Türik prezidenti Redjep Tayıp Erdoğan: Foto: Minval.az

Türkiyada konstituciyağa özgertu engizu boyınşa referendum ötti.
Saylauşılar özgertulerdi qoldap dauıs berse Türik tarihındağı ülken özgeris boları anıq. Nemese bwl el parlamenttik basqarudan prezidenttik basqaruğa ötedi, dep jazdı Bi-Bi-Sidiñ qırğız qızmeti.
Bwlay bolğanda prem'er-ministrdiñ qızmet ornı joyılıp, parlamenttegi deputattardıñ sanı köbeyedi jäne sot qwrlımına özgertu kirgiziledi.
Türik biligi bwl jolmen ölkeniñ basqaru sisteması nığayadı jäne jeñil boladı dep sendiredi. Egerde referendum nätijesi kütkendey bolsa onda prezident Erdoğanğa qosımşa wqıqtar berilmek. Prezident ükimettiñ de memlekettiñ de basşısı boladı.
Konsituciyağa özgertu engizu zañ jobasın Türkiyadağı basqaruşı partiya "Aqiqat jäne damu" partiyası bastağan. Erdoğan eki jıl bwrın prezident bolıp saylanğannan keyin osınday reforma qajet ekenin aytqan edi. Biraq onıñ qarsılastarı avtoritarizm küş alıp ketedi dep qauiptenude.
Al, özgertulerdi qoldauşılar basqa elderdiñ sayasi jüiesin mısalğa keltirude. Aytalıq, Franciya, AQŞ prezidentteriniñ röli turalı aytıp, Erdoğan sot jüiesin basqaru arqılı parlamentti ırıqsız orınğa tüsiredi degen sındardı şetke qağuda.
Konstituciyadağı özgeriste äskeri qızmetkerlerdiñ wqıqtarı şektelgen. Qarulı küşterge qatısı bar adamdar saylauğa qatısa almaydı.
Jaña Ata zañ Erdoğannıñ 2029 jılğa deyin bilikte qaluına jol beredi. Zañda prezidenttik qızmettiñ merzimi bes jıl bolıp, eki merzimnen saylanuğa jol beredi. Eger Erdoğan 2019 jılğı saylaudan ötse, tağı on jıl bilikti wstap twruğa mümkindigi bar.
Referendumnıñ ötuine ötken jılğı iske aspay qalğan äskeri töñkeris sebep bolıp otır. Batıs elderi äskeri töñkerisşilerdi jappay qamauğa aluın jäne quğındauına qattı alañdauşılıq bildirip kelgen edi. Endi Erdoğandı avtoritarlıq bilik qwruğa wmıtılıp jatır dep ayıptadı.
Naurızdıñ soñında Erdoğan referendumdağı jaña özgeruler iske assa "Faşistik" jäne "qatıgez" Europağa jauap boladı dep mälimdegen bolatın.
Referendum aldında Batıs elderimen Türkiyanıñ ortasında köptegen kelispeuşilikter orın aldı. Referendum boyınşa Niderlandiyadağı migranttarına ügit jürgizbek bolğan eki türik ministrin bwl el kirgizbey qoyğan edi. Avstriya, Germaniya jäne Şveycariya biligi türik biliginiñ ökilderiniñ ügit jürgizuine tiım salğan.
Türik diasporaları ömir sürip jatqan Europalıq köptegen elder qoğamdağı şinelis artıp ketpesin degen qorqınışpen türik resmilerimen bolatın bas qosularmen mitingterge qarsı bolğan.
Türkiyanıñ Konsituciyası 1982 jılı 7 qaraşada bükil eldik referendum arqılı qabıldanğan. Bwl el tarihındağı törtinşi Ata zañ. Bwl zañdı äskeri jetekşi top jasağan. Öytkeni 1980 jılı äskeri töñkeristen keyin bilikke kelgen.

“The Qazaq Times”