Tarihtağı 2020 jıl. Foto; e-shot

Jahandıq indet jaylağan 2020 jıl da tarih parağına sırıluğa bir aptadan asa uaqıt qaldı. Är jılı älemdik proceske özindik äserin bergen eleuli oqiğalar orın alıp otıradı. Al, biıl eleuli oqiğalardıñ köbin jahandıq indet kölegeylep ketkendey boldı. Biraq, indetpen qosa tarihqa jazılatın biılğı tışqan jılğı jahandıq mañızdı oqiğalardıñ birqatarın tize ketelik.

Australiyadağı örtten zardap şekken koala. Foto: instagram.com/wildlifepla

Australiyadağı orman örti. Jıl basında pandemiyamen qatar älem elderiniñ nazarın audarğan bir oqiğa Australiya tarihındağı eñ iri orman örti boldı. Saldarınan millionnan astam jabayı januarlar öldi; 27,2 mln gektar aumaqtağı orman külge aynaldı. Australiyadağı orman örtinen keyin adamdardıñ jahandıq klimat özgeristerine degen tüsinikteri özgere bastadı.

AQŞ. Jorj Floydtıñ ölimi. Afro-amerikalıq Jorj Floyd policiya qolınan qaza tauıp, bwl AQŞ qoğamındağı äleumettik bölinisti aşıq körsetken oqiğa bolıp qaldı. Osıdan keyin «Qaralardıñ ömiri de mañızdı» degen qoğamdıq qozğalıstar AQŞ-tıñ jer jerinde ötti. Rasizmge qarsı narazılıq şaraları älemniñ är elderinde boldı.

Adam qwqıqtarı azamattıq frontı wyımdastırğan şerudegi narazılar. Gonkong, Qıtay. 8 jeltoqsan 2019 j. Foto: REUTERS / Danish Siddiqui

Gonkongtağı narazılıq. Qıtaydıñ jaña zañı. 2019 jıldan beri Gonkong twrğındarı älemdegi eñ massalıq narazılıq şaraların wyımdastırumen tanımal bolıp keldi. Milliondağan adam birneşe ay boyı Gonkong köşelerinde Beyjiñ biligine degen narazılıqtarın bildirgen. Alayda, 2020 jılı qabıl alınğan Wlttıq qauipsizdik turalı zañ Gonkong belsendileriniñ qudalanuına alıp keldi. Qazir Gonkongta Qıtay kommunistik jüyesiniñ baqılauı küşeydi.

Livan. Beyruttağı jarılıs. Livan ortalıq qalasnda portta joyqın jarılıs bolıp, pandemiya men dağdarıstan es jiya almay jatqan elge auır soqqı bolıp tidi. Mıñdağan tonna ammoniy nitratı saqtalğan port qoymasındağı jarılıstan keminde 200 adam qaza tauıp, 300 mıñ adam baspanasız qaldı. Sarapşılar Beyruttağı jarılıstı yadrolıq qarudan tıs tarihtağı eñ zardaptı joqın jarılıs dep bağaladı.

AQŞ-tağı saylau älem nazarın audarıp otır. Foto: SKY News

AQŞ-tağı prezident saylauı. 2020 jılğı prezident saylau AQŞ tarihındağı eñ tartıstı prezident saylaudıñ biri boldı. Dauıs beruşiler sanı jağınan da AQŞ tarihında jaña rekord qoydı. Soğan qaramastan birer ay boyı kimniñ jeñimpaz bolğanı anıq bolmadı. Dauıstardı sanau da ülken talas tudırdı. Prezident Tramp saylauda dauıs bwrmalau bolğanın ayttı jäne onıñ komandası osı ayıp boyınşa sotqa jügingen. Alayda, Saylau alqasınıñ soñğı nätijesi boyınşa Jo Baydenniñ jeñiske jetkeni anıq boldı.

Taulı Qarabaq üşin şayqastıñ 11-şi küni swrapıl jürildi. Foto: BBC,.

Taulı Qarabaq soğısı.  Biıl 30 jıldan beri Armeniyanıñ baqılauında qalıp kelgen daulı aymaq Taulı Qarabaqta Äzirbayjan men Armeniya arasında soğıs älem nazarın audardı. Qırküyekte bastalğan wrısta Äzirbayjan öziniñ basım küşke ie ekenin körsetti. Taulı Qarabaqtıñ köptegen aymağın qaytarıp alıp, Armeniyanı kelisimge keluge mäjbür etti. Reseydiñ ara ağayındığımen öñirde oq atıspau turalı beybit kelisim jasaldı. Onda Taulı Qarabaqtıñ basım köp aymağı Äzirbayjanğa qaytarılatını, aymaqtağı twraqtılıqtı qorğauğa Resey jasağı ornalasatının belgili bolğan.

Mwsılmandar men prezident Makronnıñ mämilesi. Jıl soñına qaray Franciya prezidenti Emmanuel' Makronğa qarsı birqatar mwsılman elderinde narazılıq şaraları boldı. Olar prezident Makronnıñ islamğa qaratqan közqarasın sınadı. Osıdan bwrın Mwhammed payğambardıñ karikaturasın sabaq üstinde körsetken mwğalim Franciyada islamşıl ekstremist jağınan öltirildi. Prezident Makron bolsa onıñ öliminen keyin Franciyanıñ qwndılığın qorğau maqsatında eldegi islamğa reforma jasaytının bildirgen bolatın.

2020 jılı osı jäne özge de tarihi oqiğalar orın aldı. Pandemiyamen qatar bwl oqiğalar da älem kelbetine öziniñ äserin berdi. Aldağı bir apta da bwlardıñ deñgeyindegi oqiğalar bolmasa jıldıñ bastı oqiğaları retinde qorıtındılauğa boladı.

“The Qazaq Times”