratın Hunan aymağınıñ ortalığı Çanşa Qıtay wğımında şağın qala sanaladı.

Al «Men änşimin» halıqaralıq jobasınıñ düniege kelgenine 5 jıl tolıptı. Oğan qatısu da oñay emes. Ol üşin änşi mindetti türde birneşe halıqaralıq bayqaudıñ jeñimpazı boluı kerek. Ekinşiden, onıñ äleumettik jelilerde ornalastırılğan änderiniñ qaralımı millionnan (!) kem bolmauı tiis.  Käsibi şeberligi, intellektualdıq deñgeyi de sınğa tüsedi. Mine, osı talaptarğa say kelgen änşi ğana qatısa aladı.

— Dimaştı olar özderi şaqırttı ma?

— Wsınıs bizdiñ tarapımızdan boldı. Älgi talaptardıñ üdesinen şığıp, birneşe irikteu kezeñinen ötkesin ğana  konkursqa qabıldandıq. Ärine, bwnda Dimaştıñ bıltırğı «Slavyanskiy bazardıñ» jeñimpazı bolğanınıñ da äseri boldı. Sonda aytqan änderiniñ qaralımı da köp boldı ğoy.

— Alğaşqı eki turda Dimaş jeñimpaz atandı. Jalpı bwl bayqaudıñ änşiniñ deñgeyin bağalau jüyesi qanday ädispen jürgiziledi?

— Dauıs beru üş deñgeyde jürgiziledi. Äueli halıq arasında anketalıq saual jürgiziledi. Onıñ arasınan   jas şaması ärtürli, muzıkalıq sauatı bar,  ärtürli mamandıqqa ie  500 adam iriktelip, konkursqa körermen retinde jiberiledi. YAğni bwlar — dauıs beretin sarapşılar. Olardıñ qolına byulleten' beriledi. Är körermenniñ 3 adamğa dauıs beruge qwqı bar. Ekinşiden,  zalda käsibi sarapşılar — on şaqtı muzıka mamanı bar. Olar da äbden iriktelgen, osı salanı wñğıl-şwñğılına deyin biletin adamdar. Üşinşiden, änşiniñ de öziniñ qarsılastarına dauıs beruge mümkindigi bar. Tek özine dauıs bere almaydı.

Osı arada bir ayrıqşa ayta ketetin  närse bar. Bir qoyılımğa  qatısqan älgi 500 sarapşı körermen kelesi koncertke jiberilmeydi. Öytkeni wyımdastıruşılardıñ pikirinşe, olar bir änşige «bauır basıp»  qaluı mümkin.

— Dimaş birinşi turda marqwm Gregori Lemarşal'dıñ, ekinşi turda Vitastıñ repertuarındağı änderdi orındadı. Muzıka mamandarınıñ da, körermenderdiñ de payımınşa, ekeuinen de asıp tüsti. Üşinşi turda qanday än orındaydı?

— Queen tobınıñ repertuarınan «The show must go on» änin şırqaydı.

— Aytpaqşı, är turda aytılatın än qalay tañdaladı?

— Onı wyımdastıruşılar tañdaydı.  Bir tur bitkennen keyin kelesi turda aytılatın än habarlanadı. Onıñ qay tilde, qanday änşiniñ repertuarındağı än ekenin soğan deyin  qatısuşı bilmeydi. Är änşige bekitilgen adamdar bar. Solar bükil wyımdastıru şarualarımen aynalısadı. Änşi bir apta işinde sol ändi orkestrmen aytuğa äzir boluı kerek.

— Tım tığız emes pe?

— Tığız, ärine. Biraq bayqaudıñ şartı solay. Segiz änşi baq sınap jatır. Är turdan keyin eñ tömen ball alıp qalğan bir änşi şığıp qalıp, onıñ ornına basqa adam  qosıladı.

— Orkestr  änniñ ärleuin özderi jasay ma? Mısalı, är änşiniñ öziniñ dauıs diapazonın körsetetin mümkindigi ärqalay ğoy?

— Onı biz jasap, orkestrge wsınamız. Qazaqstanda, sosın Qıtayda birneşe adam osı mäselemen aynalısıp otır. Barınşa ülgerip jatırmız.

— Dimaştıñ kiim kiyu, şaş qoyu stiline sın aytqandar boldı…

— Onıñ bäri tüsinbestikten  tuğan äñgimeler. Bwl — şou. Bayqaudıñ şartı boyınşa ärbir änşi aytqan änimen bir obrazdı şığaruı kerek. Soğan say kiim kiip, soğan say bet-jüzin ärleydi.

— Ekinşi turdağı eñ äserli sät Dimaş än aytıp bolğan sätte diktorlardıñ «Zalda Dimaştıñ äkesi otır…» dep habarlap, äkeli-balalı ekeuiñniñ qwşaqtasqan şaqtarıñ boldı. Dimaş seni körip, jüregi jarılarday bop quandı…

— Öytkeni ol meni sol kezde ğana kördi ğoy…

— Qalayşa?

— Bwl  da —  wyımdastıruşılar jasağan «tosınsıy». Qıtayğa kelgenimnen Dimaş mülde habarsız boldı. Televiziyalıq top menen onımen  koncertke deyin kezdespeuimdi ötindi. Biraq men onıñ dayındığın sırttay baqılap jürdim. Birde ekinşi qabatta twrıp tıñdadım, tağı birde bölek bölmede monitor arqılı qaradım. Tura koncert bolatın sätte zalda ornımnıñ dayar ekenin ayttı, biraq otıruğa meniñ dätim barmadı. Ayaq astınan zaldağı meni körse, Dimaş tolqıp ketip, änniñ ırğağınan ayırılıp qalar dep qorıqtım. Sondıqtan da oğan körinbeytin jerde twrıp, tıñdadım. Än aytıp bitkende ğana sahnağa wmtıldım…

— Jalpı  bayqauğa qatısıp jatqan änşilerge qoyılatın basqa qanday talaptar bar?

— Änşi konkurstıñ şarttarın tolıq orındauı tiis. Eşteñege alañdamay, ändi boyına siñirui, soğan dayındaluı kerek. Qalğan şaruanıñ bärin qasındağı bekitilgen adamdar isteydi. Biz tek tamaq jağına qatıstı wsınıs engizdik. Bäri mwsılmanşa bolsın degen ötinişimizdi ayttıq. Ol  tolıq orındalıp jatır.

— Äleumettik jelide «Vitas Dimaştıñ üstinen arızdanıp jatır…» degen äñgime bwrq ete qaldı…

— Bwl — Hunan tv men Vitastıñ arasındağı şarua. Bizdiñ qatısımız joq.

— Bayqau barısında Dimaştıñ qazaqşa da än aytuı mümkin be?

— Mümkin. Änniñ qay tilde ekenine şekteu joq. Biraq  orındalatın şığarmanıñ  äueniniñ tanımaldığı, kürdeliligine säykes onı wyımdastıruşılar şeşedi. Biz öz tarapımızdan  birneşe qazaqşa  än wsınıp qoydıq.

— Bayqaudı halıqaralıq etip twrğan Dimaş qana degen äñgime bar.

— Bwl dodağa Kanadadan, Malayziyadan, Gonkongtan da qatısıp jatqan sayıskerler bar. Sonımen qatar bayqaudan şığıp qalğan qatısuşılar ornı tolığıp otıradı. Mısalı, kelesi turlardıñ birine angliyalıq tanımal  änşilerdiñ biri qatısuı mümkin.

— Jalpı bayqaudıñ jeñimpazı qalay anıqtaladı?

(Külip) Onı säuirde köremiz. Bwrın jeñimpaz atanğan oñtüstikkoreyalıq änşi eki turda üzdik şığıptı. Basqa da kriteriyler bar ğoy, sonıñ bärin eseptey otırıp, anıqtalatın bolar.

— Külli qazaq Dimaştıñ  tileuin tilep otır…

— Iä, onı ayqın sezindik. Qanşama tilekter aytılıp, öleñder arnalıp jatır. Respublikanıñ tükpir-tükpirinen habarlasqandarda esep joq.  Aqtöbelikterdiñ quanışı tipti bölek.  Oblıs  äkimi Berdibek Maşbekwlı Saparbaev Dimaştıñ ärbir qadamına tabıs tilep, meylinşe qoldau körsetip otır. Alğısımız şeksiz!

P.S. XX ğasırda Jwbanovtar äuleti tuğan topıraqtıñ dañqın XXI ğasırda Aytbaevtar äuleti jañğırttı! Alla jar bolğay!

Bauırjan BABAJANWLI

«The Qazaq Times»