COVID jwqqandar boyınşa 50-orındağı Qazaqstan jäne Toqaevtıñ bilikke bağası

Qazaqstan koronavirus jwqtırğandar sanı boyınşa 50 eldiñ qatarına enip, nauqastar sanı 270 mıñnan asqan şaqta prezident Toqaev biliktiñ epidemiyağa baylanıstı jwmısın oñ bağaladı.

Ol Twitter jelisindegi paraqşasında Düniejüzilik densaulıq saqtau wyımınıñ koronavirus dertin pandemiya dep jariyalağalı bir jıl ötkeni jäne bwğan biliktiñ äreketi jaylı jazba jariyaladı.

«Memleket azamattardıñ ömiri men densaulığın qorğau üşin pärmendi şaralar qabıldadı, – dey kele, Ükimet jwmısına bağa berdi – Tötenşe jağday kezinde tabıssız qalğan twrğındarğa qarjılay jäne basqa da kömek berildi. Biz bereke-birlik pen özara qoldaudıñ arqasında örşigen indetti eñserdik».

Bıltır köktemde koronaviruspen qatar onıñ saldarınan tuğan dağdarısqa qarsı şamamen 6 trln teñge (3,4 trln – respublikalıq byudjetten, 2,5 trln – byudjetten tıs) bölindi. Dese de pandemiya osı uaqıtqa deyin bäsi arttı, jwldızı joğarı delingen, üzdiksiz madaqtalğan Ükimet basqaratın salalardıñ bar kemşiligi aypara älemge mälim bolğan edi. Bilim, medicina, äleumettik qoldau, memlekettik cifrlıq damu jüyeleriniñ äşekeyi tögilip, esepsiz mäselege wşıradı.

Mıñdağan oquşı men mwğalim qır-jota, şatır-şatqal aralap jüruge mäjbür boldı. Tipti mwğalimderdiñ keybiri poştaşı siyaqtı jayaulatıp esik qağıp, däpter jinadı. Komissiya kelgende qosılatın kompbyuterlerdiñ köbi iske tatığısız bolıp şıqtı. Saldarınan qaşıqtan bilim beruge jäne äleumettik jağdayı tömen otbasılardıñ balalarına komp'yuter tehnikasın satıp aluğa 71 mlrd teñge qarjı  jwmsaldı. Twraqtı jwmıs orındarı qalıptaspağandıqtan, karantin kezinde milliondağan azamat jwmıssız qalıp, tabısınan ayırıldı. Maqtauı sınalar küni maqtağa jaramay qalğan ükimettiñ cifrlıq jüyesi 42,5 mıñ teñge tağayındar twsta jwrttı äbden äbigerge saldı. Eñ auırı – densaulıq saqtau ministrligi älem ğalımdarı kovid qaterin eskertip, dabıl qaqsa da, virustıñ tabiğatın jiti tanımay, qate boljam jasadı.

Sonday-aq, bas sanitar aqparattı şekteu jöninde öreskel kemşilik jiberdi. Medicina salasındağı mäselelerdi aytuğa tırısqan därigerlerge qısımğa wşıradı, olardı tıñdauğa talpınğan jurnalisterdi wstadı. Auruhanadağı jağdaydı jasıruğa tırısqan biliktiñ äreketiniñ ötemi qımbatqa tüsti. Aqparattandıru jağı şetin bolğandıqtan, el karantinnen keyin birşama bosañsıdı. El indet Qazaqstanda emes, Ispaniya men Italiyada jürip jatqanday sezindi. Biraq jüyeniñ dayınsızdığınan, däri-därmek qorı men maman jetispey, «mausım-şilde qırğını» orın aldı. Bwrın äleumettik sayasatqa köñili tolmaytın äyelderdi «masılğa» teñegen şeneunikter bwl jolı bar ayıptı «karantin erejesin saqtamağan qarapayım halıqtan» kördi. Resmi esep boyınşa, 2020 jılğı mamır ayında qaytıs bolğandar sanı aldıñğı jılmen salıstırğanda 27%, mausımda – 51%, şildede – 127%-ğa ösken. Ükimettiñ eñ ülken qateligi – «Mausım-şilde qırğını» bolğan bıltır 2019 jılğa qarağanda köz jwmğandar sanı 22%-ğa artıp, 162,6 mıñ adamğa jetken. qan aynalımı jüyesi (23%) men tınıs alu organdarınıñ (14%) aurularınan qaytıs bolğandar eleuli deñgeyde köp. Sonımen birge, jılda ülesi qarayıp twratın jazatayım oqiğalar men kölik apattarınan bolatın ölim aytarlıqtay azayğan.

Sanitariyalıq qızmettiñ beykäsibi şeşimderi jağdaydı jaqsartudıñ ornına, qiındatqan kezi boldı. Qoğamdıq köliktiñ qatarın kemitip, tipti qozğalısın da şektedi. Jabıq nısandardıñ ornına köşe-dañğıl boyın dezinfekciyalauğa arnayı tehnikalar men mamandar jwmıldırıldı. Bwl – ekonomikalıq jağınan qomaqtı  şığınğa äri qoğamdıq kölik jetkiliksiz bolğandıqtan jolauşılardıñ tığız toptasuına äkep soqtı.

Bwdan özge auırğandardı dwrıs esepke alıp, koronavirustıñ bağdarı jaylı sauattı statistika jürgizudiñ özi köp maşaqat tuğızdı. Bir jazdıñ özinde resmi statistika indikatorları birneşe ret türlendi. Ministrlik şilde ayına deyingi ädettegiden üş esege wlğayğan pnevmoniyanıñ 256 mıñ jağdayınan koronavirustıq türin ajıratudan bas tarttı. Prezident Toqaevtıñ statistikadağı kemşilikter jönindegi üş rettik sın-eskertpesi men aqparat qwraldarınıñ swraqtarınan keyin birşama qatelikter tüzetildi.

Toqaev osığan deyin de ükimettiñ pandemiyağa qarsı küresine oñ äri joğarı bağa bergen. Toqaev qırğın qarqın alıp twrğan twsta esi kirer degen sıqpıtpen eski ükimetke epidahualdı oñaltudı ekpindey-eskerte tapsırğan. Alayda jıl ayağı Mamin komandasın marapattap, saylaudan keyin bolar-bolmas kadrlıq tağayındau jürgizip, eski qalpınşa saqtap qaldı. Osı qısta 88 mıñday adam auırsa, 800-den astam adam qaytıs boldı.

«Biraq derttiñ qateri äli de seyilgen joq. Virustı vakcinaciya arqılı ğana tübegeyli auızdıqtay alamız. Barşa otandastarımızdı auırıp em izdegenşe, auırmaytın jol izdeuge şaqıramın», – dep jazğan Toqaev ekpege iek artatının mälimdedi.

Bıltır 13 naurızdan beri COVID-19 infekciyasın jwqtırğandar qatarı 220 mıñnan, 1 tamızdan bergi koronavirus pnevmoniyası 49,5 mıñnan asqan. DDSW derekqorı men Wlttıq statistikada Qazaqstanda auırğandar sanı 270 mıñğa jetken. Pandemiya bastalğalı jalpı virus jwqqandardıñ 4541-i (KVI+ / U07.1 – 2830, KVI- / U07.2 – 650, ilespe aurulardan – 1061) qaytıs bolğan. Alayda Qazaqstan biligi boyınan koronavirus tabılsa da, basqa aurulardıñ sebebinen qaytıs boldı delingen 1061 adamdı jalpı statistikağa engizbeydi. Osılayşa Qazaqstan virus taraluı boyınşa älemde Worldometers derekqorı, Djons Hopkins universiteti jäne DDSW tizimindegi 221 el men aymaqtıñ arasında 50-orında twr.

"The Qazaq Times"