انكارا يدليبتە جەتكەن جەتىستىگىن جوعالتقىسى كەلمەدى: ۇشتىك سامميت نە شەشتى؟

رەسەي مەن يران قولداۋىنداعى باشار اساد رەجيمىنە قاراستى ارميا كوتەرىلىسشىلەر مەن جيھادشىلاردىڭ باقىلاۋىنداعى يدليب ايماعىنا شابۋىل باستايدى دەگەن ءسوزدىڭ ايتىلعانىنا ەكى اپتاداي ۋاقىت بولدى. بىراق، ءسۇريا ارمياسى ءالى دە قارۋلى وپەراتسيانى باستاماي وتىر. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، بۇعان تۇركيانىڭ قارسىلىعى سەبەپ بولعان. يران ورتالىق قالاسىندا پۋتين، ەردوعان جانە رۋحاني اراسىندا كەزدەسۋ وتكەنى بەلگىلى. ۇشجاقتى كەلىسسوزدىڭ باستى تاقىرىبى – يدليب ماسەلەسى.

سۇرياداعى ۇكىمەتكە قارسى كۇشتەردىڭ باقىلاۋىندا ءتورت پروۆينتسيا بولعان ەدى. تۇركيامەن شەكارالاس جاتقان يدليب تە سونىڭ ءبىرى. قالعان ۇشەۋىن باشار اساد وزىنە قاراتىپ ۇلگەردى. يدليبكە شابۋىل جاساۋعا تۇركيانىڭ قارسى بولاتىن سەبەبى كوپ. ايتالىق، تۇركيا بۇل پروۆينتسيانىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كەپىلگەر بولعان. ونىڭ ۇستىنە، تۇرىك قارۋلى كۇشتەرى دە ورنالاسقان. انكارا قولداۋ كورسەتەتىن قارۋلى توپتار دا بار.

تۇركيا سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى يدليب سوعىسى قاۋىپسىزدىك پەن گۋمانيتارلىق ماسەلەلەردى قيىنداتادى دەپ، ءوز الاڭداۋشىلىعىن ءبىلدىرىپ كەلدى. تۇركياداعى ءۇش ميلليوننان استام سۇريالىق بوسقىنداردىڭ سانى ءتىپتى دە كوبەيىپ كەتۋىنەن قاتتى الاڭدايدى. بۇل ءوز كەزەگىندە ەۋروپانىڭ دا قورقىنىشى ەكەنىن وسىعان دەيىن دە ايتقانبىز. ۇشتىك سامميت كەزىندە ەردوعان: «ءبىز قازىردىڭ وزىندە 3,5 ملن سۇريالىقتى ەلىمىزدە پانالاتىپ وتىرمىز. يدليبتەگى تۇرعىنداردىڭ سانى دا وسىمەن بىردەي. ءبىز تاعى 3,5 ملن ادامعا ەسىگىمىزدى اشۋعا مۇمكىندىگىمىز دە، كۇشىمىزدە جەتپەس. قازىرگى باستى قادام – يدليبتە بولۋى مۇمكىن ميگراتسيا اعىمىن توقتاتۋ»، – دەدى.

وسىعان قوسا، انكارا جاعى ءسۇريا ارمياسىنىڭ اتالعان ايماققا جاساعان شابۋىلى وسىعان دەيىن تۇركيا ارمياسىنىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرىن جوق قىلادى دەپ الاڭدايدى.  سوندىقتان تەھرانداعى جينالىستا دا، وعان دەيىن دە تۇركيا تارابى يدليب سوعىسىن بولدىرماۋعا تىرىستى.

يران، رەسەي، تۇركيا اراسىنداعى كەڭەستە يدليب تاعدىرى تۋرالى ورتاق كەلىسىمى جاسالدى. كەلىسىم تۇركيانىڭ تالابىن تولىق قاناعاتتاندىردى دەۋگە بولادى.  12 تاراۋدان تۇراتىن ورتاق مالىمدەمەدە بۇۇ-نىڭ ءسۇريا جونىندەگى قاۋلىسىن ساقتايمىز دەستى.  ياعني، بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەستىنىڭ №2254 قاۋلىسى بويىنشا، ءسۇريا جەرىندەگى بارلىق قارۋلى وپەراتسيالار ء"ال-كايدا" مەن دايش-كە قاراستى تەررورلىق توپتاردى جويۋعا باعىتتالادى. ال، بوسقىنداردىڭ مەكەنىنە قايتا ورنالاسۋى ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاساۋعا تىرىساتىن بولدى.

دەگەنمەن، اتالعان ءۇش ەلدىڭ ءسۇريا ماسەلەسىن تاقىرىپ ەتىپ كەزدەسكەن بارلىق جينالىستارىنىڭ قورىتىندىلارى ءار ءتۇرلى. وسىدان بۇرىن ءسۇريا ءىسى ءۇشىن باس قوسقان ءۇش ليدەردىڭ سامميتىنەن كەيىن تۇركيا وزىمەن شەكارالاس ءسۇريا جەرىنە ارميا كىرگىزگەن بولاتىن. يدليب تاعدىرى تەھراندا قانداي جارعىعا تۇسكەنى الداعى ۋاقىتتا باشار اساد ارمياسىنىڭ قادامىنان بەلگىلى بولماق.

“The Qazaq Times”