قىتاي دوللاردىڭ "داۋرەنىنە" مۇناي بيرجاسى ارقىلى نۇكتە قويا الا ما؟

ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 26 ناۋرىز كۇنى مۇنايدىڭ الداعى ۋاقىتقا ارنالعان فيۋچەرس ساۋداسى يۋان ارقىلى بەكىتىلدى. بەيجىڭ بيلىگى امەريكا دوللارىنان باس تارتۋ سەبەبىن ەندىگى جەردە قىتايدىڭ قارا التىندى يمپورتتاۋشى ءىرى ەلگە اينالعاندىعىمەن جانە بۇدان كەيىنگى ساۋدا-ساتتىق كەزىندە وزگە ەلدىڭ ۆاليۋتاسىن پايدالانۋدىڭ نەگىزسىز ەكەندىگىمەن ءتۇسىندىردى. "مۇناي فيۋچەرسىنىڭ يۋانمەن ساۋدالانۋى "دوللار تەرريتورياسىنىڭ" اياسىن تارىلتۋى مۇمكىن. قىتاي شانحاي حالىقارالىق ەنەرگەتيكالىق بيرجاسىندا ءوزىنىڭ قۇرلىقتىق بولىگىندەگى شەتەلدىك ينۆەستورلارعا ارنالعان مۇناي ساۋداسىنا قاتىستى شەشىمىن جاريالادى", - دەپ حابايلايدى "شينحۋا" اگەنتتىگى.

ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، مۇناي فيۋچەرسى قىتايعا باعانىڭ بەكىتىلۋىن قاداعالاۋ ءۇشىن جانە الەمدەگى ەڭ ءىرى مۇناي يمپورتاۋشى ەلگە اينالۋى ءۇشىن قاجەت. قحر-نىڭ قۇندى قاعازداردى باقىلاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميتەتىنىڭ وسى ساۋدا شەشىمىنەن بىرنەشە كۇن بۇرىن جاريالانعان مالىمدەمەسىندە مۇناي فيۋچەرسىنىڭ يۋانمەن ەسەپتەلۋى قىتايدىڭ قارجى نارىعىن ۇلعايتىپ، مۇناي سالاسىنداعى كومپانيالارى ءۇشىن ءتيىمدى قۇرال بولاتىنى ايتىلدى.

2017 جىلى قىتاي اقش-پەن تەڭەسىپ، الەمدەگى ەڭ ءىرى مۇناي يمپورتتاۋشى ەل اتانعان ەدى. سول جىلى ساتىپ الىنعان مۇناي كولەمى كۇنىنە 8,43 ملن. باررەل قۇراعان. ال بۇل كورسەتكىش 2023 جىلى ورتا ەسەپپەن كۇنىنە 2,1 ملن. باررەل بولادى دەپ بولجانۋدا. "يۋانمەن بەلگىلەنگەن مۇناي فيۋچەرسى قىتايلىق نارىقتىڭ وزگەرىستى كەزەڭى بولىپ سانالادى" ، - دەيدى "J.P. Morgan" حالىقارالىق كليرينگ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى دەۆيد مارتين.

وتكەنگە كوز جۇگىرتەر بولساق، يۋانمەن ەسەپتەلگەن العاشقى مۇناي فيۋچەرسى سوناۋ 1993 جىلى پايدا بولعان ەكەن، الايدا ونىڭ اينالىمى ءبىر جىلدان كەيىن شيكىزات بيرجاسىنداعى تۇراقسىز جاعدايعا بولا، سونىمەن قاتار يۋاننىڭ الەمدىك ۆاليۋتا نارىعىندا وتە ءالسىز قالۋىنا بايلانىستى الىنىپ تاستالعان. تەك 2016 جىلى قحر ۇلتتىق ۆاليۋتاسىنىڭ حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنداعى سالماعى ارتىپ، الەمدىك نەسيە بەرۋشىلەر يۋاندى "ارنايى قارىز الۋ قۇقىعى" (SDR) قورجىنىنا قوسىپ، مۇنى "قىتاي ەكونوميكاسىنىڭ عالامدىق قارجى جۇيەسىمەن بىرىگۋى جولىنداعى ماڭىزدى كەزەڭ" دەپ تانىعان. وسىلايشا، يۋان حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ رەزەرۆتى ۆاليۋتا قورجىنىنداعى ماڭىزدىلىعى جاعىنان دوللار مەن ەۋرودان كەيىنگى ءۇشىنشى ۆاليۋتا اتانعان ەكەن.

بىراق، بەيجىڭنىڭ بۇل قادامدارى اقش پەن قىتاي اراسىنداعى ساۋدا قاقتىعىسىنا جاسالىپ جاتقان دايىندىققا كوبىرەك ۇقسايدى. قوسىمشا كەدەن سالىعى ارقىلى ساۋدا جولى توسقاۋىلعا ۇشىراعالى تۇرعان قىتاي بيلىگى اقش-تى كەلىسىمگە ماجبۇرلەيتىن ءتۇرلى جولداردى سىناپ كورەتىنى انىق. الايدا قىتاي الەمدە مۇناي يمپورتتاۋشى بىردەن ءبىر ەل ەمەس. مۇناي بيرجاسى اقش پەن قىتاي اراسىندا جاڭا سوعىس مايدانى بولسا، بۇعان ارالاسۋشى ەلدەر دە كوبەيە تۇسەدى.

“The Qazaq Times”