Japarov eldi dağdarıs kezinde qolına alıp otır. Foto: KTRK.

10 qañtardağı saylau nätijesine say, Sadır Japarov Qırğızstannıñ prezidenti atandı jäne eldiñ basım köbi prezidenttik basqarudı qalaytını belgili boldı. Eldegi özge talapkerler men sayasi toptardıñ kelispeuine qaramastan baqılauşı wyımdar saylau nätijesin moyındadı. Onıñ saylaudağı jeñisin Auğanstan bastap, Qazaqstan qostap, Özbekstan, Resey qatarlı elder alğaş bolıp qwttıqtadı. Sonımen, 52 jastağı Sadır Nwrğojawlı sayasi jäne ekonomikalıq dağdarısqa batqan Qırğızstandı, onıñ ükimetin jetektemek. Alayda, Japrovtıñ jügi jeñil emes.

Sadır Japarov eldiñ biligin eñ auır kezeñde qolına alğanın saylaudan keyingi mälimdemesinde aytqan bolatın. El biliginiñ taratqan mälimetine say, bıltır jeltoqsanğa deyin Qırğızstannıñ sırtqı qarızı 5 mlrd AQŞ dollarına jaqındadı. Bir ğana 2020 jılı qırğız ekonomikası 12 payızğa keri şegindi, oğan qosa eldiñ sırtqı qarızdarı östi. Qırğız eli üşin bwl sırtqı nesielerdi qaytarudıñ şekti merzimi 2023 jıldan 2030 jılğa deyin. Bwğan qosa elde 669 mln dollar işki qarızı da bar.

Sadır Japarov öziniñ saylaudan keyingi mälimdemesinde, köp jıldıq ekonomikalıq, sayasi dağdarıstı retteuge birer jıl uaqıt azdıq etetinin ayttı. Ol aldağı uaqıttarda azamattardıñ tiptide köbirek qoldauına süyenetinin de aytıp ötken. Sonday-aq, bwl dağdarıstardan şığıp ketu üşin eki-üş jıl uaqıt ketetinin de aşıq aytqan.

Qırğızstanda 6 mln aynalasında halıqtıñ 1,3 mln şamasındağı bölegi tömen äleumettik şartta jasap jatqanı turalı mälimetter bar. Al, eldiñ Wlttıq statistika ortalığı taratqan mälimette, sırtqa ketken eñbekküşterden qarjı audarular bolmasa eldiñ otız payız halqı kedeylikte ömir süretini de boljanğan.

Reseyde 1 millionğa juıq qırğızstandıq eñbek migrantı bolıp jasaydı. Olardıñ Qırğızstanğa audarğan qarjısı eldiñ işki önim qwnınıñ üşten birine teñ boladı. Alayda, 2020 jılı osı sırtqa ketken jwmısşılardan audarılatın qarajattar qısqarıp ketken. Bwl qırğız ekonomikasına auır soqqı bolıp tidi.

Ekonomikalıq dağdarıs öz aldında, Qırğızstan qazir tereñ sayasi dağdarısta twrğan el. Qazan ayınıñ bas şenindegi bwlğaqtan keyin Sauranbay Jänibekov bilikten ketip, elde legitimdi bilik qalmauğa aynalğan. Eger Qırğız konstituciyasına negizdelgende qazirgi Joğarı Keñes qwramı da zañsız otır deuge boladı. Osınday prezident saylau eldi qwqıqtıq normağa tüsiredi dep sengen. Prezident saylauı ülken talassız ötti degenmen, alda konstiuciyanıñ özgerisine qatıstı eldegi sayasi toptar arasında ülken talas-tartıs boluı da äbden mümkin. Tipti, keybir sayasi toptardıñ saylaudan keyin tağı da narazılıq şarasın wyımdastırıp, Sadır Japarovqa qarsılığın bildirmek bolıp jatqanın jaña prezident özi de rastağan bolatın.

Bwl jağdaylarğa qarap, Sadır Japarov saylauda basım köp dauıspen prezident bolğanımen, ol Qırğızstandı eñ bir auır kezeñde basqarğalı otır deuge boladı. Onıñ aldında eldi sayasi-ekonomikalıq dağdarıstan alıp şığumen birge, bilikti bekemdeudiñ auır mindeti kütip twr. Kezekti saylauğa qatıstı aytılğan pikirler öz aldına, saylauda jeñgen Japarovta sayasi toptardı biriktiru mindeti de twr.

“The Qazaq Times”