كورنەكى سۋرەت. فوتو: ەرا

دۇنيەجۇزىندە كوروناۆيرۋستىڭ ەكىنشى تولقىنى باستالىپ، 38 ميلليوننان استام كەيس تىركەلگەن. دەرتكە شالدىققاندار سانى قايتا ارتقان مەملەكەتتەر توتەنشە جاعداي ەنگىزىپ، كارانتين شارالارىن قاتاڭداتا باستاعان. اسىرەسە، اقش پەن ەۋروپادا ۆيرۋستان تونگەن قاۋىپ ارتقان. وسىعان بايلانىستى دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ەۋروپا ايماعى بويىنشا بيۋرو ديرەكتورى حانس كليۋگە ەۋروپا ەلدەرىندە قابىلدانىپ جاتقان شەكتەۋ شارالارىن ماقۇلدادى.

كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى بويىنشا انتيرەكورد ورناتقان مەملەكەتتەر بەستىگىندە اقش (8 ملن), ءۇندىستان (7 ملن), برازيليا (5 ملن), رەسەي (1,3 ملن) جانە يسپانيا (1 ميلليونعا جۋىق) تۇر.

امەريكادا دەرتكە شالدىققاندار 8 ميلليوننان استى. ەلدە كۇن سايىن ونداعان مىڭ ناۋقاس تىركەلىپ جاتىر. ۆيرۋس جۇقتىرعاندار بارلىق شتاتتا ارتقان. كارانتين تالاپتارى ايتارلىقتاي كۇشەيتىلمەسە دە، 3 قاراشادا وتەتىن پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا پوشتا ارقىلى داۋىس بەرۋ ەنگىزىلگەن. جاقىندا اق ءۇي باسشىسى دونالد ترامپ تا وتباسىمەن كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان بولاتىن.

فرانتسياداعى احۋال ءماز ەمەس. بۇگىننەن باستاپ ەلدە 4 اپتاعا توتەنشە جاعداي ەنگىزىلىپ، كارانتين شارالارى كۇشەيتىلدى. بيلىك ونى قاراشانىڭ سوڭىنا دەيىن سوزۋدى كوزدەپ وتىر. تارتىپكە باعىنباعاندار ءبىرىنشى رەت ەرەجە بۇزسا 135 ەۋرو كولەمىندە، ال ەكىنشى قايتارا تىركەلسە 6 500 ەۋرو ايىپپۇل تولەيدى. مۇنىمەن قوسا، كينوتەاتر، تەاتر، كافە-بارلاردىڭ جۇمىس ۋاقىتىنا شەكتەۋ ەنگىزىلدى. جاڭا قاۋلىنى بەكىتكەن فرانتسيا پرەزيدەنتى ەممانۋەل ماكرون: «ءبىز كومەندانتتىق ساعات رەجيمىن ەنگىزۋ ارقىلى ەلدىڭ 9 ايماعىندا كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىن تەجەمەكپىز. ال تۋعان كۇندى اتاۋ ءوتۋ سەكىلدى ساۋىق كەشتەرى كەرىسىنشە ينفەكتسيانىڭ تارالۋىنا جول اشادى»، – دەيدى.

ەلدىڭ بىرقاتار ايماقتارىندا تۇنگى ۋاقىتتا كومەندانتتىق ساعات ەنگىزىلىپ، ادامدار تەك قىزمەت بابى بويىنشا دارىگەرگە قارالۋعا نەمەسە ساپارلايتىن جولاۋشىلارعا عانا جۇرۋگە رۇقسات ەتىلگەن. كارانتين كۇشەيتىلگەن ايماقتارعا قوسىمشا 12 مىڭ پوليتسەي جىبەرىلدى. الداعى بىرنەشە ايدا پاريج بەن تاعى 8 ءىرى قالادا مەرەكەلىك كەشتەر ۇيىمداستىرۋعا تىيىم سالىنباق. مەملەكەتتىك جانە جەكەمەنشىك كومپانيا قىزمەتكەرلەرى قاشىقتان جۇمىس ىستەۋگە كوشىرىلەدى.

ۇلىبريتانيا استاناسىندا ۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى كارانتين شارالارى قاتاڭداتىلدى. بۇگىننەن باستاپ لوندوندا شەكتەۋدىڭ ەكىنشى دەڭگەيى ەنگىزىلدى. جاڭا تارتىپكە ساي ءبىر ۇيدە تۇرمايتىن ادامداردىڭ كەزدەسۋىنە تىيىم سالىنادى; كوشەدە 6 ادامنان ارتىق جينالۋعا بولمايدى. بريتانيا بيلىگى قوعامدىق كولىكتەردىڭ ورنىنا ۆەلوسيپەد، ەلەكتروساموكاتتى پايدالانۋعا جانە الىس ساپارعا شىقپاۋعا كەڭەس بەردى. مالىمەتتەر بويىنشا، ۇلىبريتانيادا كوروناۆيرۋستى جۇقتىرعاندار سانى 640 مىڭنان اسقان.

گەرمانيا ەكونوميكاسى ەكىنشى قاتاڭ كارانتيننەن ءىرى رەگرەسكە كەتۋى مۇمكىن مۇمكىن، – دەگەن كانتسلەر انگەلا مەركەل شۇعىل شارا قابىلداۋ تۋرالى بۇيرىق شىعاردى. ىندەتتەن تۋىنداعان داعدارىستى ەڭسەرۋ ءۇشىن ەكونوميكاعا جۇزدەگەن ميلليارد ەۋرو ءبولىندى. دەگەنمەن مەملەكەت قارىزى ارتقان. سوندىقتان بيلىك ازاماتتاردى بارلىق شەكتەۋلەردى ساقتاۋعا شاقىردى. مۇندا ۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى 335 مىڭنان اسقان. سوڭعى ۋاقىتتا كۇن سايىن 5 مىڭنان اسا ادامنان ۆيرۋس انىقتالىپ جاتىر.

پاندەميادان قاتتى زارداپ شەككەن يسپانيادا كوروناۆيرۋستىڭ ورشۋىمەن جاعداي كۇردەلەنە ءتۇستى. مادريد اۋرۋحانالارىندا ناۋقاستاردىڭ قاراسى كوبەيگەن. بىراق بيلىك اۋىر حالدە جەتكىزىلگەن ادامداردىڭ سانى كوكتەمگى كەزدەن الدەقايدا تومەن ەكەنىن ايتادى. دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى سالۆادور يللا شەكتەۋ شارالارى شاھارداعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋعا كومەكتەسۋى ءتيىس دەيدى. رەسمي مالىمەتتەر بويىنشا، مۇندا كوروناۆيرۋستى جۇقتىرعاندار سانى 900 مىڭنان اسقان.

يتاليا مەن چەحيادا مەكتەپتەر ۋاقىتشا جابىلدى. الايدا تىركەلگەن كەيس سانى ارتقان. وسى اپتادا يتاليادا جاڭا انتيرەكورد تىركەلدى – سوڭعى تاۋلىكتە كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا 8 804 ادام شالدىققان. بۇل الدىڭعى كۇنى تىركەلگەن دەرەكتەن شامامەن 1500-گە كوپ.

تاياۋدا تۇركيانىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى فاحرەتتين قوجا پاندەميانىڭ ەكىنشى تولقىنى باستالعانىن مالىمدەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ناۋقاستار سانىنىڭ ارتۋى تۋريستەر مەن جەرگىلىكتى حالىقتىڭ كارانتين شارالارىن ساقتاماۋىمەن بايلانىستى. ەلدە 342 مىڭ كەيس تىركەلىپ، مىڭنان استام ادام اجال قۇشقان. الايدا تۇركيا دارىگەرلەرى بيلىك ۇسىنعان ستاتيستيكانىڭ جالعان ەكەنىن، شىن مانىندە كوروناۆيرۋس جۇقتىرعان ناۋقاستار سانىنىڭ ۇسىنىلعان تسيفرلاردان ەداۋىر جوعارى ەكەنىن ايتىپ وتىر.

ءازىربايجاندا Covid-19 ۆيرۋسىن جۇقتىرعان ازاماتتار سانىنىڭ كۇرت وسۋىنە جانە سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق جاعدايدىڭ ناشارلاۋىنا بايلانىستى 19 قازاننان باستاپ بىرقاتار شەكتەۋ ەنگىزىلمەك. جاڭا ەرەجە بويىنشا قىزمەتكەرلەردى قاشىقتان باسقارۋ رەجيمىنە كوشىرۋ ارقىلى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ جۇمىسقا شىعۋى 30%-عا دەيىن قىسقارادى. وسىنداي تالاپتار مەن ەرەجەلەر جەكە سەكتوردا جانە باسقا سالالاردا جۇمىس ىستەيتىن مەكەمەلەر مەن ۇيىمدارعا ۇسىنىلدى. سونىمەن قاتار، 65 جاستان اسقان ادامدارعا ۇيدەن شىقپاۋعا كەڭەس بەرىلدى.

ارمەنيادا 60 مىڭعا جۋىق ادامنان ۆيرۋس انىقتالسا، مىڭنان استام ناۋقاس كوز جۇمعان. پاندەميانىڭ ەكىنشى تولقىنىنا قاراماستان، ءازىربايجان مەن ارمەنيا اراسىنداعى تاۋلى قاراباق ءۇشىن قاقتىعىس باسىلعان جوق.

ۋكراينا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى كوروناۆيرۋىستىڭ ەكىنشى تولقىنىن 24 قىركۇيەكتە جاريالاعان. ەلدە ءبىر كۇندە 6 مىڭعا جۋىق ناۋقاس تىركەلىپ، ۆيرۋس جۇقتىرعانداردىڭ جالپى سانى 287 مىڭعا جەتكەن. 17 ايماقتا بەس كۇن قاتارىنان COVID-19 پاتسيەنتتەرىنە ارنالعان اۋرۋحانالاردا 50%-دان استام ورىن تولعان. سوعان قاراماستان تۇرعىندار كارانتين تالاپتارىنا باعىنبايدى. الەمدىك رەيتينگ بويىنشا ۋكراينا 25-ءشى ورىندا تۇر. ال بەلارۋستە 86 مىڭنان استام دەرەك تىركەلىپ، 921 ادام كوز جۇمعان. قازىر بەلارۋس حالقى كوروناۆيرۋستان دا قاۋىپتى «ادىلەتسىز بيلىكپەن» كۇرەس جۇرگىزىپ جاتىر.

قىرعىزستان مەن وزبەكستاندا دا قاۋىپتى دەرت ءورشىپ تۇر. قىرعىزستاندا وسى ۋاقىتقا دەيىن 51 مىڭ ادامنان ۆيرۋس انىقتالسا، وزبەكستاندا ولاردىڭ سانى 62 مىڭعا جۋىقتاعان. قىرعىز جەرىندە پاندەميانىڭ ەكىنشى تولقىنىمەن حالىق تولقۋلارى باسىلماي تۇر. پارلامەنتتىك سايلاۋدان كەيىن ورىن العان ءىرى قاقتىعىستان كەيىن كۇنى كەشە ەل پرەزيدەنتى سوورونباي جەەنبەكوۆ وتستاۆكاعا كەتتى.

قازاقستاندا ءبىر كۇندە (15 قازان) كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسى جۇققان 166 ادام انىقتالدى. ءبىر كۇندە پنەۆمونيانىڭ بۇل تۇرىنەن 2 ادام قايتىس بولىپ، 58 ادام جازىلدى. قازاننىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا كوروناۆيرۋستان اۋىرعان بالالار مەن ستاتسيوناردا ەمدەلىپ جاتقانداردىڭ قاتارى كوبەيگەن. امبۋلاتوريالىق باقىلاۋداعى ناۋقاستار ايتارلىقتاي كەمىگەن.

ەل بيلىگى 1 تامىزدان بەرى كوروناۆيرۋس پنەۆمونياسىنا ارنايى كود بەرىپ، ەسەبىن بولەك جاريالاپ كەلەدى. مىسالى، بويىنان كوروناۆيرۋس تابىلسا دا، باسقا اۋرۋلاردىڭ سەبەبىنەن قايتىس بولدى دەلىنگەن 576 ادامدى جالپى ستاتيستيكاعا قوسىپ ەسەپتەمەيدى. ساراپشىلار بۇعان قارسى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، كوروناۆيرۋستىڭ جاناما اسەرىنەن قايتقانداردىڭ جارتىسىنان استامىنىڭ سەبەبى قان اينالىمى جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارى بولعاندىقتان، وعان ينفەكتسيا دەرت قوزدىرۋشى فاكتور رەتىندە ولىمگە اكەپ سوقتىرعان. سول سەبەپتى جەرگىلىكتى ساراپشىلار اراسىندا رەسمي دەرەككە كۇمان كەلتىرىپ، اۋرۋعا شالدىققاندار مەن ودان قايتىس بولعاندار سانى رەسمي كورسەتكىشتەن جوعارى دەيتىندەر بار.

"The Qazaq Times"