Türkiya Bayden şeşimin ayıptadı. Foto: Vikipediya.

Ötken senbide Amerika Qwrama Ştattarı Türkiya tarihında «Armiyan genocidi» boldı dep mälimdegennen keyin, türik Sırtqı ister ministrligi sol küni keşte Ankaradağı AQŞ elşisi Devid Satterfildti şaqırtqan. Oğan qosa Türkiya biligi: «AQŞ-tıñ bwl şeşimi eşqanday zañdı negizi joq, äri bwl eki el qarım-qatınasına jazılmas jara saldı», – dep mälimdegen.

 Senbide, Bayden 1915 jıldarı Osman imperiyasınıñ armyandardı küştep qonıs audaru äreketin «jüyeli jasalğan genocid» dep atadı, äri bwl «genocidten keminde 1,5 mln şamasındağı armyan köz jwmdı» dep mälimdedi. Aq üydiñ qosımşa mälimdemesinde: «Biz tarihiı rastaymız. Bwnı biz ayıptau üşin emes, bolğan isterdiñ qaytalanbauı üşin aytamız», – degen sözder aytılğan.

Bayden äkimşiligi bwl mälimdemeni asa mwqiyat josparlağanı bilinedi. otırıp jariya etkeni bayqaladı. «Armyan genocidin» Türkiyanı atamasa da Osman imperiyasın atay otırıp, mäjbürli migraciya jäne quğın-sürgin turalı aytadı. Aq üy mälimdemesinde de Türkiya biligine qarata ayıptaular aytılmaydı. Sonıñ özinde Ankara biligi Aq üy şeşimin ayıptap şıqtı. Türkiya SİM basışısınıñ orınbasarı: «Bizge eşkim tarih päninen sabaq bermesin», – degen. Türkiya SİM mälimdemesinde: «Biz AQŞ prezidentiniñ armyannıñ äskeri toptarı jäne türikke qarsı toptardıñ qısımımen 1915 jılğı  tarihi oqiğalarğa qatıstı jasağan mälimdemesin tolıqtay teriske şığaramız, äri qatañ ayıptaymız», – degen.

Baydenniñ «armyan genocidi» turalı mälimdemesinen säl ğana bwrın Türkiya prezidenti Rejep Tayıp Erdoğan eldegi armyan qauımı men armyan şirkeuine qarata joldau jasağan bolatın. Onda ol «mwsılman türikter men hristian armyandardıñ beybit qatar ömir süru tarihi mädenietin esten şığarmauğa» şaqırğan edi.

Armeniya prem'er-ministri Nikol Paşinyan Baydenge jazğan hatında «armyan genocidin» moyındau qaza bolğan 1,5 mln qwrbanğa qwrmet etu ğana emes, bwnday oqiğanıñ qaytalanbauı üşin de kerek» ekenin aytqan.

Türik biligi bwl tarihi oqiğa boyınşa «genocid» terminin qoldanuğa tübegeyli qarsı. Türik tarabı Birinşi jahan soğısı kezinde armiyandar men qatar türikter de qaza tapqanın alğa tartadı. Sonday-aq, tarihi swraq boyınşa ortaq komissiya qwru turalı wsınıs ta jasağan. Wzaq uaqıttan beri AQŞ prezidentteri de bwl mäsele boyınşa «genocid» terminin qoldanudan barınşa saq bolıp kelgen. Bwl mälimdemeden keyin AQŞ pen Türkiya qarım-qatınasında belgili özgerister boluı, bwl Orta Şığıs, Anadolı tübegi men Oñtüstik Kavkaz aymaqtarına jäne sondağı elderge belgili deñgeyde öz äserin tigizui mümkin.

“The Qazaq Times”