قىتاي ۇكىمەتى قۋعىنداپ وتىرعان گو ۋننۋي.

قىتاي ۇكىمەتى مەن شەتەلدە باس ساۋعالاپ جۇرگەن قىتايلىق قالتالى كاسىپكەر گۋو ۆەنگۋي اراسىنداعى قاتىناس «مىسىق پەن تىشقان» ويىنىنا ۇقسايدى دەپ جازدى تانىمال «WSJ» باسىلىمى. ول قىسقا عانا ۋاقىتتا الەم نازارىن وزىنە بۇردى. سەبەبى، قىتاي بيلىگىندە جەمقورلىقپەن كۇرەس، ساياسي قۋعىن كۇشەيىپ تۇرعان كەزدە گۋو ۆەنگۋيدىڭ باتىل قادامدارى جۇرتتى تاڭقالدىردى.

الداعى وتەتىن بۇكىل قىتايلىق XIX سەزدەن بۇرىن قىتاي ۇكىمەتى گۋو ۆەنگۋيدى تۇتقىنداماق بولعان ەدى. الايدا، گۋو ۆەنگۋي قۇراما شتاتتى پانالاپ، قىتايدىڭ قۇرىعىنا وڭاي ىلىنگەن جوق. وتكەن اپتادا ول ۋاشينگتوندا ءوزىن اقتاپ مالىمدەمە جاريالادى.  ونىڭ بۇل مالىمدەمەسىن سودان ءبىر اپتا بۇرىن جاساۋدى جوسپارلاعان ەدى. الايدا، ول مالىمدەمە جاريالاماق بولعان حادسون ينستيتۋتىندا ۇقساس ۋاقىتتا قىتاي شەندىسى مەن اقش ديپلوماتىنىڭ كەزدەسۋى وتكىزىلدى دە، گونىڭ مالىمدەمەسى كەيىنگە قالدىرىلادى. دەگەنمەن ول وسى كەزدە اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى رەكس تيللەرسونعا قىتاي بيلىگىنەن كورگەن قىسىمىن جەتكىزگەن. وعان قوسا ءوزىنىڭ تۆيتتەر پاراقشاسىنا نيۋ-دجەرسي مەن يللينويس شتاتىنىڭ رەسپۋبليكاشىلدار پارتياسى جەتەكشىلەرىمەن تۇسكەن سۋرەتتەرىن جاريا ەتكەن. ونىڭ ءبىرى ادام قۇقىقتارىنا بايلانىستى پارتيا ارالىق ۇيىمنىڭ توراعاسى.

بۇل جاساعان قادامدارى قۋعىنداعى قىتايلىق كاسىپكەردىڭ اقش-تاعى بەدەلىن كۇن سايىن جوعارلاتا ءتۇستى. ءتىپتى ونىڭ اسەرى اقش-قىتاي اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قاتىناسقا دا اسەر ەتە باستادى. ايتالىق، ترامپ قىتاي ارقىلى سولتۇستىك كورەيانىڭ ساۋدا-ەكونوميكا جولدارىن قۇرساۋلاۋدى ويلاپ وتىر. قىتاي باسشىسى بولسا الداعى سەزدە ءوزىنىڭ بيلىگىن بەكەم ساقتاپ قالۋدى باستى ورىنعا قويعانى انىق. بىراق، سوڭعى كەزدە قىتاي بيلىگىنىڭ اقش-قا قاراتقان قاباعى سالقىن تارتتى. بۇعان اتالعان قالتالى كاسىپكەر گۋو ۆەنگۋيدىڭ دە ىقپالى زور.

قىتاي ۇكىمەتىنىڭ قۋعىنى مەن قىسىمىنا قاراماستان گۋو ۆەنگۋي ءوزىنىڭ باستى ماقساتى ديكتاتۋرالىق ۇكىمەتتى قۇلاتۋ ەكەنىن اشىق ايتتى. ونىڭ بۇل ءسوزىن ارنايى اۋدارماشىسى جۇرتقا جەتكىزگەندە ول «ۇلى ماقساتىم – قىتاي ەلىن وزگەرتۋ» دەگەن ءسوزىن ۇستەدى. ول الەۋمەتتىك جەلىلەردە قولىندا قىتايدىڭ قازىرگى بيلىگىنە قاتىستى قۇپيا ماتەريالداردىڭ بار ەكەنىن ايتقان بولاتىن. كوپشىلىك اۋديتوريامەن كەزدەسۋ كەزىندە ۇيىمداستىرۋشىلار قىتاي ۇكىمەتىنە قاتىستى قۇپيا قۇجات دەپ ءبىر-ءبىر پاراقتى تاراتقان. وندا قىتاي ۇكىمەتى تىڭشىلاردى جىبەرىپ، گۋو ۆەنگۋي مەن ونىڭ جاقتاستارىن قولعا ءتۇسىرۋ تۋرالى ايتىلعان.

«The Wall Street Journal» باسىلىمى اتالعان قۇجاتتى اقش-تا تۇراتىن قىتاي ەلشىلىگىمەن بولىسكەن. الايدا، ەلشىلىك بۇل تۋرالى جۋرناليستەردىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرمەگەن. ال، گۋو ۆەنگۋي بولسا الداعى ۋاقىتتا اقش ۇكىمەتى كوپتەگەن ماڭىزدى قۇپيا قۇجاتتاردى تاپسىرىپ بەرۋگە دايىن ەكەنىن ءبىلدىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل قۇجاتتاردىڭ ىشىندە سولتۇستىك كورەيا ماسەلەسى، قىتاي ىشىندەگى تيبەت جانە شىنجاڭ اۆتونوميالى اۋداندارعا بايلانىستى جاعىمسىز دۇنيەلەر بار.

دەگەنمەن ونىڭ جاريا ەتپەكشى بولعان ماتەريالدارىنىڭ شىندىققا قانشالىقتى جاقىن ەكەنىن انىقتاۋ قيىن. قىتاي ۇكىمەتىنىڭ قاراۋىنشا،  گۋو ۆەنگۋي  – قىلمىسكەر، سەنىمىن جوعالتقان ادام. تامىز ايىندا قىتاي ۇكىمەتىنىڭ وكىلى Associated Press-كە مالىمدەمە جاساپ، گۋو ۆەنگۋيدىڭ ءبىر باسىنا تاعىلعان پارا بەرۋ-پارا الۋ، اقشا ۇرلاۋ، بارىمتالاۋ، الاياقتىق، زورلاۋ سىندى 19 قىلمىس بار دەگەن بولاتىن. قىتايداعى جەكە جانە ۇلتتىق كومپانيالارى دا اقش سوتىنا گۋو ۆەنگۋيدىڭ ۇستىنەن شاعىمدانعان. ول «The Wall Street Journal» باسىلىمىنا بەرگەن سۇحباتىندا بۇل ايىپتاۋدىڭ ءبارىن تەرىسكە شىعاردى.

ال، گۋو ۆەنگۋيدىڭ العاشقى مالىمدەمە جاساماق بولعان حانسون ينستيتۋتىنىڭ قىزمەتكەرىنىڭ ءبىرى «قىتاي ەلشىلىگى اتالعان ينستيتۋتقا قوڭىراۋ شالىپ، بۇل كەزدەسۋگە مۇمكىندىك بەرمەۋدى ەسكەرتكەنىن» ايتقان. حادسون ينستيتۋتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى تاپسىرىپ العان حابارلامادا  اتالعان ينستيتۋت گۋو ۆەنگۋيدىڭ اشىق مالىمدەمە جاساۋىن كۇشىنەن قالدىرۋىن تالاپ ەتكەن. گۋو ۆەنگۋيدى وسەك-اياڭ تاراتۋشى جانە اۋىر قىلمىسكەر دەپ مالىمدەگەن. «Wall Street Journal» باسىلىمى بۇل حابارلامانىڭ تولىق مازمۇنىن قاراپ شىققانىن ايتادى.

وزگە دە اقپارات كوزدەرىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، كەزدەسۋ وتۋدەن بۇرىن حادسون ينستيتۋتىنا شانحاي تارابىنان جەلىلىك شابۋىل جاسالعان. شابۋىلدىڭ ماقساتى سايتتاعى سۇحباتتاردى جويىپ جىبەرۋ ەكەنى انىقتالىپ وتىر.  شابۋىل ءساتسىز بولعان كۇندە دە گۋو ۆەنگۋي جۇرتپەن كەزدەسكەن كەزدە ينستيتۋتتىڭ سايتى جۇمىس ىستەمەي قالعان. دەگەنمەن ينستيتۋت ديرەكتورى كەزدەسۋدىڭ كۇشىنەن قالۋى قىتاي ەلشىلىگىنىڭ تالابىنا بايلانىستى ەمەس ەكەنىن ايتىپ وتىر.

“The Qazaq Times”