Fotokollaj: Qazaqsatnnıñ bwrınğı prezidenti N.Nazarbaev jäne qazirgi prezidenti Qasım-Jomart Toqaev

Osı aptada Qazaqstan biliginiñ halıqpen dialog ornatudağı äreketi şındap sınğa alınatın eki iri data bar. Olardıñ biri – BWW-nıñ adam qwqıqtarı jönindegi otırısı bolsa, ekinşisi – Europarlament ökilderi qatısatın Qazaqstan – Euroodaq parlament aralıq ıntımaqtastıq komitetiniñ otırısı. Eki jiında da el aldında esep beretin qazaqstandıq delegaciyanıñ mälimdemesi kezekti märte «utopiyalıq derektermen» tolıqqan sıñaylı.

BWW bas hatşısı Antoniu Guterrişten bastap 55-ten astam eldiñ memleket basşıları men ministrleri qatısqan segmentte Qazaqstan SİM Mwhtar Tileuberdi bastağan delegaciya eldegi adam qwqıqtarınıñ saqtaluı jäne söz bostandığı jöninde şındıqqa tolıqqandı janaspaytın mälimdeme jasadı. M.Tileuberdiniñ söz bası «Nazarbaev wstanğan bağıttı jalğap kele jatqan qazirgi prezident Toqaev adam qwqıqtarı salasında wlttıq jäne halıqaralıq standarttarğa tolıq qol jetkizuge nietti» dep bastaldı. Odan keyin prezident joldauındağı «halıq ünine qwlaq asatın memleket» twjırımdamasın erekşe ataldı. Qazaqstan Sırtqı ister ministri, sonımen qatar, BWW wsınımdarın orındau boyınşa praktikalıq qadam retinde Qazaqstannıñ ölim jazasın joyuğa, mitingiler turalı zañnamanı jetildiruge jäne äyelder men balalarğa qarsı zorlıq-zombılıq üşin jazanı qatañdatuğa bağıttalğan şeşimderdi atadı.

Europarlament deputattarınıñ Qazaqstanğa saparı qarsañında eldiñ  işki ister ministri Erlan Twrğınbaev 22 aqpandağı «zañsız mitingini» küşpen taratqanda 53 adam wstalıp, 10 adam äkimşilik jaza qoldanılğanın mälimdedi. Biraq bwl derektiñ qwqıq qorğauşılardıñ dereginen äldeqayda alşaq ekeni beseneden belgili. Däl osı küni, yağni 25 aqpanda el astanasındağı Euroodaq ğimaratınıñ aldında ondağan adam narazılıq akciyasın wyımdastırdı. «Qazaqstanda demokratiya joq», «adam qwqıqtarı taptalıp keledi» degen narazı top Euroodaq ökildigi men Europanıñ birqatar memleketteri elşilikteriniñ nazarın audartqısı keletinin ayttı.

19 aqpanda «Qazaqstannıñ demokratiyalıq partiyasın» qwrğısı keletin bastamaşıl top ökilderi Almatıda jiın ötkizgen. Toptıñ är aymaqtağı müşeleri bilik tarapınan qısımğa wşırap jatqanın aytqan dempartiya jetekşisi Janbolat Mamay 22 aqpanğa josparlanğan qwrıltay s'ezdiñ ötpeytinin, onıñ ornına top belsendileri mitingige şığatının habarlağan bolatın. Sonımen qatar Qazaqstandağı ekinşi oppozicyalıq top sanalatın «Qazaqstannıñ demokratiyalıq tañdauı» qozğalısı da 22 aqpanda bilikke qarsı narazılıq ötkizetinin habarladı.

Miting belgilengen küni Almatı, Şımkent, Taraz, Aqtöbe qalaları jäne astanada belsendilerdi policiya küştep wstap äketti. Jer-jerde wstalğandar «Şal, ket!», «Oyan, Qazaqstan!», «Nazarbaev ketsin! Dariğa ketsin!» dep wrandattı. Bir Almatınıñ özinde jalpı sanı 200-ge juıq adam wstaldı. Şımkenttegi Täuelsizdik sayabağında küzet küşeytilip, 20-dan astam adamdı policiya äketken. Tarazda da ortalıq köşelerde arnayı jasaq jwmıldırıldı. Aqtöbe men astanada policiya kem degende on adamdı äketti. Miting josparlanğan aymaqtarda ğalamtor jwmısı naşarlağan. Qazaqstan biliginiñ miting kezindegi jappay wstalu jöninde halıqaralıq wyımdarğa «arba da sınğan joq, ögiz de ölgen joq» degen esebi men de-faktodan alıs mälimdemeleri şındıq detektorınsız-aq «su betine» qalqıp twrğanday.

Amnesty International halıqaralıq qwqıq qorğau wyımı bwl jöninde mälimdeme jasap, Qazaqstan biligi beybit miting kezinde wstalğandardı bosatuı tiis degen talap qoyğan. Atalğan wyım Qazaqstan biligi bwl äreketi arqılı kezekti märte «söz bostandığın jäne adam qwqığın taptaytın bilik ekenin däleldedi» dep, mitingte belsendilerdi avtozakqa küştep mingizgen İİM qızmetkerleriniñ äreketin «masqara, wyat» dep sınğa aldı. Mälimdemede: «Dempartiyanı jäne basqa oppoziciyalıq toptardı qoldağanı üşin wstalğandardı bosatuğa şaqıramız. Qazaqstanda payda bolıp jatqan oppoziciyalıq toptardı quğındau – masqara, wyat jağday. Sayasi partiya qwru – adam qwqığınıñ, söz bostandığınıñ, beybit mitingige şığudıñ negizi. Qazaqstan biligi adam qwqıqtarın saqtap, oppoziciyanı qoldağandardı ya narazılıqqa şığıp wstalğandardı bosatuı tiis», – delingen.

30 jılday Qazaqstan biligine ielik etken Nwrswltan Nazarbaev bıltır naurızda prezidenttikten öz erkimen ketken. Äytkenmen, ol Qauipsizdik keñesiniñ törağası, «Nwr Otan» partiyasınıñ lideri retinde biliktiñ bir tarmağın wstap otır. Nazarbaevtıñ ornına prezident bolıp saylanğan Qasım-Jomart Toqaev beybit miting, sayasi partiya turalı zañğa özgeris engizip, «estuşi memleket» twjırımdaması boyınşa äreket etuge uäde bergen. Alayda şeteldik sarapşılar men eldegi sayasatkerler «Aqordanıñ» «Kitaphana» ıqpalınan şığa almaytının birneşe märte aytqan.

"The Qazaq Times"