توقاەۆ تسوي مەن ەسقاليەۆكە شۇيلىگىپ، وتستاۆكا تۋرالى ەسكەرتتى

بەيسەنبى كۇنى توقاەۆ باستاعان ۇكىمەت مۇشەلەرى مەن اكىمدەر كوكتەمگى تولقىننىڭ قايتالانۋىنا بايلانىستى جيىن وتكىزدى. ول ۆاكتسيناتسيالاۋ ناۋقانىنىڭ باياۋلاۋىنا نارازىلىق كەيىپ تانىتىپ، «تاعى ءبىر مارتە» ەسكەرتۋ جاساعانداي بولدى. ۇكىمەتكە ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىنا دەيىن مۇرسات بەردى.

توقاەۆ ەلدە ۆاكتسينالاۋدىڭ سىلبىر ءجۇرىپ جاتقانىن سىناپ، مۇنىڭ سەبەبى ۆاكتسينا تاپشىلىعى ەكەنىن ايتتى.

ۇكىمەتتىڭ رەسەيلىك «سپۋتنيك V» ەكپەسىمەن ەلدى قامتاماسىز ەتەتىن ۋاعدالاستىققا قول جەتكىزگەنى جونىندەگى مالىمەتىنە يەك ارتقانىن العا تارتتى.

«وسى اقپارات بويىنشا جاپپاي ۆاكتسيناتسيالاۋ 1 اقپاننان باستالادى دەپ ەدىم. ەكى ايدا حالىقتىڭ 0,2%-عا دا جەتپەيتىن بولىگى ەكپە الدى. ەندى شەتەلدەردىڭ باسشىلارىمەن قوسىمشا ۆاكتسينا جەتكىزۋ جايلى كەلىسۋىمە تۋرا كەلەدى. ءبىز ۆاكتسينا تەزىرەك جەتكىزىلۋى ءۇشىن كوممەرتسيالىق تۇرعىدا ءتيىمسىز شارتتارعا كەلىسۋگە ءماجبۇرمىز» دەدى.

«الەكسەي ۆلاديميروۆيچ، بۇعان دەيىن سىزگە بۇگىنگى تاڭدا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترىنىڭ ۇكىمەتتەگى باستى تۇلعا ەكەنىن، وكىلەتتىلىگىڭىز ەرەكشە ەكەنىن ايتىپ ەدىم. جاپ-جاقسى جۇمىس ىستەي باستادىڭىز، بىراق كەيىننەن قارقىن ايتارلىقتاي السىرەدى. ءساۋىر ايىندا جاعدايدى رەتتەمەسەڭىز، كوڭىلىڭىزدى تۇسىرەتىن «كادرلىق شەشىم» شىعارۋعا ءماجبۇرمىن. بۇل تەك مينيسترگە عانا ەمەس، تۇگەل ۇكىمەتكە دە قاتىستى»، – دەدى توقاەۆ تسوي كومانداسىنىڭ سىلبىرلىعىنا شۇيلىگىپ.

ول مينيسترگە ەلدەگى ۆاكتسيناتسيالاۋ قارقىنىن ارتتىرۋعا جانە ەپيدەميولوگيالىق احۋالدى جاقسارتۋ ءۇشىن ءبىر اي ۋاقىت بەردى. ونىڭ ايتۋىنشا، اڭگىمە ەلدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىندە. حالىق يممۋنيتەتىن ارتتىرۋ جۇمىسى ءتيىمدى اقپاراتتىق-تۇسىندىرۋمەن قاتار ءجۇرۋى قاجەت. مۇنداي ماڭىزدى ىسكە  جالپىحالىقتىق ۆاكتسيناتسيانى قولدايتىن كاسىبي ماماندار مەن بەلسەندى ازاماتتاردى كوپتەپ تارتۋ قاجەت دەپ سانايدى.

«ەلدە كونتاگيوزدىعى جوعارى مۋتاتسيالانعان ءۇش شتامنىڭ بارى راستالدى. سىرقاتتانۋ ءوسىمى جاعدايى اۋى جانە اسا اۋىر حالدەگى ناۋقاستاردىڭ، ءولىم جاعدايىنىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى. قاتارىنان ءبىر ۋاقىتتا ءدارى-دارمەك پەن مەديتسينالىق قۇرال-جابدىقتار جەتىسپەي جاتىر. ورتاشا ەسەپپەن رەانيماتسيا بولىمشەلەرىنىڭ 64%-عا عانا نەگىزگى  ستاندارتتار بويىنشا جابدىقتالعان. مىنا تۇرىمەن دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنە تاعى دا شامادان تىس سالماق ءتۇسۋى مۇمكىن»، – دەدى پرەزيدەنت.

ول ۇكىمەت پەن اكىمدەرگە رەانيماتسيا بولىمشەلەرىن دەرەۋ جابدىقتاۋدى تاپسىرىپ، وعان جاۋاپتى ەتىپ ورىنباسارلارى مەن باس دارىگەرلەردى بەكىتۋگە مىندەتتەدى.

«كەيبىر وڭىرلەردە ساتىپ الىناتىن جەكە قورعانۋ قۇرالدارىنىڭ تاپشىلىعى يا ساپاسىنىڭ ناشارلىعى بايقالۋدا. ءبىز «سك-فارماتسيا» باسشىلىعىن اۋىستىردىق. ءدال قازىر جاڭا جەتەكشىنىڭ  جۇمىسىن كورسەتەتىن ءساتى تۋدى. ولاي بولماعان جاعدايدا جۇمىستان بوساتىلادى»، – دەدى.

«تىڭدايتىن مەملەكەتتىڭ» كادرلارىنا كەيىگەن توقاەۆ مينيسترلىككە دارىگەرلەرگە بەرىلەتىن قورعانىش قۇرالدارىنىڭ ساپاسى مەن كولەمىن قاتاڭ باقىلاۋدى تاپسىردى.

ول اقپان ايىندا اۋەرەيستەرى ارقىلى پتر انىقتاماسىنسىز كەلەتىن جولاۋشىلاردىڭ ەكى ەسەگە ارتقانىن حابارلادى: «بىلتىر قاڭتاردا 7,3% ادام تەست قورىتىندىسىنسىز كەلسە، قازىر 27%-عا جەتىپ وتىر».

رەسمي مالىمەت بويىنشا، اقپان جانە ناۋرىز ايلارىندا 134 مىڭنان اسا ادام كوروناۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينانىڭ ءبىر دوزاسىن، 38 مىڭنان اسا ادام ەكىنشى دوزانى العان. مينيسترلىك ەكپە ناۋقانى جوسپار بويىنشا كەلە جاتىر دەگەنىمەن ساراپشىلار ۆاكتسينالاۋ ناۋقانىنىڭ سىلبىر ءجۇرىپ جاتقانىن ايتقان.

توقاەۆ بىلتىر دا «ماۋسىم-شىلدە قىرعىنىڭ» ورتاسىندا (29 ماۋسىم) ەلدەگى كوروناۆيرۋستىڭ ورشۋىنە وبلىس اكىمدەرى مەن مەملەكەتتىك ورگان جەتەكشىلەرىن، مينيسترلەردى ايىپتاي سويلەپ، ولارعا سوگىس پەن ەسكەرتۋ بەرگەن ەدى. سوندا دا جۇرت شىلدەدە اۋىر تاۋقىمەتكە ۇشىراستى. كوپ وتپەي سارشا تامىزدا پرەزيدەنت ۇكىمەتكە جاعدايدى تۇزەۋگە ەكى اي مۇرسات بەرەتىنىن، ايتپەسە وتستاۆكا قاۋپى تونەتىنىن ەسكەرتكەن.

ۇكىمەتتىڭ ەڭ ۇلكەن قاتەلىگى – «ماۋسىم-شىلدە قىرعىنى» بولعان بىلتىر 2019 جىلعا قاراعاندا كوز جۇمعاندار سانى 22%-عا ارتىپ، 162,6 مىڭ ادامعا جەتكەن. قان اينالىمى جۇيەسى (23%) مەن تىنىس الۋ ورگاندارىنىڭ (14%) اۋرۋلارىنان قايتىس بولعاندار ەلەۋلى دەڭگەيدە كوپ. سونىمەن بىرگە، جىلدا ۇلەسى قارايىپ تۇراتىن جازاتايىم وقيعالار مەن كولىك اپاتتارىنان بولاتىن ءولىم ايتارلىقتاي ازايعان.

سانيتاريالىق قىزمەتتىڭ بەيكاسىبي شەشىمدەرى جاعدايدى جاقسارتۋدىڭ ورنىنا، قيىنداتقان كەزى بولدى. قوعامدىق كولىكتىڭ قاتارىن كەمىتىپ، ءتىپتى ترانسپورت قوزعالىسىن شەكتەدى. تەحنيكالار مەن ماماندار جابىق نىسانداردىڭ ورنىنا كوشە-داڭعىل بويىن دەزينفەكتسيالادى. بۇل – ەكونوميكالىق جاعىنان قوماقتى شىعىنعا ءارى قوعامدىق كولىك جەتكىلىكسىز بولعاندىقتان جولاۋشىلاردىڭ تىعىز توپتاسىپ قاتىناۋىنا اكەپ سوقتى.

بۇدان وزگە اۋىرعانداردى دۇرىس ەسەپكە الىپ، كوروناۆيرۋستىڭ باعدارى جايلى ساۋاتتى ستاتيستيكا جۇرگىزۋدىڭ ءوزى كوپ ماشاقات تۋعىزدى. ءبىر جازدىڭ وزىندە رەسمي ستاتيستيكا ينديكاتورلارى بىرنەشە رەت تۇرلەندى. مينيسترلىك شىلدە ايىنا دەيىنگى ادەتتەگىدەن ءۇش ەسەگە ۇلعايعان پنەۆمونيانىڭ 256 مىڭ جاعدايىنان كوروناۆيرۋستىق ءتۇرىن اجىراتۋدان باس تارتتى. توقاەۆتىڭ ستاتيستيكاداعى كەمشىلىكتەر جونىندەگى ءۇش رەتتىك سىن-ەسكەرتپەسى مەن اقپارات قۇرالدارىنىڭ سۇراقتارىنان كەيىن ءبىرشاما قاتەلىكتەر تۇزەتىلدى.

دەسە دە توقاەۆ ءوزى ءجيى سىنايتىن ۇكىمەتتىڭ پاندەمياعا قارسى كۇرەسىنە وڭ ءارى جوعارى باعا بەرگەن.

قازىر ەلدە ۆيرۋس كۇشەيگەن. كۇن سايىن تىركەلەتىن ناۋقاستار سانى 2 مىڭعا جۋىقتادى. شامامەن 17-20 ادام ءولىمى تىركەلىپ ءجۇر. التى ايماق ۆيرۋس كۇشەيگەن «قىزىل ايماقتا» تۇر. ۇكىمەت ۇسىنعان دەرەككە قاراعاندا، ىندەت باستالعالى 297,5 مىڭعا جۋىق ادامنان كوروناۆيرۋس پەن سوعان ۇقساس پنەۆمونيا انىقتالعان. وسى ارالىقتا ۆيرۋس جۇققانداردىڭ 5371-ءى (كۆي+ / U07.1 – 3060, كۆي- / U07.2 – 692, ىلەسپە اۋرۋلاردان – 1619) قايتىس بولعان. الايدا قازاقستان بيلىگى بويىنان كوروناۆيرۋس تابىلسا دا، باسقا اۋرۋلاردىڭ سەبەبىنەن قايتىس بولدى دەلىنگەن 1450 ادامدى جالپى ستاتيستيكاعا ەنگىزبەيدى.

قازاقستان ۆيرۋس تارالۋى بويىنشا الەمدە Worldometers دەرەكقورى، دجونس حوپكينس ۋنيۆەرسيتەتى جانە ددسۇ تىزىمىندەگى 221 ەل مەن ايماقتىڭ اراسىندا 49-ورىندا تۇر.

"The Qazaq Times"