ەرمۇرات باپي: الداعى سايلاۋعا نازارباەۆتىڭ ءوزى دايىن ەمەس

سوڭعى ۋاقىتتارى ەلىمىزدە ءتۇرلى كۇماندى زاڭدار قابىلدانىپ، حالىققا سان الۋان جەڭىلدىكتەر جاسالىپ، مەرزىمىنەن بۇرىن پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋگە دايىندىق جۇمىستارىنىڭ العىشارتتارى جاسالىپ جاتىر. وسىعان بايلانىستى بۇگىن ءبىز 20 جىلدان استام ۋاقىت بويى بيلىككە شاما-شارقى جەتكەنشە وپپونەت بولىپ كەلە جاتقان «دات» جوباسىنىڭ جەتەكشىسى، گازەتتىڭ باس وقىرمانى ەرمۇرات باپيمەن سۇحباتتاسۋدى ءجون كوردىك.

- ەرمۇرات اعا، جاقىندا ۇكىمەت «توتەنشە جاعدايلاردا عالامتوردى بۇعاتتاۋعا» بايلانىستى قاۋلى شىعاردى. بيلىكتىڭ بۇل قادامى نەنى بىلدىرەدى؟

- بۇل – «سۋعا كەتكەن تال قارمايدىنىڭ» كەبىن بىلدىرەدى! وسى زاڭدى اقىل-ەسى دۇرىس ادامدار – پارلامەنت دەپۋتاتتارى قابىلداپ وتىرسا دا، مەن وسىلاردىڭ ساناعا سىيمايتىن قىلىقتارىنا تاڭ قالامىن: ءبىر جاقتا جەر سىلكىنىپ، ادامدار زارداپ شەگىپ (قىرىلىپ) جاتسا، بۇلار بۇ جاقتا ينتەرنەتتى بۇعاۋلاماق ەكەن! كوكەم-اۋ، مۇندايدا توتەنشە جاعدايدىڭ كەرىسىنشە، جاي-جاپسارى مەن قاۋىپ-قاتەرىن ەل-جۇرتقا كەڭىنەن جەتكىزۋ ءۇشىن، ينتەرنەت پەن الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ مۇمكىندىگىن كەڭىنەن پايدالانۋ كەرەك ەمەس پە ەدى؟! ال وسى زاڭدا «الەۋمەتتىك توتەنشە جاعداي» دەگەن تىركەس بار. بۇل قانداي توتەنشە جاعداي؟ بۇنى بۇگىنگى قازاقستاندا ەكىنىڭ ءبىرى ءبىلۋى ءتيىس: ول – بيلىكتىڭ ءىس-ارەكەتىنەن ابدەن ازار-بەزەر بولعان حالىقتىڭ الاڭعا شىعۋى; بيلىكتى ورىنىنان تايدىرۋعا ۇمتىلعان قوعامنىڭ تولقۋى مەن قوزعالىسى; سان مىڭداعان ادامنىڭ بيلىككە قارسى ميتينگى وتكىزۋى. مىنە، بيلىكتىڭ كوكسەپ وتىرعانى – وسىنداي مۇمكىن بولار حالىقتىق تالاپتى تىيۋ، الاڭعا اتويلاپ شىققان قارسىلاستارىن باسىپ-جانشۋ، قاجەت بولسا، جاڭاوزەندەگى سياقتى، حالىققا وق اتۋ جانە وسى قاندى قىلمىسىن الەم جۇرتشىلىعىنان جاسىرىپ-جابۋ ءۇشىن، ينتەرنەت پەن الەۋمەتتىك جەلىلەردى تۇمشالاپ تاستاۋ.

- پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ فينلياندياعا جاساعان ساپارىندا «قازاقستاننىڭ نەگىزىن قالاعان ادام رەتىندە سايلاۋعا قاتىسۋعا قۇقىعىم بار» دەپ مالىمدەدى. قالاي ويلايسىز، 2019 جىلى مەرزىمىنەن بۇرىن پرەزيدەنت سايلاۋى بولا ما؟

- بولۋى ابدەن مۇمكىن! نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ الاسۇرىپ، ەل-جەردى ارالاپ، حالىققا جولداۋىن ەرتە جولداپ، جالاقىنى كوتەرۋ، كوممۋنالدىق تاريفتەردى ءتۇسىرۋ تۋرالى كەزەكتى ۋادەسىن ءۇيىپ-توگۋىنە قاراعاندا، نە كەزەكتەن تىس پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا، نە بيلىكتىڭ ترانزيتىنە دايىندالىپ جاتقان سىڭايلى. مۇنداي ساياسي كامپانياعا ءبارىن ساقاداي-ساي ەتىپ قويدى. قازاقتىڭ ءبىر قۋشىكەش كەلىنى ايتقان ەكەن: اۋىرىپ جاتقان ەنەم الاي-بۇلاي بوپ كەتە مە دەپ، اقىرەتىن دايىنداپ، قابىرىن قازىپ قويدىق، ءبىز دايىنبىز، تەك ەنەم عانا دايىن بولماي تۇر دەپ. سول سياقتى سايلاۋدىڭ بارلىق العىشارتى مەن اساي-مۇسەيى دايىن بولسا دا، نازارباەۆتىڭ ءوزى دايىن بولماي تۇر. وندا ءدال قازىر ەكى ءتۇرلى ۋايىم بار: ءبىرىنشىسى - پرەزيدەنتتىك تاقتا مەيىلىنشە، قۇداي دەنساۋلىق بەرسە، مۇمكىندىگىنشە ۇزاق وتىرا تۇرۋ; ەكىنشىسى - اياق استىنان "الاي-بۇلاي بوپ كەتسەم، بيلىكتى كىمگە قالدىرام"? ورىستار ايتپاقشى، "ي حوچەتسيا، ي كوليتسيا". بىراق ۋاقىت دەگەن ۇلى قۇدىرەت ونىڭ ارقانى كەڭگە سالىپ، ءالىپتىڭ ارتىن باعىپ، ءالى دە جۇرە تۇرۋىنا قارامايدى: سەكۋندتار تىقىلى وعان قاتتى سەزىلە باستادى. سوندىقتان تاريحتا جاقسى اتپەن قالعىسى كەلسە، حالىقپەن كەلىسە وتىرىپ، قوعامدىق ديالوگ جاساپ، بيلىكتى ءوز ەركىمەن جانە داۋ-دامايسىز تاپسىرۋى كەرەك. ءتىپتى، ءوزى قالاعان مۇراگەرىنە دە بەرىپ كەتۋىنە بولادى. ءبىز ول مۇراگەردى بىرەر جىلدىڭ ىشىندە نە حالىقتىق بيلىككە كوندىرەمىز، نە بۇتار-بۇتار قىلامىز. نازارباەۆتان كەيىن تاعى ءبىر دۇلەيدىڭ تاعى دا 30 جىلدىق بيلىگىنە كونە المايدى ەكەنبىز!

- وسىدان بىرنەشە اپتا بۇرىن بيلىكتەگى اتقامىنەرلەردەن باستاپ، وپپوزيتسيادا جۇرگەن اعا-كوكەلەرگە دەيىن «كومسومولدىڭ 100 جىلدىعىن» تويلادى. بۇل ولاردىڭ قوعامنىڭ كوڭىل-كۇيى مەن بۇگىنگى كۇن ترەندتەرىنەن بەيحابارلىعىنىڭ كورىنىسى مە، جوق الدە ەل تۇتقاسىن ۇستاعان الدىڭعى بۋىن سول زاماندى اڭساپ ءجۇر مە؟

- بۇل - ەلدە ناقتى ءبىر پروگرەسسشىل دامۋ يدەولوگياسىنىڭ جوقتىعىنان تۋعان اۋمەسىرلىك ارەكەت. پرەزيدەنتى "رۋحاني جاڭعىرۋ" كەرەك دەپ جاتىر، ال كەشەگى كومسومولدىڭ كوسەمدەرى وتكەن كۇنىن اڭساۋدا - بۇل ناعىز كەرىتارتپالىق كەسىرلىكتىڭ كەبى! ءدال وسى كومسومولدىڭ دوڭگەلەك داتاسىن اتاپ وتۋگە نازارباەۆ يشارا بىلدىرمەگەندە، قۋانىش سۇلتانوۆ، يمانعالي تاسماعامبەتوۆ، بىرعانىم ءايتىموۆا سياقتى بيلىكتىڭ جاندايشاپتارى مۇنداي كۇيرەگەن يمپەريانىڭ كۇرەسىنىندەگى جيىنعا باس سۇعۋدان تىشاداي بولار ەدى.

- «جاڭا قازاقستان فورۋمىنىڭ» مۇشەسى ەكەندىگىڭىز بەلگىلى. جالپى، قازىر فورۋم نەمەن اينالىسىپ جاتىر؟

- فورۋم ازىرگە مەملەكەتتىك تىركەۋدەن وتۋگە ارەكەت جاساپ جاتىر. تىركەۋسىز ۇيىمدى "ەكسترەميستىك" دەپ تانۋ - ءبىزدىڭ بيلىك پەن سوت ءۇشىن تۇكىرۋگە تۇرمايدى: ەرتەڭگى كۇنى فورۋم مۇشەلەرى "ساياسي لاڭكەس" بولا قالۋى عاجاپ ەمەس. ونىڭ ۇستىنە، پروكۋراتۋرا ەسكەرتۋ جاساپ قويدى: تىركەلمەگەن ۇيىمنىڭ ساياسي كامپانياسىن جۇرگىزۋگە بولمايدى دەپ.

- ۇزاق جىلدان بەرى «دات» جوباسىمەن بىرگە بيلىكتىڭ وپپونەنتى بولىپ كەلەسىز. ەگەر پرەزيدەنتپەن كەزدەسەتىن مۇمكىندىك بولسا ايتار قانداي داتىڭىز بار؟

- پرەزيدەنتپەن كەزدەسۋدىڭ جانە وعان سۇراق قويۋدىڭ ءساتى تۋسا: "كوكە، شارشامادىڭىز با؟ حالىق سىزدەن ابدەن قاجىپ ءبىتتى، ەسىڭىزدىڭ بارىندا، ەركىڭىزبەن نەگە كەتپەيسىز؟" - دەيتىن ەدىم. قايدام، ءوزىن پايعامبارعا، قازاقستاننىڭ ىرگە تاسىن قالاعان جالعىز تۇلعاعا بالاپ جۇرگەن ادام تۇسىنە مە، جوق پا - وعان كۇدىگىم كوپ: بىراق ونىڭ مۇنداي تالاپتى ەستىمەي جۇرگەنى انىق. حالىقپەن ساناسۋدان قالعان اۆتوكراتتىڭ مەڭىرەۋ بولاتىن ادەتى بار...

"The Qazaq Times"