رەسەي ميانماعا اسكەري قارۋ-جاراق ساتۋىن كوبەيتۋدە جانە سول ەلدەگى اسكەري توڭكەرىس جەتەكشىسى مين اڭ لايدى قولداۋدى كۇشەيتكەن. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، بۇل رەسەيدىڭ وڭتۇستىك شىعىس ازياداعى ىقپالىن قارۋ-جاراق ساتۋ ارقىلى كەڭەيتۋىنە جول اشىپ وتىر.

اسكەري سالا مەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك تاقىرىپتارىندا زەرتتەيتىن «دجەينس» توبىنىڭ بانگوكتاعى ساراپشىلارى ماسكەۋدىڭ وڭتۇستىك شىعىس ازياداعى قادامدارىنا باسا نازار اۋدارىپ وتىرعانىن اڭعارتتى. اتالعان كومپانيانىڭ قاۋىپسىزدىك جونىندەگى ساراپشىسى ەنتوني دەۆيستىڭ ايتۋىنشا رەسەي ايماقتىق ەكونوميكالىق ۇيىم اسەان-مەن قارىم-قاتىناستى ىلگەرىلەتۋگە ۇمىتتەنەدى، سونىمەن ءبىر ۋاقىتتا، قارۋ-جاراق ساتۋ ارقىلى وڭىردەگى ءوز ىقپالىن كۇشەيتۋگە دە كوپبىرەك ءۇمىت ارتىپ وتىر.

«رەسەي ميانماعا عانا ەمەس، ميانما ارقىلى اسەان-عا كەڭىرەك ورنىعۋدى كوزدەپ وتىر»، – دەيدى دەۆيس. ول سونداي-اق ميانما ءىسى بويىنشا قىتاي مەن رەسەيدىڭ اسەان ءسامميتىن شاقىرۋىنا تاڭ قالۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ سانايدى. اسەان ماسكەۋ مەن بەيجىڭ ءۇشىن بارىنشا تەرەڭ بايلانىس ورناتقىسى كەلەتىن ۇيىم. ءارى، قىتاي مەن رەسەي بۇل ۇيىمعا ءوز ىقپالىن ورناتا الامىز دەپ سەنەدى.

ماسكەۋ مەن بەيجىڭنىڭ بۇنداي سەنىمگە يە بولۋىنا وزىندىك سەبەپتەر بار. اسەان سوڭعى كەزدەرى داعدارىستاردى شەشۋ بويىنشا السىزدىك تانىتقانى ءۇشىن سىنعا قالعان ۇيىم. ونىڭ ۇستىنە ۇيىمدا ۇيىم مۇشەلەرىنىڭ ىشكى ىسىنە ارالاسپاۋ ءپرينتسيۆى ۇنەمى ناسيحاتتالىپ وتىرادى. مۇشەلەرىنىڭ كوبى ءبىر پارتيالى نەمەسە اسكەري بيلىك ىقپالىنداعى ۇيىم بولعاندىقتان رەسەي مەن قىتاي ءوز ىقپالىن وڭاي ورناتۋى دا مۇمكىن.

ارينە، ميانماداعى اسكەري توڭكەرىس بولاشاقتا ەكونوميكالىق دامۋ جاعىنان كوش باسشى ايماق بولادى دەپ وتىرعان وڭىردە كوپتەگەن سىناقتى الا كەلدى. بۇل سىناقتاردىڭ اۋىرلىعى اسەان ۇيىمىنا كوبىرەك ءبىلىنىپ وتىر. اتالعان ۇيىم ءۇشىن ءوز ىقپالىنداعى داعدارىستى شەشۋ قابىلەتىنە جاڭا سىناق رەتىندە كورىنىپ تۇر. قىتاي ءوزىنىڭ ءوندىرىسى، يمپورتى مەن ەكسپورتىنا بايلانىستى ءوڭىردىڭ تۇراقتىلىعىنا مۇددەلى. رەسەي بولسا ميانمادا توتاليتارلىق رەجيم پايدا بولسا ونى قولداۋعا ءازىر ەكەنىن قازىردەن اڭعارتىپ وتىر. ءتىپتى، رەسەيلىك اقپارات قۇرالدارى قازىردىڭ وزىندە گەنەرال مين اڭ لايدى دەموكراتيانى قورعاۋشى قاتارىندا اتاپ جاتقانى جاسىرىن ەمەس.

بايقاپ وتىرعانىمىزداي، بىزگە كورشىلەس ەكى وڭىرلىك دەرجاۆالار وڭتۇستىك شىعىس ازياداعى جاڭا جاعدايدى ءوز تۇرعىسىنان باقىلاۋعا الۋعا ۇمتىلۋدا. ەڭ قىزىعى، ميانماداعى جاعداي رەسەي ءۇشىن اسا ءبىر تاڭقالارلىق تاڭسىق جاعداي بولمادى. سەبەبى، اسكەري توڭكەرىستەر ءبىر اپتا بۇرىن عانا رەسەي قورعانىس ءمينيسترى شويگۋ ميانماعا ساپارلاپ قايتقان ەدى.

ميانما جاعدايى بارعان سايىن شيەلەنىسە تۇسۋدە. ەل ىشىندە اسكەريلەردىڭ زورلىق-زومبىلىق ارەكەتى كۇشەيىپ، ميانمانىڭ كوپتەگەن ەتنيكالىق توپتارى، ونىڭ ىشىندە قارۋلى توپتارىنىڭ ءوزى اسكەريلەرگە قارسى حالىقتىق قوزعالىسقا قولداۋ كورسەتە باستادى. ميانما داعدارىسى ۇزاققا سوزىلعان سايىن ونداعى دەرجاۆالاردىڭ ويىنى دا سۇراپىل بولا تۇسپەك. رەسەيدىڭ وسى تۇستا ميانمانىڭ اسكەري بيلىگىن قولداۋى جانە قارۋ-جاراق ساتۋىن كوبەيتۋى ونىڭ سىرتقى قىسىمدارىن ارتتىرىپ قانا قويماي، وڭىردەگى انتي-رەسەيلىك كوزقاراستى دا كۇشەيتۋى مۇمكىن.

“The Qazaq Times”