Körneki suret. Fotokollaj: aşıq derekköz

Pandemiyağa baylanıstı bir jılğa keşigip ötkeli jatqan Halıq sanağınıñ wyımdastıru mäselelerine arnalğan brifingte Strategiyalıq josparlau jäne reformalar agenttiginiñ Wlttıq statis­tika byurosı basşısı Nwrbolat Aydapkelov nauqan şığınınıñ wlğayu sebebin tüsindirdi.

Tamız ayında aumaqtıq statistika bölimşeleriniñ  qızmetkerlerin oqıtu bastaladı, olar keyin qırküyek ayında  uaqıtşa sanaq personalın (interv'yuerlerdi) iriktep-oqıtudı wyımdastıradı.

«2018-2021 jıldar aralığında dayındıq kezeñi boldı. Sanıqtıñ negizgi kezeñi biıl 1 qırküyek pen 30 qazan künderi aralığında ötedi. 2021-2023 jıldarı barlıq derek öñdeletin qorıtındı satıdan soñ 2023 jılğı qañtar ayında tüpkilikti qorıtındı mälimet jariyalanatın boladı. Qırküyek ayında uaqıtşa jwmısqa tartılatın azamattar oqıtıladı», – dedi bas statist.

Statbyuro: Biılğı saualnama bwrınğıdan özgerek

Är azamatqa 4 paraqşadan twratın 91 swraq qoyıladı.  Aydapkelovtiñ aytuınşa, bwl jolğı saualnamağa dästürli körsetkiştermen qatar jaña swraqtar engizilgen:

  •  halıqtı esepke alu sätinde respondenttiñ ornalasqan meken-jayı;
  •  tirşilik äreketin şekteu (köru, estu, jüru, este saqtau nemese nazardı şoğırlandıru qabiletine qatıstı);
  •  QR aumağında uaqıtşa twratın adamnıñ kelgen eli;
  •  şeteldikterdiñ kelu maqsatı;
  •  pandemiyanıñ tabıs deñgeyine äseri;
  •  Sovid-19-ben auru jäne vakcinaciya.

Strategiyalıq josparlau jäne reformalar agenttiginiñ Wlttıq statis¬tika byurosı basşısı Nwrbolat Aydapkelov. Foto: QR OKQ

Strategiyalıq josparlau jäne reformalar agenttiginiñ Wlttıq statis¬tika byurosı basşısı Nwrbolat Aydapkelov. Foto: QR OKQ

Qosımşa swraqtardı qosu arqılı keybiri tolıqtırılğan:

  •  köşi-qon – Qazaqstannan tıs jerlerge şığudı josparlau turalı, negizgi sebepteri men merzimderi;
  •  neke jağdayı – qazirgi (nemese qayta) nekege twru turalı;
  •  jwmıspen qamtılu – uaqıtşa jwmıspen qamtılmau sebepteri, jwmıstan twraqtı twrğılıqtı jerine oralu kezeñdiligi turalı;
  •  bala tuu – tuğan balalar jäne birinşi men soñğı balanıñ tuğan künderi turalı;
  •  tilderdi meñgeru deñgeyi;
  •  dinder;
  •  bir aylıq tabıstıñ nobay mölşeri.

Redakciya tilşisiniñ qoyğan swrağına byuro basşısı prezident tapsırmasımen qwrılğan Wlt­tıq sanaqtı ötkizuge jauaptı vice-prem'er Älihan Smayılov jetekşilik etetin arna­yı komissiyanıñ müşelerine memleket tarapınan eşqanday qarjı tölenbeydi dep jauap berdi.

Üşinşi wlttıq halıq sanağı qalay ötedi? Är respondent şığını

Sanaq birneşe ädispen jürgizilmek. Saualnamağa qatısuşı ornalasqan jerine qaramastan, 1-15 qazan aralığında sanaq.gov.kz mamandandırılğan saytın jeke profilin öz betinşe toltıra aladı. Azamat tehnika tilin qiınsınsa, HQKO, äkimdik, poşta bölimşeleri ne mektepterde  t. b. sanaqtan öte aladı. Sonımen qatar, sanaqtıñ onlayn türine qatısa almağandardı tolıq qamtu üşin qazan ayı boyı 32 mıñnan astam interv'yuer üyme-üy aralap, aqparat jinaydı. Är interv'yuer 833 adamnan saualnama aluğa mindettelgen.

 – Halıq sanağın ötkizu kezinde 32 313 adam uaqıtşa jwmısqa  ornalasadı. Olardıñ qatarına byudjettik mekemelerdiñ qızmetkerleri men pedagogter mäjbürlep tartılmaydı, mamandar öz erkimen qatısadı. 2021 jılğı halıq sanağın ötkizu kezinde är  adamğa 1,1 AQŞ dollar köleminde şığın jwmsalmaq. Mısalı, 2009 jılğı sanaq kezinde bwl soma 2,9 dollar, al sanaq byudjeti 6,5 mlrd teñe bolğan edi. Halıq  sanağına jwmsalatın şığınnıñ eleuli deñgeyde kemuine cifrlıq  tehnologiyalardıñ köptep qoldanıluı, keñse qwraldarınıñ qajet bolmauı sebep, – deydi Aydapkelov.

Bas sanaqşınıñ sözinşe, körşiles eldermen salıstırğanda, bir  adamğa şaqqandağı wlttıq halıq sanağınıñ qwnı Qırğızstanda (2021 j.) – 1,2$,  Äzirbayjanda (2019 j.) – 1,44$, Reseyde – 3,6$ (2021 j.).  Bas-ayağı bes jılğa josparlanğan wlttıq halıq sanağınıñ byudjeti 9,1 mlrd teñge şamasında, qazirgi  uaqıtta igerilgeni 3,5 mlrd.

9,1 mlrd esebi: Bastapqı jospardan tıs 900 mln teñge nege kerek?

Biıl naurız ayında statbyurosı basşısınıñ orınbasarı Niyaz Köşkimbaev Wlttıq sanaqqa 8,2 mlrd teñge qarastırılğanın mälimdegen. Biraq soñğı resmi mälimet boyınşa, sayasi nauqan byudjeti 9 mlrd 100 mln teñgege wlğayğan. Aydapkelov mwnıñ sebebin halıq sanınıñ ösuimen baylanıstırdı.

– Byudjetti naqtılau kezinde jwmıskerlerge tölenetin jalaqı men AEK-tiñ ösuine baylanıstı qosımşa qarjı swradıq. Tağı bir sebebi – bıltır josparda 18,6 mln adam bolsa, biıl bwl esep şamamen 19 mln 51 mıñ adamğa jetui. Adam sanına baylanıstı jükteme de arttı, – dep tüsindirdi statbyuro jetekşisi redakciya tilşisine bergen jauabında.

19 mln qazaqstandıqtı tügendeuge bölingen 9,1 mlrd teñgeniñ esebi:

  • 27 412 planşet satıp aluğa – 1 mlrd 85 mln 600 mıñ;
  • ştattan tıs qızmetkerler men sanaq personalınıñ  eñbekaqısına – 4 mlrd 702 mln;
  • 30 255 saualnama aluşı mamanğa portfel' satıp aluğa – 56 mln 800 mıñ;
  • bağdarlamalıq qamtamasız  etudi äzirleu, serverlik jäne kommunikaciyalıq jabdıqpen qamtuğa – 932 mln 600 mıñ;
  • 139 kölik alu üşin – 475 mln 400 mıñ;
  • komp'terler men wyımdıq tehnika satıp aluğa – 213 mln 300 mıñ;
  • sanaq  qwraldarın tirajdauğa – 35 mln;
  • jihaz jäne keñse tauarların aluğa – 100 mln 600 mıñ;
  • issapar şığıstarına – 20 mln;
  • JJM-16,9 mln. teñge,
  • kartografiyalıq  materialdardı köbeytuge – 44 mln 100 mıñ;
  • baylanıs qızmetterine – 1 mln 911 mıñ;
  • telefon apparatırın qoldanuğa – 946 mıñ;
  • üy-jaylardı jaldauğa  - 122 mıñ;
  • kölik jaldauğa – 3 mln 383 mıñ;
  • jarnama rolikterine – 7 mln 27 mıñ teñge qarastırılğan.

2009 jılı 25 aqpan men 6 naurız aralığında Qazaqstan ötkizilgen ekinşi Wlttıq halıq sanağında el sanı 16 milionnan asqanı habarlanğan edi. Biıl tamız ayınıñ basında prezident Toqaev qazaqstandıqtardıñ qatarı 19 millionğa jetkenin süyinşilegen.

The Qazaq Times