NASA ( Amerika Aeroğarış Ortalığı) köp jıldar boyı ğarış zertteu salasında tınbay eñbek etip keledi. NASA wşırğan Kün baqılau sputnigi bıltır ğana Kün betindegi jarılıstı birşama anıq suretke tüsire aldı.
Kündi baqılau sputnigi 2010 jılı wşırılğalı beri, Kün belsendiliginiñ HD nwsqasındağı suretter legin joldap keldi. Odan biz kün betindegi ğajayıp jarılıstardı da anıq köre alamız. Är alaun jarılstardan tuındağan türli tüsti jarıqtardı da anıq ajıratuğa mümkindik berdi.
Kün bizden tım şalğay bolğasın da, jerde ornatılğan baqılau qwrılğıları onı tolıq baqılauğa därmensiz. Künnen şıqqan jarıq Jer betine şamamen 8,3 minutta jetedi. Bwl da zertteu nätijeleriniñ däldigine äser etedi. Sonımen qatar, Jer şarı Künnen jıl boyına birde alıstap, birde jaqındap otıradı. Mwnıñ özi Künniñ körinu radiusın özgertip otıradı.
Kün – asa joğarı tempraturadağı gazdı şar. Sutegi – Künde eñ keñ taralğan element bolıp sanaladı. Bwdan özge geli (geli), ottek, kömirtek, azot, magni, kremni, temir elementteri bar.
Onıñ tikeley baqılauğa keletin sırtqı qabatı – Kün atmosferası, Kün täjisi dep te ataladı. Onda Kün radiaciyasınan payda bolğan küşti jarılıstar bolıp twradı. Bwl jay közge körinbeydi. Är retki jarılıstardan bölinip şıqqan energiya Kün jüyesine taralıp ketip jatadı. Kün jüyesindegi barlıq ğalamşarlar energiyasınıñ qaynar közi de – Kün.
"The Qazaq Times"