Qazaqstan prezilenti Qasım-Jomart Toqaev. Foto: Foto: EPA / TASS / Igor' Kovalenko

Beysenbi küni Toqaev bastağan ükimet müşeleri men äkimder köktemgi tolqınnıñ qaytalanuına baylanıstı jiın ötkizdi. Ol vakcinaciyalau nauqanınıñ bayaulauına narazılıq keyip tanıtıp, «tağı bir märte» eskertu jasağanday boldı. Ükimetke säuir ayınıñ soñına deyin mwrsat berdi.

Toqaev elde vakcinalaudıñ sılbır jürip jatqanın sınap, mwnıñ sebebi vakcina tapşılığı ekenin ayttı.

Ükimettiñ reseylik «Sputnik V» ekpesimen eldi qamtamasız etetin uağdalastıqqa qol jetkizgeni jönindegi mälimetine iek artqanın alğa tarttı.

«Osı aqparat boyınşa jappay vakcinaciyalau 1 aqpannan bastaladı dep edim. Eki ayda halıqtıñ 0,2%-ğa da jetpeytin böligi ekpe aldı. Endi şetelderdiñ basşılarımen qosımşa vakcina jetkizu jaylı kelisuime tura keledi. Biz vakcina tezirek jetkizilui üşin kommerciyalıq twrğıda tiimsiz şarttarğa kelisuge mäjbürmiz» dedi.

«Aleksey Vladimiroviç, bwğan deyin sizge bügingi tañda densaulıq saqtau ministriniñ Ükimettegi bastı twlğa ekenin, ökilettiligiñiz erekşe ekenin aytıp edim. Jap-jaqsı jwmıs istey bastadıñız, biraq keyinnen qarqın aytarlıqtay älsiredi. Säuir ayında jağdaydı rettemeseñiz, köñiliñizdi tüsiretin «kadrlıq şeşim» şığaruğa mäjbürmin. Bwl tek ministrge ğana emes, tügel ükimetke de qatıstı», – dedi Toqaev Coy komandasınıñ sılbırlığına şüyligip.

Ol ministrge eldegi vakcinaciyalau qarqının arttıruğa jäne epidemiologiyalıq ahualdı jaqsartu üşin bir ay uaqıt berdi. Onıñ aytuınşa, äñgime eldiñ wlttıq qauipsizdiginde. Halıq immunitetin arttıru jwmısı tiimdi aqparattıq-tüsindirumen qatar jürui qajet. Mwnday mañızdı iske  jalpıhalıqtıq vakcinaciyanı qoldaytın käsibi mamandar men belsendi azamattardı köptep tartu qajet dep sanaydı.

«Elde kontagiozdığı joğarı mutaciyalanğan üş ştamnıñ barı rastaldı. Sırqattanu ösimi jağdayı auı jäne asa auır häldegi nauqastardıñ, ölim jağdayınıñ köbeyuine baylanıstı. Qatarınan bir uaqıtta däri-därmek pen medicinalıq qwral-jabdıqtar jetispey jatır. Ortaşa eseppen reanimaciya bölimşeleriniñ 64%-ğa ğana negizgi  standarttar boyınşa jabdıqtalğan. Mına türimen densaulıq saqtau jüyesine tağı da şamadan tıs salmaq tüsui mümkin», – dedi prezident.

Ol ükimet pen äkimderge reanimaciya bölimşelerin dereu jabdıqtaudı tapsırıp, oğan jauaptı etip orınbasarları men bas därigerlerdi bekituge mindettedi.

«Keybir öñirlerde satıp alınatın jeke qorğanu qwraldarınıñ tapşılığı ya sapasınıñ naşarlığı bayqaluda. Biz «SK-Farmaciya» basşılığın auıstırdıq. Däl qazir jaña jetekşiniñ  jwmısın körsetetin säti tudı. Olay bolmağan jağdayda jwmıstan bosatıladı», – dedi.

«Tıñdaytın memlekettiñ» kadrlarına keyigen Toqaev ministrlikke därigerlerge beriletin qorğanış qwraldarınıñ sapası men kölemin qatañ baqılaudı tapsırdı.

Ol aqpan ayında äuereysteri arqılı PTR anıqtamasınsız keletin jolauşılardıñ eki esege artqanın habarladı: «Bıltır qañtarda 7,3% adam test qorıtındısınsız kelse, qazir 27%-ğa jetip otır».

Resmi mälimet boyınşa, aqpan jäne naurız aylarında 134 mıñnan asa adam koronavirusqa qarsı vakcinanıñ bir dozasın, 38 mıñnan asa adam ekinşi dozanı alğan. Ministrlik ekpe nauqanı jospar boyınşa kele jatır degenimen sarapşılar vakcinalau nauqanınıñ sılbır jürip jatqanın aytqan.

Toqaev bıltır da «mausım-şilde qırğınıñ» ortasında (29 mausım) eldegi koronavirustıñ örşuine oblıs äkimderi men memlekettik organ jetekşilerin, ministrlerdi ayıptay söylep, olarğa sögis pen eskertu bergen edi. Sonda da jwrt şildede auır tauqimetke wşırastı. Köp ötpey sarşa tamızda prezident ükimetke jağdaydı tüzeuge eki ay mwrsat beretinin, äytpese otstavka qaupi tönetinin eskertken.

Ükimettiñ eñ ülken qateligi – «Mausım-şilde qırğını» bolğan bıltır 2019 jılğa qarağanda köz jwmğandar sanı 22%-ğa artıp, 162,6 mıñ adamğa jetken. qan aynalımı jüyesi (23%) men tınıs alu organdarınıñ (14%) aurularınan qaytıs bolğandar eleuli deñgeyde köp. Sonımen birge, jılda ülesi qarayıp twratın jazatayım oqiğalar men kölik apattarınan bolatın ölim aytarlıqtay azayğan.

Sanitariyalıq qızmettiñ beykäsibi şeşimderi jağdaydı jaqsartudıñ ornına, qiındatqan kezi boldı. Qoğamdıq köliktiñ qatarın kemitip, tipti transport qozğalısın şektedi. Tehnikalar men mamandar jabıq nısandardıñ ornına köşe-dañğıl boyın dezinfekciyaladı. Bwl – ekonomikalıq jağınan qomaqtı şığınğa äri qoğamdıq kölik jetkiliksiz bolğandıqtan jolauşılardıñ tığız toptasıp qatınauına äkep soqtı.

Bwdan özge auırğandardı dwrıs esepke alıp, koronavirustıñ bağdarı jaylı sauattı statistika jürgizudiñ özi köp maşaqat tuğızdı. Bir jazdıñ özinde resmi statistika indikatorları birneşe ret türlendi. Ministrlik şilde ayına deyingi ädettegiden üş esege wlğayğan pnevmoniyanıñ 256 mıñ jağdayınan koronavirustıq türin ajıratudan bas tarttı. Toqaevtıñ statistikadağı kemşilikter jönindegi üş rettik sın-eskertpesi men aqparat qwraldarınıñ swraqtarınan keyin birşama qatelikter tüzetildi.

Dese de Toqaev özi jii sınaytın ükimettiñ pandemiyağa qarsı küresine oñ äri joğarı bağa bergen.

Qazir elde virus küşeygen. Kün sayın tirkeletin nauqastar sanı 2 mıñğa juıqtadı. Şamamen 17-20 adam ölimi tirkelip jür. Altı aymaq virus küşeygen «qızıl aymaqta» twr. Ükimet wsınğan derekke qarağanda, indet bastalğalı 297,5 mıñğa juıq adamnan koronavirus pen soğan wqsas pnevmoniya anıqtalğan. Osı aralıqta virus jwqqandardıñ 5371-i (KVI+ / U07.1 – 3060, KVI- / U07.2 – 692, ilespe aurulardan – 1619) qaytıs bolğan. Alayda Qazaqstan biligi boyınan koronavirus tabılsa da, basqa aurulardıñ sebebinen qaytıs boldı delingen 1450 adamdı jalpı statistikağa engizbeydi.

Qazaqstan virus taraluı boyınşa älemde Worldometers derekqorı, Djons Hopkins universiteti jäne DDSW tizimindegi 221 el men aymaqtıñ arasında 49-orında twr.

"The Qazaq Times"