جاپاروۆ ەلدى داعدارىس كەزىندە قولىنا الىپ وتىر. فوتو: كترك.

10 قاڭتارداعى سايلاۋ ناتيجەسىنە ساي، سادىر جاپاروۆ قىرعىزستاننىڭ پرەزيدەنتى اتاندى جانە ەلدىڭ باسىم كوبى پرەزيدەنتتىك باسقارۋدى قالايتىنى بەلگىلى بولدى. ەلدەگى وزگە تالاپكەرلەر مەن ساياسي توپتاردىڭ كەلىسپەۋىنە قاراماستان باقىلاۋشى ۇيىمدار سايلاۋ ناتيجەسىن مويىندادى. ونىڭ سايلاۋداعى جەڭىسىن اۋعانستان باستاپ، قازاقستان قوستاپ، وزبەكستان، رەسەي قاتارلى ەلدەر العاش بولىپ قۇتتىقتادى. سونىمەن، 52 جاستاعى سادىر نۇرعوجاۇلى ساياسي جانە ەكونوميكالىق داعدارىسقا باتقان قىرعىزستاندى، ونىڭ ۇكىمەتىن جەتەكتەمەك. الايدا، جاپروۆتىڭ جۇگى جەڭىل ەمەس.

سادىر جاپاروۆ ەلدىڭ بيلىگىن ەڭ اۋىر كەزەڭدە قولىنا العانىن سايلاۋدان كەيىنگى مالىمدەمەسىندە ايتقان بولاتىن. ەل بيلىگىنىڭ تاراتقان مالىمەتىنە ساي، بىلتىر جەلتوقسانعا دەيىن قىرعىزستاننىڭ سىرتقى قارىزى 5 ملرد اقش دوللارىنا جاقىندادى. ءبىر عانا 2020 جىلى قىرعىز ەكونوميكاسى 12 پايىزعا كەرى شەگىندى، وعان قوسا ەلدىڭ سىرتقى قارىزدارى ءوستى. قىرعىز ەلى ءۇشىن بۇل سىرتقى نەسيەلەردى قايتارۋدىڭ شەكتى مەرزىمى 2023 جىلدان 2030 جىلعا دەيىن. بۇعان قوسا ەلدە 669 ملن دوللار ىشكى قارىزى دا بار.

سادىر جاپاروۆ ءوزىنىڭ سايلاۋدان كەيىنگى مالىمدەمەسىندە، كوپ جىلدىق ەكونوميكالىق، ساياسي داعدارىستى رەتتەۋگە بىرەر جىل ۋاقىت ازدىق ەتەتىنىن ايتتى. ول الداعى ۋاقىتتاردا ازاماتتاردىڭ تىپتىدە كوبىرەك قولداۋىنا سۇيەنەتىنىن دە ايتىپ وتكەن. سونداي-اق، بۇل داعدارىستاردان شىعىپ كەتۋ ءۇشىن ەكى-ءۇش جىل ۋاقىت كەتەتىنىن دە اشىق ايتقان.

قىرعىزستاندا 6 ملن اينالاسىندا حالىقتىڭ 1,3 ملن شاماسىنداعى بولەگى تومەن الەۋمەتتىك شارتتا جاساپ جاتقانى تۋرالى مالىمەتتەر بار. ال، ەلدىڭ ۇلتتىق ستاتيستيكا ورتالىعى تاراتقان مالىمەتتە، سىرتقا كەتكەن ەڭبەككۇشتەردەن قارجى اۋدارۋلار بولماسا ەلدىڭ وتىز پايىز حالقى كەدەيلىكتە ءومىر سۇرەتىنى دە بولجانعان.

رەسەيدە 1 ميلليونعا جۋىق قىرعىزستاندىق ەڭبەك ميگرانتى بولىپ جاسايدى. ولاردىڭ قىرعىزستانعا اۋدارعان قارجىسى ەلدىڭ ىشكى ءونىم قۇنىنىڭ ۇشتەن بىرىنە تەڭ بولادى. الايدا، 2020 جىلى وسى سىرتقا كەتكەن جۇمىسشىلاردان اۋدارىلاتىن قاراجاتتار قىسقارىپ كەتكەن. بۇل قىرعىز ەكونوميكاسىنا اۋىر سوققى بولىپ ءتيدى.

ەكونوميكالىق داعدارىس ءوز الدىندا، قىرعىزستان قازىر تەرەڭ ساياسي داعدارىستا تۇرعان ەل. قازان ايىنىڭ باس شەنىندەگى بۇلعاقتان كەيىن ساۋرانباي جانىبەكوۆ بيلىكتەن كەتىپ، ەلدە لەگيتيمدى بيلىك قالماۋعا اينالعان. ەگەر قىرعىز كونستيتۋتسياسىنا نەگىزدەلگەندە قازىرگى جوعارى كەڭەس قۇرامى دا زاڭسىز وتىر دەۋگە بولادى. وسىنداي پرەزيدەنت سايلاۋ ەلدى قۇقىقتىق نورماعا تۇسىرەدى دەپ سەنگەن. پرەزيدەنت سايلاۋى ۇلكەن تالاسسىز ءوتتى دەگەنمەن، الدا كونستيۋتسيانىڭ وزگەرىسىنە قاتىستى ەلدەگى ساياسي توپتار اراسىندا ۇلكەن تالاس-تارتىس بولۋى دا ابدەن مۇمكىن. ءتىپتى، كەيبىر ساياسي توپتاردىڭ سايلاۋدان كەيىن تاعى دا نارازىلىق شاراسىن ۇيىمداستىرىپ، سادىر جاپاروۆقا قارسىلىعىن بىلدىرمەك بولىپ جاتقانىن جاڭا پرەزيدەنت ءوزى دە راستاعان بولاتىن.

بۇل جاعدايلارعا قاراپ، سادىر جاپاروۆ سايلاۋدا باسىم كوپ داۋىسپەن پرەزيدەنت بولعانىمەن، ول قىرعىزستاندى ەڭ ءبىر اۋىر كەزەڭدە باسقارعالى وتىر دەۋگە بولادى. ونىڭ الدىندا ەلدى ساياسي-ەكونوميكالىق داعدارىستان الىپ شىعۋمەن بىرگە، بيلىكتى بەكەمدەۋدىڭ اۋىر مىندەتى كۇتىپ تۇر. كەزەكتى سايلاۋعا قاتىستى ايتىلعان پىكىرلەر ءوز الدىنا، سايلاۋدا جەڭگەن جاپاروۆتا ساياسي توپتاردى بىرىكتىرۋ مىندەتى دە تۇر.

“The Qazaq Times”