Körneki suret. Foto: aşıq derekköz

Bügin Auıl şaruaşılığı ministrliginiñ baspasöz qızmeti Qazaqstan bwdan bılay şetelge mal eksporttamaytının habarladı.

Vedomstvonıñ mälimetinşe, bıltır Qazaqstannan şetelge 156 mıñ bas iri qara mal şığarılğan. Onıñ 121,6 mıñı Özbekstanğa (78%), tağı 14% Armeniyağa eksporttalğan.

Sonday-aq, elden 264 mıñ bas qoy şığarılğan, onıñ jartısınan astamı twsaq-saulıq aralas. Wsaq müyizdi maldıñ basım böligi, yağni 200 mıñnan astamı (76%) – Özbekstanğa, 21,5 mıñ bas (8,1%) – Resey Federaciyasına, 18 mıñ bas (6,7%) – Äzirbayjan, şamamen 12 mıñ bas (4,5%) Iranğa tasımaldanğan.

Vedomstvo mal eksportınıñ toqtauın «tiri maldı jappay sırtqa tasımaldau et önimderine bağanıñ ösuine negiz boldı» dep tüsindiredi. Habarlamada «qalıptasqan jağday qazaqstandıq et öñdeu käsiporındarı men bordaqılau alañdarınıñ jüktemesiniñ tömendeuine alıp keldi. 2019 jılı qazaqstandıq et öñdeu käsiporındarı öz quatın tolıq paydalana almağan. Olardıñ tolıq jwmıs istemeuiniñ negizgi sebebi – tiri maldıñ jappay eksportınıñ saldarınan şikizat tapşılığı boldı» delingen.

«Agroönerkäsiptik keşenin damıtudıñ 2017 – 2021 jıldarğa arnalğan memlekettik bağdarlamasına»  säykes, auıl şaruaşılığı ministrliginiñ aldında qayta öñdelgen önim eksportın 2,5 esege arttıru mindeti twr desedi. Bağdarlama paportında körsetilgendey, mwnı 2017-2021 jıldarı iske asıruğa respublikalıq jäne jergilikti byudjetterde közdelgen jalpı şığıstar barlığı 2,774 trln teñge öarastırılğan bolatın.

«Osığan baylanıstı, bordaqılau alañdarı men et kombinattarınıñ ötinişterine säykes, QR Auıl şaruaşılığı jäne QR Qarjı ministrlikteriniñ 2019 jılğı 21 qazandağı «auıl şaruaşılığı januarların şığarudağı keybir mäseleleri turalı» birlesken bwyrığına özgerister engizu turalı şeşim qabıldandı. Ayta ketsek, atalğan bwyrıq tek analıq mal basınıñ eksportın uaqıtşa şekteytin. Bwl özgerister barlıq iri qara mal men wsaq müyizdi maldıñ jınıstıq-jastıq toptarı boyınşa tiridey basın özge elderge şığaruğa (eksporttauğa) tolıq tıyım saladı»,– deydi oylağanı iske aspağan vedomstvo.

Mañızdı şeşimdi äzirleuge salalıq saraptama wyımdarı, oblıs äkimdikteri, «Atameken» WKP, sırtqı sauda sayasatı jäne Halıqaralıq ekonomikalıq wyımdarğa qatısu mäseleleri jönindegi vedomstvoaralıq komissiya qatısqan.

Atalğan özgeris negizinde aldağı jıldarı «qazaqstandıq mal basın saqtap wlğaytuğa, otandıq et kombinattarın qolaylı bağa men sapalı şikizatpen qamtamasız etuge jäne dayın öñdelgen önimniñ öndirisi men eksportın arttıruğa mümkindik beredi» deydi.

2018 jılı Qazaqstan et eksportı boyınşa rekordttıq körsetkişke qol jetkizip, el aumağınan tıs jerge 32 mıñ tonna et jäne et önimin jöneltkenin jetkizdi.  Däl sol jılı elimizge alıs-jaqın şetelden 14 mıñ bas iri qara äkelindi. Bwğan qosa 170 mıñ bas analıq qoy satıp alınğan. Sonday-aq osı kezde al şaruaşılığın subsidiyalau boyınşa bağdarlamanıñ 3  tarmağı tiimsizdigine baylanıstı qısqartılğanı belgili. Demek bağdarlama dayındauşı mamandardıñ dwrıs josparlay almauınan tuğan.
Bıltır İ jartıjıldıqtıñ qorıtındısında elde iri qara sanı 7,2 mln basqa, qoy 18,7 mln basqa, jılqı 2,6 mln basqa, qws 44,3 mln-ğa deyin ösken dep habarlanğan. Eldegi mal eti men tiridey iri-wsaq mal Reseyge, QHR, Parsı şığanağı, BAÄ, Saud Arabiya Korol'digi, Katar, EAEO, Ortalıq Aziya elderi men Qıtayğa san mıñdap eksporttalıp jatqanda, halıq twtınatın et bağası şarıqtap,soğım kezi men qwrban ayt, naurız twsında aspandap ketetin qarqın küşeye tüsti. Mwnı köptegen sarapşılar arısı mwhit asıp Argentinadan et importtağan Qazaqstan ükimetiniñ şalıs qadamı dep sanaydı. Mäselen, 2013 jılı Qazaqstan 1,6 mıñ tonna et şetke satıp, 209,8 mıñ tonna et sırttan alğan. Eldi etpen jetkilikti türde qamtamasız etpey jatıp, sırtqa tasıp bayimın degen, rasında da «aqımaqtıq» deydi bwğan narazı köpşilik.

Sırtqa mal-et tasımaldap satamız dep, aqjoltay habar aytıp, börkin aspanğa laqtırğan ministrlik endigi mal eksportın toqtattı.

"The Qazaq Times"