Mwhtar Mağauin

Bügin, aqpannıñ 2-si Qazaqstannıñ halıq jazuşısı, tarihşı, qazaqtıñ auız ädebietin zertteuşisi ğalım. Filologiya ğılımdarınıñ doktorı, memleket sıylığınıñ laureatı (1984) Mwhtar Mağauinniñ 80 jasqa tolğan küni.

Qazaqtıñ abız qalamgeri 1940 jılı 2 aqpanda Semey oblısınıñ Şwbartau audanında tuğan. 1962 jılı Qazaq memlekettik universitetiniñ filologiya fakul'tetin, 1965 jılı onıñ aspiranturasın bitirgen. Eñbek jolın 1965 jılı bastadı. Qazaq ädebieti gazetinde bölim meñgeruşisi, 1967-1971 jıldarı Jazuşı baspasında bas redaktordıñ orınbasarı, Qazaq KSR Ğılım akademiyasınıñ M.Äuezov atındağı Ädebiet jäne öner institutında ağa ğılımi qızmetker bolıp istegen, Mäskeude M.Gor'kiy atındağı Ädebiet institutında qazaq fol'klorı men qazaq ädebieti tarihı boyınşa arnayı lekciyalıq kurstar jürgizdi. 1983-1984 jıldarı erkin şığarmaşılıq qızmette, 1984-1986 jıldarı «Jazuşı» baspasınıñ bas redaktorı. 1987 jılı erkin şığarmaşılık qızmette, 1988-2006 jıldarı «Jwldız» jurnalınıñ bas redaktorı qızmetinde bolğan. Baspasöz betinde alğaş ret 1959 jılı körindi. 60-jıldarı negizinen ädebiet zertteuşisi retinde tanıldı. «Qobız sarını» attı ğılımi monografiyası jarıq körgen (1968). Büdan soñğı kezeñde körkem prozağa köbirek den qoydı. «Kökmünar» (roman, 1972), «Bir atanıñ balaları», «Kök münar» (povester men äñgimeler), «Alasapıran» (tarihi roman-dilogiya, 1980-1982), «Şaqan Şeri» (roman), «Men» (ğümırbayandıq roman-hamsa), «Qwmırsqa-qırğın» (äñgimeler), «Wltsızdanu wranı» (maqalalar), «Şıñğıs han» köptomdıq tarihi zertteui  jäne tağı basqa kitaptarı jarıq körgen. 2002 jılı on üş tomdıq şığarmalar jinağı basılıp şıqtı. Köptegen şığarmaları orıs tiline audarılğan, şetel tilderinde basılğan.

Mwhtar Mağauinnıñ şığarmaşılıq tarihına zer salıp qarasañız ünemi jañaşıldıqqa ümtılğanın bayqau qiın emes. «Qıpşaq aruı», «Qwmırsqa qırğın», «Kökbalaq» şığarmaları qazaq ädebietiniñ poetikslıq mänin barınşa bayıta tüsti. Çehiya Respublikasınan jarıq körgen «Jarmaq» – qazaqtıñ eki ğasırlıq tarihı men bügingi psihologiyalıq tartıstar jüyesine qürılğan romanı jazuşını müldem basqa qırınan körsetedi. «Alasapıran» tarihi roman-dilogiyası üşin Qazaq KSR-iniñ Abay atındağı memlekettik sıylığı berildi. Qazaqstannıñ Halıq jazuşısı, Ulan-batordağı Halıqaralıq Şıñğıs han Akademiyasınıñ qwrmetti akademigi, Türkiyanıñ Halıqaralıq Türki düniesine qızmet sıylığınıñ sahibı.

Redakciya atınan mwhittıñ arğı betinde twratın qazaq ädebietiniñ alıbı äm abızın mereytoyımen şın jürekten qwttıqtay otırıp, berik densaulıq, barmaqtay baq, mwzart şıñnıñ abıroyın tileymiz.

*Qalamgerdiñ jeke saytınıñ siltemesi.

"The Qazaq Times"