بەيجىڭ بيلىگى لاگەرلەر تۋرالى ايىپتاردى جوققا شىعارادى جانە ونى ءبىلىم بەرۋ ورتالىقتارى دەپ اتايدى. فوتو: Back to Jerusalem

قىتاي بيلىگى ون مىڭداعان ۇيعىر جانە وزگە دە مۇسىلمان ازشىلىق وكىلدەرىن الەمدىك تانىمال برەندتەردىڭ ءوندىرىس ورىندارىنا كۇشتەپ جۇمىس ىستەتۋدە. بۇل تۋرالى اۋستراليانىڭ ساياسي ستراتەگيا ينستيتۋتىنىڭ زەرتتەۋ مالىمەتىندە ايتىلدى.

اتالعان ينستيتۋت ءوز مالىمدەمەسىندە، 2017-2019 جىلدار اراسىندا 80 مىڭ شاماسىنداعى ۇيعىر جانە وزگە دە مۇسىلمان ازشىلىق وكىلدەرىن شىنجاڭ ۇيعىر اۆتونوميالى ايماعىنان تىس جەرلەردە ءماجبۇرلى ەڭبەككە تارتىلعانى تۋرالى ايتقان. ولار ەلدىڭ ءار ايماقتارىندا ءوندىرىس فابريكالارىندا كۇشتەپ جۇمىسقا جەگىلگەن.

اۋستراليالىق ينستيتۋت قىتايدىڭ 9 پروۆينتسياسىندا 27 ءىرى فابريكانىڭ 2017 جىلدان بەرى شىنجاڭ جەرىنەن بارعان ءماجبۇرلى ەڭبەك كۇشتەرىن پايدالانىپ كەلگەنىن انىقتاعان. بۇل فابريكالار 83 ءتۇرلى الەمدىك تانىمال برەند ونىمدەرىن ءوندىرىپ كەلەدى. بۇل برەندتەردىڭ قاتارىندا Nike, Zara, Adidas, H&M, Uniqlo, Victoria's Secret, BMW جانە Land Rover, Lenovo, LG, Dell, ASUS, Acer, Samsung, Apple جانە باسقالارى دا بار.

شىڭجاڭنىڭ حوتان ايماعىنداعى لاگەرلەردىڭ ءبىرى. فوتو: The New York Times.

ارينە، بەيجىڭ بيلىگى بۇل مالىمەتتەردى جوققا شىعاردى. الايدا، اتالعان ينستيتۋت شىنجاڭداعى از ساندى ۇلت وكىلدەرىن ءماجبۇرلى ەڭبەككە تارتۋ ىستەرىن Xinjiang Aid اگەنتتىگى ارنايى جۇزەگە اسىرعانىن اشىق ايتتى. سونداي-اق، زەرتتەۋ مالىمەتتەرىنە قاراعاندا ءماجبۇرلى ەڭبەككە تارتىلعاندار بۇعان كونبەسكە شاراسى بولماعان. ولارعا ءتۇرلى قىسىمدار دا جاسالۋى مۇمكىن دەگەن دە بولجامدار ايتىلادى. ءارى بۇل جۇمىسشىلار اباقتىداعىداي شارت-جاعدايدا ۇستالعانى تۋرالى مالىمەتتەر بار. ولار جاتاقحانالاردا تۇرىپ، جۇمىستان كەيىن ارنايى ءتىل كۋرستارىنا قاتىسادى، «يدەولوگيالىق دايىندىق» ساباقتارىن الادى. وعان قوسا ولاردان ءتۇرلى سىناقتار تاپسىرىپ، ءدىني كوزقاراستارىنىڭ قانشالىقتى وزگەرگەنى تۋرالى مالىمەتتەر بەرىپ وتىرادى.

شىنجاڭداعى "ۇيرەنۋ لاگەرلەرى" فوتو: RFA.

قىتاي ۇكىمەتى «ساياسي لاگەرلەر» تۋرالى تۇسىنىكتەر بەرگەن كەزدە ونى «قايتا دايىنداۋ» نەمەسە «ءبىلىم بەرۋ ورتالىقتارى» دەپ اتاعان. بۇل ورتالىقتاردا ءبىلىم بەرۋ جانە ماماندىققا ۇيرەتۋ، سونداي-اق، ەكسترەميستىك پيعىلداردان الىستاتۋ ساباقتارى جۇرگىزىلەتىنىن ايتقان. ال، شۇار ەڭبەك كۇشتەرىنىڭ ءماجبۇرلى ەڭبەكتەرگە تارتىلعانى تۋرالى مالىمەتتەردى دە بەيجىڭ بيلىگى تەرىسكە شىعاردى. ال، اۋستراليالىق ساياسي ستراتەگيا ينستيتۋتى قىتاي بيلىگى شىنجاڭدىق ەڭبەك كۇشتەرىن ءماجبۇرلى ەڭبەككە تارتۋ مۇسىلمان ازشىلىقتارىن «تاربيەلەۋدىڭ» ءبىر جولى رەتىندە قاراستىرادى دەپ مالىمدەيدى. ال، تانىمال برەندتەردىڭ يەلەرى بۇل تۋرالى مالىمەتتەردى انىقتاۋ ۇستىندە.

“The Qazaq Times”