Ukrainadağı soğıs «Bir beldeu, bir jol» jobasınıñ bolaşağına qalay äser etip jatır?

Ukrainadağı soğıs Qıtaydıñ Europamen sauda jelisine ülken qauip töndirdi. Sebebi, Europağa jetetin sauda temirjol jelileriniñ basım köbi Reseyden ötedi. Bwl soğıs tipti Qıtaydıñ Europağa deyingi elderdiñ infraqwrılımın qarjılandırudı, sol arqılı belsendi sauda jelisin qalıptastırudı közdeytin «Bir beldeu, bir jol» jobasınıñ bolaşağı turalı da küdikti küşeytti. Sornımen, qauzap körelik, Ukraina soğısı Qıtaydıñ Europamen sauda qatınasına qanşalıq äser etip jatır?

Temirjol – Qıtay eksportınıñ mañızdı salasınıñ biri. Qıtay-Europa arasında Qazaqstan, Resey, Belarus', Pol'şa, Germaniya, Çehiya, Franciya jäne Ispaniyanı qamtıp jatqan 73 temirjol jelisi bar. Qıtay keden qızmetiniñ resmi mälimetine say, osı jelilermen biıl jıldıñ alğaşqı toqsanında jük poyızdarı 3630 reys jasağan.

Soñğı jıldarı AQŞ pen onıñ Ündi-Tınıq mwhit aymağındağı odaqtastarı Qıtaydıñ atalğan maymaqtağı küşeyip kele jatqan ıqpalına qarsı tosqauıl şaraların jasadı. Mañızdı sauda-tranzittik jolı sanalatın Oñtüstik Qıtay teñizindegi territoriya dauına baylanıstı tasımal jiiligi tömendedi. Bwl Qıtaydıñ qwrlıqtıq sauda jelisine degen täueldiligin arttırdı. Europağa deyingi temirjol Qıtay eksportı üşin mañızdı jeli, Europadan da keybir eksporttıq tauarlar osı jeli arqılı Qıtayğa kiredi.

Al, soğısqa baylanıstı Europa elderi Reseydi oqşaulau sayasatın jalğastıratın bolsa, bwl reyster sanı keminde eki esege deyin qısqarıp ketui mümkin. Bwl Qıtay-Europa arasındağı sauda baylanısın qadağalağan ekspertterdiñ boljamı.

«Bir beldeu, bir jol» – qazirgi älemniñ eñ iri infraqwrılımdıq jobası, auqımı Aziya, Europa jäne Afrikanıñ birqatar elderin qamtidı. Qıtay öziniñ wzaq merzimdik damu strategiyası twrğısınan atalmış iri jobanı jüzege asıruğa meylinşe müddeli. Pandemiya şırmağan bıltırğı jıldıñ özinde Qıtay atalmış iri jobasına 60 milliard AQŞ dollarına juıq investiciya saldı. Al, joba alğaş jolğa qoyılğannan tartıp 800 milliard dorllar köleminde qarjı salındı.

Soğıs bastaludan bwrın Qıtay men Franciya Afrikada, Oñtüstik-Şığıs Aziyada jäne Şığıs Europada qwnı 1,7 milliard dollar twratın infraqwrılımdıq jobalardı birlesip jüzege asıruğa kelisken bolatın. Qazir, sarapşılar bwl jobanıñ da jüzege asuına kümänmen qaray bastadı. Sebebi, Batıs elderinde Qıtaydı Ukraindağı soğısta Reseydiñ astırtın qoldauşısı retinde qarastıru barğan sayın küşeyip keledi. Soğıs qaupine baylanıstı Reseyge degen Europanıñ aşu-ızası Qıtayğa da auıp ketui mümkin dep sanaydı.

Köptegen sarapşılardıñ pikirin ortaqtastırsaq mınaday jiıntıq şığadı: Ukrainadağı soğıs tez arada aqırlasqan künde de bwndağı küyregen sauda jelisin birden qalpına keltiruge Qıtay da, Ukrainada müddeli bola qoyuı ekitalay. Qıtay soğıs örteñindegi jäne ekonomikasınıñ 40 payızın joğaltqan (Düniejüzilik Bank esebinşe) joğaltqan elge investiciya saluğa nietti bola qoymaydı.

The Qazaq Times