Beyjiñ biligi lagerler turalı ayıptardı joqqa şığaradı jäne onı bilim beru ortalıqtarı dep ataydı. Foto: Back to Jerusalem

Qıtay biligi on mıñdağan wyğır jäne özge de mwsılman azşılıq ökilderin älemdik tanımal brendterdiñ öndiris orındarına küştep jwmıs istetude. Bwl turalı Australiyanıñ Sayasi strategiya institutınıñ zertteu mälimetinde aytıldı.

Atalğan institut öz mälimdemesinde, 2017-2019 jıldar arasında 80 mıñ şamasındağı wyğır jäne özge de mwsılman azşılıq ökilderin Şınjañ Wyğır avtonomiyalı aymağınan tıs jerlerde mäjbürli eñbekke tartılğanı turalı aytqan. Olar eldiñ är aymaqtarında öndiris fabrikalarında küştep jwmısqa jegilgen.

Australiyalıq institut Qıtaydıñ 9 provinciyasında 27 iri fabrikanıñ 2017 jıldan beri Şınjañ jerinen barğan mäjbürli eñbek küşterin paydalanıp kelgenin anıqtağan. Bwl fabrikalar 83 türli älemdik tanımal brend önimderin öndirip keledi. Bwl brendterdiñ qatarında Nike, Zara, Adidas, H&M, Uniqlo, Victoria's Secret, BMW jäne Land Rover, Lenovo, LG, Dell, ASUS, Acer, Samsung, Apple jäne basqaları da bar.

Şıñjañnıñ Hotan aymağındağı lagerlerdiñ biri. Foto: The New York Times.

Ärine, Beyjiñ biligi bwl mälimetterdi joqqa şığardı. Alayda, atalğan institut Şınjañdağı az sandı wlt ökilderin mäjbürli eñbekke tartu isterin Xinjiang Aid agenttigi arnayı jüzege asırğanın aşıq ayttı. Sonday-aq, zertteu mälimetterine qarağanda mäjbürli eñbekke tartılğandar bwğan könbeske şarası bolmağan. Olarğa türli qısımdar da jasaluı mümkin degen de boljamdar aytıladı. Äri bwl jwmısşılar abaqtıdağıday şart-jağdayda wstalğanı turalı mälimetter bar. Olar jataqhanalarda twrıp, jwmıstan keyin arnayı til kurstarına qatısadı, «ideologiyalıq dayındıq» sabaqtarın aladı. Oğan qosa olardan türli sınaqtar tapsırıp, dini közqarastarınıñ qanşalıqtı özgergeni turalı mälimetter berip otıradı.

Şınjañdağı "Üyrenu lagerleri" foto: RFA.

Qıtay ükimeti «sayasi lagerler» turalı tüsinikter bergen kezde onı «qayta dayındau» nemese «bilim beru ortalıqtarı» dep atağan. Bwl ortalıqtarda bilim beru jäne mamandıqqa üyretu, sonday-aq, ekstremistik piğıldardan alıstatu sabaqtarı jürgiziletinin aytqan. Al, ŞWAR eñbek küşteriniñ mäjbürli eñbekterge tartılğanı turalı mälimetterdi de Beyjiñ biligi teriske şığardı. Al, australiyalıq Sayasi strategiya institutı Qıtay biligi şınjañdıq eñbek küşterin mäjbürli eñbekke tartu mwsılman azşılıqtarın «tärbieleudiñ» bir jolı retinde qarastıradı dep mälimdeydi. Al, tanımal brendterdiñ ieleri bwl turalı mälimetterdi anıqtau üstinde.

“The Qazaq Times”