فوتو: National Business

رەسمي استاناعا جاڭا «قاۋىپسىزدىك كەڭەسى» نە ءۇشىن قاجەت؟ بۇل بيلىك ترانزيتىنە دايىندىق پا؟ بۇگىن ءبىز وسى جانە وزگەدە سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ كورەتىن بولامىز.

وسىدان بىرنەشە كۇن بۇرىن پارلامەنت «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى جونىندەگى» زاڭ جوباسىن ءبىر اۋىزدان ماقۇلدادى. جاڭا زاڭ بويىنشا قاۋىپسىزدىك كەڭەسىن پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءومىر بويى باسقاراتىن بولدى. ياعني قاۋىپسىزدىك كەڭەسى ەلدە قانداي جاعداي بولسا دا ءبىر ادامنىڭ قولىندا قالادى. وسىعان بايلانىستى قازىر ساراپشىلار مەن ساياساتتانۋشى قاۋىم اراسىندا ءتۇرلى بولجامدار ايتىلۋدا. ەندى سول بولجامدارعا قىسقاشا توقتالىپ كورسەك.

ءبىرىنشى: قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ پرەزيدەنت اكىمشىلىگى جانە ۇكىمەتپەن قاتار زاڭدى قۇقىقتارعا يە، جەكە بيۋدجەتى بار، كونستيتۋتسيالىق قۇرىلىم بولىپ ءبولىنىپ شىعۋى پرەزيدەنتكە اقوردا ماڭىنداعى ساياسي توپتار اراسىنداعى بيلىك تەپە-تەڭدىگىن ۇستاپ تۇرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.

ەكىنشى: پرەزيدەنت نازارباەۆ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىن جەكە دارا باسقارۋ ارقىلى بيلىك ءترانزيتىن جەڭىل ءارى قاۋىپسىز جۇزەگە اسىرۋدى جوسپارلاۋدا.

ءۇشىنشى: قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ پرەزيدەنت اكىمشىلىگى، ۇكىمەت جانە پارلامەنتپەن تەڭ دارەجەدەگى ساياسي قۇرىلىم بولىپ قايتا قۇرىلۋى بيلىك ءترانزيتى كەزىندە بولۋى مۇمكىن كلان ارالىق تارتىستاردىڭ نەمەسە كەرسىنشە كۇش بىرىكتىرۋلەردىڭ بولۋ ىقتيمالدىعىن تومەندەتەدى.

بۇل ارينە ءبىز ەستىگەن، وقىعان، كورگەن بولجامداردىڭ ءبىر سىپىراسى عانا. بۇدان بولەك حالىق اراسىندا قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنە قاتىستى قانشاما بولجامدار مەن پىكىرلەر ايتىلىپ ءجۇر. نەگىزىندە جوعارىدا اتالعان ءۇش بولجامنىڭ ۇشەۋىنىڭ دە ءدال قازىرگى قازاقستان بيلىك جۇيەسىنە جات ەمەس ەكەندىگى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. جالپى، دامىعان، وركەنيەتتى، دەموكراتيالىق ەلدەردە بيلىك ساياسي ينستيتۋتتار ارقىلى اۋىساتىنى بەلگىلى. ياعني ساياسي پارتيالار اراسىنداعى باسەكەلەستىك، سايلاۋ، حالىق تاڭداۋى ارقىلى بيلىك باسىنداعى پرەزيدەنتتى نەمەسە پارتيانى كەلەسى ءبىر ساياسي بلوك الماستىرادى. بىراق بۇل جۇيەنىڭ ءبىزدىڭ ەلىمىزبەن «ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايتىندىعى» بەسەنەدەن بەلگىلى جايت. جاسىراتىن نەسى بار، ءبىزدىڭ ساياساتتانۋشىلاردان باستاپ، قاراپايىم حالىققا دەيىن «بيلىك ءجۇز تارماققا بولىنگەنىنە قاراماستان» سوڭعى ون جىلدا بيلىك ءترانزيتى جونىندە ايتىپ كەلەدى. بىراق ونىڭ قالاي جۇزەگە اساتىندىعى جونىندە، قازىرگى پرەزيدەنتتىڭ ورنىنا كىمنىڭ كەلەتىندىگى جونىندە ەشكىم ءدوپ باسىپ ايتا المايدى. سەبەبى ءدال قازىرگى جاعدايدا ونى بولجاۋدىڭ ءوزى مۇمكىن ەمەس...

“The Qazaq Times”