تۇركيادا بوسفور بۇعازىنا بالاما جول جاساۋ XVI عاسىردا وسمانلى يمپەراتورلىعى تۇسىندا جوسپارلانعان. اراعا بىرنەشە عاسىر سالىپ، بيىل قارا تەڭىز بەن ءمارمار تەڭىزىن جالعايتىن كوپىردىڭ ىرگەتاسى قالاندى. ۇزىندىعى 45 كم، تەرەڭدىگى 21 مەتر بولاتىن كوپىردىڭ قۇرىلىسى «ىستامبۇل» مەگاجوباسىنىڭ اياسىندا باستالدى. ەل بيلىگى كانال قۇرىلىسى تۇركيانىڭ حالىقارالىق ساۋداداعى ءرولىن ارتتىرادى دەسە، ەكىنشى تاراپ كوپىردەن تۋاتىن زيان كوپ دەپ سانايدى.

تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان: «بۇل – الەمدەگى ەڭ ءىرى ەكولوگيالىق جوبا بولماق. ونىڭ قۇرىلىسىنا شامامەن 15 ميلليارد دوللار جۇمسالادى. قۇرىلىستى 6 جىلدا اياقتاۋ كوزدەلىپ وتىر»، – دەدى. ال تۇرىك وپپوزيتسيا وكىلدەرى كانال قۇرىلىسى ەكولوگيانى بۇزىپ، 16 ميلليوندىق قالانى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋدە قيىندىقتار تۋدىرادى دەيدى. سونداي-اق اۋىل شارۋاشىلىق جەرلەرىن جارامسىز ەتەدى.

بىرقاتار ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم كانال قۇرىلىسىنا قارسى شىعىپ، نارازىلىق شەرۋىن ۇيىمداستىرعان. ولاردىڭ پىكىرىنشە، كانال قۇرىلىسى كوپتەگەن تابيعي اپاتقا اكەپ سوعادى دەيدى.

كانال قۇرىلىسى. فوتو: ۆۆس

جوبا تولىعىمەن اياقتالسا، جاساندى بۇعاز بوسفورعا بالاما رەتىندە قولدانىلماق. سونىمەن قاتار كانال كانالى كۋچۋكچەكمەجە، اۆجىلار، باشاكشەحير جانە ارناۆۋتكوي اۋداندارى اۋماعىنان وتەدى. اتالعان جوبا تۋرالى العاش 90 جىلداردىڭ باسىندا ايتىلعان. بىراق جوبا قۇنىنىڭ جوعارى بولۋىنا بايلانىستى قۇرىلىس اياقسىز قالعان. رەسمي انكارا ناۋرىزدا جاڭا قۇرىلىس جوسپارىن بەكىتىپ، التى جىلدا ىسكە قوسىلاتىنىن مالىمدەدى.

جوباعا نارازى تۇرعىندار. فوتو: BirGün

الەمدەگى جۇكتەمەسى ەڭ كوپ تەڭىز جولدارىنىڭ ءبىرى – بوسفور ارقىلى جىل سايىن 43 مىڭنان استام كەمە وتەدى. بۇل كورسەتكىش حالىقارالىق كەلىسىمدەرگە سايكەس 25 مىڭ دەڭگەيىندە بەلگىلەنگەن.

ەل بيلىگىنىڭ بولجامىنا سايكەس، 2050 جىلدان كەيىن قارا جانە مارمارا تەڭىزدەرى اراسىنداعى كەمە اعىنى 78 مىڭعا جەتەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە جاڭا تەڭىز ارتەرياسىن قۇرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ارتتىرادى.

ەكىنشى جاعىنان الىپ قاراساق، جاڭا كانالدىڭ پايدا بولۋى بوسفور مەن داردانەلل بۇعازدارىنىڭ مارتەبەسى تۋرالى «مونترە» كونۆەنتسياسىنا قايشى بولۋى مۇمكىن. كەلىسىمدە ازاماتتىق كەمەلەر تۇرىك بۇعازىنان اقىسىز وتەتىنى جازىلعان. بىراق قۇجات قارا تەڭىز جاعالاۋى مەملەكەتتەرىنىڭ قاتارىنا كىرمەيتىن ەلدەردىڭ اسكەري كەمەلەرىنىڭ مۇمكىندىگىن شەكتەيدى.

"The Qazaq Times"