Düniejüzinde koronavirustıñ ekinşi tolqını bastalıp, 38 millionnan astam keys tirkelgen. Dertke şaldıqqandar sanı qayta artqan memleketter tötenşe jağday engizip, karantin şaraların qatañdata bastağan. Äsirese, AQŞ pen Europada virustan töngen qauip artqan. Osığan baylanıstı Düniejüzilik densaulıq saqtau wyımınıñ Europa aymağı boyınşa byuro direktorı Hans Klyuge Europa elderinde qabıldanıp jatqan şekteu şaraların maqwldadı.
Koronavirus jwqtırğandar sanı boyınşa antirekord ornatqan memleketter bestiginde AQŞ (8 mln), Ündistan (7 mln), Braziliya (5 mln), Resey (1,3 mln) jäne Ispaniya (1 millionğa juıq) twr.
Amerikada dertke şaldıqqandar 8 millionnan astı. Elde kün sayın ondağan mıñ nauqas tirkelip jatır. Virus jwqtırğandar barlıq ştatta artqan. Karantin talaptarı aytarlıqtay küşeytilmese de, 3 qaraşada ötetin prezidenttik saylauğa poşta arqılı dauıs beru engizilgen. Jaqında Aq üy basşısı Donal'd Tramp ta otbasımen koronavirus jwqtırğan bolatın.
Franciyadağı ahual mäz emes. Büginnen bastap elde 4 aptağa tötenşe jağday engizilip, karantin şaraları küşeytildi. Bilik onı qaraşanıñ soñına deyin sozudı közdep otır. Tärtipke bağınbağandar birinşi ret ereje bwzsa 135 euro köleminde, al ekinşi qaytara tirkelse 6 500 euro ayıppwl töleydi. Mwnımen qosa, kinoteatr, teatr, kafe-barlardıñ jwmıs uaqıtına şekteu engizildi. Jaña qaulını bekitken Franciya prezidenti Emmanuel' Makron: «Biz komendanttıq sağat rejimin engizu arqılı eldiñ 9 aymağında koronavirustıñ taraluın tejemekpiz. Al tuğan kündi atau ötu sekildi sauıq keşteri kerisinşe infekciyanıñ taraluına jol aşadı», – deydi.
Eldiñ birqatar aymaqtarında tüngi uaqıtta komendanttıq sağat engizilip, adamdar tek qızmet babı boyınşa därigerge qaraluğa nemese saparlaytın jolauşılarğa ğana jüruge rwqsat etilgen. Karantin küşeytilgen aymaqtarğa qosımşa 12 mıñ policey jiberildi. Aldağı birneşe ayda Parij ben tağı 8 iri qalada merekelik keşter wyımdastıruğa tıyım salınbaq. Memlekettik jäne jekemenşik kompaniya qızmetkerleri qaşıqtan jwmıs isteuge köşiriledi.
Wlıbritaniya astanasında virus jwqtırğandar sanınıñ ösuine baylanıstı karantin şaraları qatañdatıldı. Büginnen bastap Londonda şekteudiñ ekinşi deñgeyi engizildi. Jaña tärtipke say bir üyde twrmaytın adamdardıñ kezdesuine tıyım salınadı; köşede 6 adamnan artıq jinaluğa bolmaydı. Britaniya biligi qoğamdıq kölikterdiñ ornına velosiped, elektrosamokattı paydalanuğa jäne alıs saparğa şıqpauğa keñes berdi. Mälimetter boyınşa, Wlıbritaniyada koronavirustı jwqtırğandar sanı 640 mıñnan asqan.
Germaniya ekonomikası ekinşi qatañ karantinnen iri regreske ketui mümkin mümkin, – degen kancler Angela Merkel' şwğıl şara qabıldau turalı bwyrıq şığardı. İndetten tuındağan dağdarıstı eñseru üşin ekonomikağa jüzdegen milliard euro bölindi. Degenmen memleket qarızı artqan. Sondıqtan bilik azamattardı barlıq şekteulerdi saqtauğa şaqırdı. Mwnda virus jwqtırğandar sanı 335 mıñnan asqan. Soñğı uaqıtta kün sayın 5 mıñnan asa adamnan virus anıqtalıp jatır.
Pandemiyadan qattı zardap şekken Ispaniyada koronavirustıñ örşuimen jağday kürdelene tüsti. Madrid auruhanalarında nauqastardıñ qarası köbeygen. Biraq bilik auır halde jetkizilgen adamdardıñ sanı köktemgi kezden äldeqayda tömen ekenin aytadı. Densaulıq saqtau ministri Sal'vador Illa şekteu şaraları şahardağı jağdaydı twraqtandıruğa kömektesui tiis deydi. Resmi mälimetter boyınşa, mwnda koronavirustı jwqtırğandar sanı 900 mıñnan asqan.
Italiya men Çehiyada mektepter uaqıtşa jabıldı. Alayda tirkelgen keys sanı artqan. Osı aptada Italiyada jaña antirekord tirkeldi – soñğı täulikte koronavirus infekciyasına 8 804 adam şaldıqqan. Bwl aldıñğı küni tirkelgen derekten şamamen 1500-ge köp.
Tayauda Türkiyanıñ Densaulıq saqtau ministri Fahrettin Qoja pandemiyanıñ ekinşi tolqını bastalğanın mälimdedi. Onıñ aytuınşa, nauqastar sanınıñ artuı turister men jergilikti halıqtıñ karantin şaraların saqtamauımen baylanıstı. Elde 342 mıñ keys tirkelip, mıñnan astam adam ajal qwşqan. Alayda Türkiya därigerleri bilik wsınğan statistikanıñ jalğan ekenin, şın mäninde koronavirus jwqtırğan nauqastar sanınıñ wsınılğan cifrlardan edäuir joğarı ekenin aytıp otır.
Äzirbayjanda Covid-19 virusın jwqtırğan azamattar sanınıñ kürt ösuine jäne sanitarlıq-epidemiologiyalıq jağdaydıñ naşarlauına baylanıstı 19 qazannan bastap birqatar şekteu engizilmek. Jaña ereje boyınşa qızmetkerlerdi qaşıqtan basqaru rejimine köşiru arqılı memlekettik qızmetkerlerdiñ jwmısqa şığuı 30%-ğa deyin qısqaradı. Osınday talaptar men erejeler jeke sektorda jäne basqa salalarda jwmıs isteytin mekemeler men wyımdarğa wsınıldı. Sonımen qatar, 65 jastan asqan adamdarğa üyden şıqpauğa keñes berildi.
Armeniyada 60 mıñğa juıq adamnan virus anıqtalsa, mıñnan astam nauqas köz jwmğan. Pandemiyanıñ ekinşi tolqınına qaramastan, Äzirbayjan men Armeniya arasındağı Taulı Qarabaq üşin qaqtığıs basılğan joq.
Ukraina Densaulıq saqtau ministrligi koronaviruıstıñ ekinşi tolqının 24 qırküyekte jariyalağan. Elde bir künde 6 mıñğa juıq nauqas tirkelip, virus jwqtırğandardıñ jalpı sanı 287 mıñğa jetken. 17 aymaqta bes kün qatarınan COVID-19 pacientterine arnalğan auruhanalarda 50%-dan astam orın tolğan. Soğan qaramastan twrğındar karantin talaptarına bağınbaydı. Älemdik reyting boyınşa Ukraina 25-şi orında twr. Al Belarus'te 86 mıñnan astam derek tirkelip, 921 adam köz jwmğan. Qazir Belarus' halqı koronavirustan da qauipti «ädiletsiz bilikpen» küres jürgizip jatır.
Qırğızstan men Özbekstanda da qauipti dert örşip twr. Qırğızstanda osı uaqıtqa deyin 51 mıñ adamnan virus anıqtalsa, Özbekstanda olardıñ sanı 62 mıñğa juıqtağan. Qırğız jerinde pandemiyanıñ ekinşi tolqınımen halıq tolquları basılmay twr. Parlamenttik saylaudan keyin orın alğan iri qaqtığıstan keyin küni keşe el prezidenti Sooronbay Jeenbekov otstavkağa ketti.
Qazaqstanda bir künde (15 qazan) koronavirus pnevmoniyası jwqqan 166 adam anıqtaldı. Bir künde pnevmoniyanıñ bwl türinen 2 adam qaytıs bolıp, 58 adam jazıldı. Qazannıñ birinşi jartısında koronavirustan auırğan balalar men stacionarda emdelip jatqandardıñ qatarı köbeygen. Ambulatoriyalıq baqılaudağı nauqastar aytarlıqtay kemigen.
El biligi 1 tamızdan beri koronavirus pnevmoniyasına arnayı kod berip, esebin bölek jariyalap keledi. Mısalı, boyınan koronavirus tabılsa da, basqa aurulardıñ sebebinen qaytıs boldı delingen 576 adamdı jalpı statistikağa qosıp eseptemeydi. Sarapşılar bwğan qarsı. Olardıñ aytuınşa, koronavirustıñ janama äserinen qaytqandardıñ jartısınan astamınıñ sebebi qan aynalımı jüyesiniñ auruları bolğandıqtan, oğan infekciya dert qozdıruşı faktor retinde ölimge äkep soqtırğan. Sol sebepti jergilikti sarapşılar arasında resmi derekke kümän keltirip, auruğa şaldıqqandar men odan qaytıs bolğandar sanı resmi körsetkişten joğarı deytinder bar.