AQŞ-tıñ üşinşi alıp kemesi Qıtay mañına barmaq. Foto: VOA.

Är eldiñ strategteri, sarapşıları soñğı kezde bolıp jatqan Ündi-Tınıq mwhitı aymağındağı özgeristerge basa nazar audarıp otır. Sondıqtan da bwl taqırıpqa mümkindiginşe kün sayın soğıp otıruğa tura keledi. Keşe, Pentagon USS Nimitz avia-tasımal kemesin jäne onıñ şabuıl tobın Ündi-Tınıq mwhitı aymağına jibergenin mälimdedi. Osımen AQŞ-tıñ üşinşi alıp kemesi Qıtayğa jaqın teñiz-mwhitqa kirdi. Osınıñ özi müddeli elderdiñ strategterine öñirdegi jağdaydı bağamdauğa jetkilikti.

Öñirdegi qazirgi jağdaydı qısqaşa bılay tizbeleuge boladı: Beyjiñ Tayuanğa (Tayvan') äskeri, diplomatiyalıq, ekonomikalıq qısımın küşeytti, äskeri üşaqtarımen Tayuan keñistigine qauip töndirude; M'yanmada bilik äskerilerdiñ qolına ötti; V'etnamda bilik auıstı; Australiya öñirdegi ıqpalın arttıru üşin aymaq elderimen türli bağdarlamalardı jüzege asıruğa talpınıp jatır; Japoniya Tınıq mwhitınıñ batısında europalıq teñiz derjavalarımen äskeri jattığularğa dayındaluda; Qıtaydan şegingen iri kompaniyalar Şığıs Oñtüstki Aziya elderine ornalasuda, bwl öñirdiñ jahandıq ekonomikalıq mañızın küşeyude; Öñirge Qıtay men AQŞ öz ıqpalın ornatuğa talas jürip jatır.

Bayden ükimeti Qıtaydıñ sın-qaterine qarsı twru üşin odaqtastarımen tığıs jwmıs isteytinin bayqattı. Qızmetke kirise salısımen Pentagon men AQŞ Mem. departamenttiñ jaña jetekşileri Ostin men Blinken öziniñ Australiya, Japoniya, Koreya jäne Ündistandağı äriptesterimen öñirdegi strategiyalıq qadamdar turalı sözdi pisirip alğanı kezekti AQŞ qadamdarınan bayqaluda. Öñirdegi bolıp jatqan özgeristerdiñ de tübi AQŞ-tağı bilik almasuğa barıp tirelip jatqanı anıq.

AQŞ pen Japoniya qorğanıs ministrleriniñ söylesuinde Senkaku araldarı (Qıtay Dyaoüydau dep ataydı) eki eldiñ ortaq qorğauında bolatının aytqan. Al, Blingen qızmetine kirisken alğaşqı künia-q Filippin SİM basşısımen söyleskende Filippinniñ qarulı küşteri, ükimettik kemeleri men wşaqtarı Tınıq mwhitında qarulı şabuılğa wşırağan jağdayda AQŞ pen Filippin arasındağı özara qorğanıs şartı naqtı qoldanısqa tüsetinin, bwğan tipti Qıtay talasıp otırğan Oñtüstik Qıtay teñizi de kiretinin aytqan.

Bwdan keyin Qıtay şeneunikteriniñ sözi säl jwmsarğanday boldı. Aytalıq, düysenbide QKP Ort.Kom Sırtqı ister jönindegi sayasi byurosınıñ müşesi YAñ Jieşı sözinde: «Qıtay AQŞ-pen qayşılıqsız, soğıssız, özara sıylasımdı jäne tabıstı ıntımaqtastıq jasauğa dayın», – dep bildirdi. Biraq, sonımen qatar AQŞ-qa Tayuan men Oñtüstik Qıtay teñizi siyaqtı Qıtaydıñ egemendigi men territoriyalıq twtastığına qatıstı mäseleler «qol tigizbeu» turalı eskertti.

Bwdan bir kün ötkennen keyin AQŞ Memlekettik departamentiniñ ökili: «Biz Qıtaydıñ agressiyalıq jäne mäjbürleu äreketterine qarsı twramız, negizgi äskeri artıqşılıqtarımızdı şoğırlandıramız, demokratiyalıq qwndılıqtardı qorğaymız, ozıq tehnologiyalardı zertteuge jäne damıtuğa qarajat salamız, sonday-aq mañızdı ıntımaqtastıq jobaların qalpına keltiremiz», – dep aşıq ayttı.

“The Qazaq Times”