Täuelsiz «DAT» gazetine 20 jıl toldı

Biıl Qazaqstandağı täuelsiz basılım «DAT» gazeti öziniñ 20 jıldıq merey toyın atap ötude.

Säuir ayında 1998 jılı eks-prem'er-ministr Äkejan Qajıgeldinniñ bastamasımen qwrılğan «DAT» gazetine 20 jıl toldı. Osı uaqıt aralığında gazet wjımı wltqa, memleketke, el bolaşağına qatıstı dünielerdi tolıqtay qamtıdı. Gazettiñ bas oqırmanı Ermwrat Bapi bastağan qalam wstağan qara narlar bilik tarapınan san märte qısım körip, basılım atauın birneşe ret auıstırsa da, joğarı bilikke «DAT» aytuın toqtatqan joq. Osığan baylanıstı bügin biz gazet wjımın jäne media-jobağa qatısı bar barlıq azamattardı qwttıqtay otırıp, «DAT» basılımınıñ 20 jılda jürıp ötken jolına qısqaşa toqtaludı jön kördik.

1998 jıldıñ 15 säuirinde «DAT» gazetiniñ alğaşqı sanı şıqtı. Biraq arada 7 ay ötkende «Qazaqstan -1» telekompaniyasınıñ şağımı boyınşa, sol kezdegi basılımnıñ bas redaktor Şärip Qwraqbaev pen gazetke 35 million teñge ayıppwl salındı. Atalmış qarjını töley almaytın bolğandıqtan «DAT» wjımı gazetti bankrot dep jariyaladı.

1999 jıldıñ şilde ayı, «DAT» gazeti oqırman qauımğa jaña ataumen jol tarttı. Gazet wjımı basılım atauın «Sol DAT» - dep özgertti. Biraq bwl jerde de täuelsiz gazet qiındıqtarğa tap boldı. «Däuir» baspası «Sol Dattıñ» «DAT» media-jobasınıñ jalğası ekendigin bilip, gazetti basıp şığarudan, al «Qazbaspasöz» jäne «Dauıs» baspa önimderin satu kompaniyalar gazetti satılımğa şığarudan bas tarttı. Alayda gazet wjımı öz jwmısın bwnımen toqtatqan joq. Däl osı jıldıñ qazan ayında «Sol DAT» Reseydiñ Altay aymağındağı Rubcov qalasınan şığa bastadı. Al jeltoqsan ayında sol kezdegi bas redaktor Marat Qabanbay qızmetinen ketip, onıñ ornına gazettiñ qazirgi bas oqırmanı Ermwrat Bapi keldi.

2000 jıldıñ 6 şildesinde el prezidenti Nwrswltan Nazarbaevtıñ 60 jıldıq merey toyı qarsañında «Sol DATtıñ» 50-şi merekelik sanı jarıqqa şıqtı. Biraq Reseymen aradağı «AUL» keden beketinde keden qızmetkerderi WQK jäne qarjı policiyasınıñ qatısuımen basılımnıñ 50-şi tirajın tolıqtay bwğattadı. Osıdan keyin gazet Qırğızstan baspahanalarınan şığa bastadı. Alayda bwl wzaqqa sozılmadı. Arada birneşe ay ötkende Qazaqstan Wlttıq Qauipsizdik komitetiniñ aralasuı saldarınan Resey men Qırğızstannıñ şekaralıq audandarındağı baspahanalar «SolDAT» wjımımen birlesip jwmıs isteuden bas tarttı.

2001 jıldıñ qañtar ayı, WQK qızmetkerleri «Sol DAT» redakciyasına basıp kirip, bağalı qwrılğılar men komp'yuterlerdi isten şığardı. Däl osı jıldıñ säuir ayında gazettiñ bas redaktorı Ermwrat Bapidiñ üstinen QR Qılmıstıq Kodeksınıñ 318 babınıñ 2 tarmağı «QR prezidentiniñ ar-ojdanına nwqsan keltiru» boyınşa qılmıstıq is qozğalıp, bir jılğa bas bostandığınan ayıru jazasına kesildi. Biraq keyinnen Ermwrat Bapige tağılğan ayıp Täuelsizdiktiñ 10 jıldığına oray jariyalanğan amnistiyağa iligip, sot şeşimi küşin joydı.

2002 jıldıñ mamır ayı, «Sol DAT» gazetiniñ redakciyasına qaraqşılıq şabuıl jasalıp, basılım qızmetkerleri Baqıtgül Mäkibay men Kenje Nwrmwhamedwlı soqqığa jığıldı. Ofistegi tehnika men gazettiñ qarjı qwjattarı qoldı boldı.

2003 jıldıñ säuir ayı, Bostandıq audanınıñ sotı «Sol DAT» gazetine 56 million teñge ayıppwl saldı.

2003 jıldıñ mamır ayı, Almatı qalasınıñ audanaralıq sotı Erasıl Äbilqasımovtıñ arızına baylanıstı «Sol DATqa» 4 million teñge köleminde ayıppwl saldı.

2004 jıldıñ şilde ayın «DAT» media-jobasınıñ avtorları «Jwma Tayms» gazetiniñ licenziyasın aldı.

2004 jıldıñ qaraşa ayı, «Jwmas Tayms» gazetiniñ alğaşqı sanı jarıqqa şıqtı.

2005 jıldıñ aqpan ayı, Almatı qalalıq WQK departamenti «Jwma Taymsta» jarıq körgen «Pora znat', kogo vıbirat'. Narod Kazahstana vıdvigaet svoego kandidata v prezidentı» attı materialğa baylanıstı Qılmıstıq Kodekstıñ 318 babınıñ 2 tarmağı boyınşa is qozğadı.

Osı jağdaylardan keyin «DAT» media-jobasınıñ avtorları gazet atauın tağı auıstırdı. Bwl jolı jazuşı Qabdeş Jwmadilovtıñ wsınısı boyınşa, basılım atauı «Tasjarğan» bolıp özgerdi. Biraq «Tasjarğanda» wzaqqa barğan joq. Olda bilik tarapınan körsetilgen qısımnan keyin jabılıp, «DAT» media-jobası 2009 jılı atın «Obşestvennaya poziciya» - dep özgertti. Qazirgi sizben biz oqıp jürgen 18 mıñ danamen taraytın «Obşestvennaya poziciya» gazeti öz zamanında 50 mıñ danamen tarağan «DAT» media-jobasınıñ jalğası.

«DAT» gazeti Täuelsiz Qazaqstanda jasalğan eñ alğaşqı media-jobalardıñ biri. Biz bügin osı materialdı jazarda «DAT» gazetiniñ jürip ötken jolına qarap otırıp Qazaqstandağı demokratiyanıñ, söz bostandığınıñ, adam qwqığınıñ qanşalıqtı tömen deñgeyde ekendigine tağı bir märte köz jetkizdik.

"Qazaq Times" portalı 20 jıl boyı qiındıq pen qısımğa qaramastan Qazaqstannıñ jañaruına, demokratiyalıq el boluına, wlt müddesi men memlekettiñ erteñi üşin "mıltıqsız maydanda" küresip kele jatqan «DAT» gezetiniñ wjımın, oqırmandarın, är jıldarı qızmet istegen jurnalisterin basılımnıñ 20 jıldıq merey toyımen qwttıqtaydı!

“The Qazaq Times”