Soltüstik Koreya basşısı Kim Joñ Un jaña jıl qarsañında qauipti eskertuin jasadı. Foto; Reuters.

Soltüstik Koreya basşısı jaña jıl qarsañında qauipti mälimdeme jasadı. Kim Joñ Un (Kim Çen In) endi AQŞ-pen keliskenindey yadrolıq sınaqtar men alıs qaşıqtıqtağı zımıran sınaqtarın uaqıtşa toqtatu turalı uädesin jalğastı orınday almaytının eskertti. Tipti, AQŞ kelissözdegi poziciyasın özgertpese "swmdıq qadamdarğa" baratının ayttı. 

Soltüstik Koreya basşısınıñ mälimdemesi jaqın arada yadrolıq nemese ballistikalıq zımıran sınağın ötkizetininen habar beredi. Ol mälimdemesinde "küşti yadrolıq qarudı jetekşilik etudi" jalğastıruğa ant etken, sonday-aq "praktikalıq is-qimıl" turalı eskertu jasadı. Onıñ "praktikalıq is-qimıl" degen sözi qazirge sırtqı älemge qwpiya bolıp twrğan bir retki qauipti äreketke bel baylap otırğanın körsetkendey. Sarapşılar bwnı yadrolıq sınaq nemese AQŞ territoriyasına jetuge qabıletti zımıran sınağı boluı mümkin dep boljaydı.

Ötken 2019 jıldağı AQŞ-Soltüstik Koreya qatınasına nazar audarar bolsaq, AQŞ prezidenti Donal'd Tramptıñ Soltüstik Koreya basşısı jasağan eskertulerge eleusiz qarağanın bayqaymız. Jıl soñında Tramp Soltüstik Koreyanıñ "tosın sıyına dayın" ekenin, tipti oğan eselep "qarımjı" qaytaratının aytqan. Ol sözinde: "Ol (Kim Joñ Un) öziniñ eline ökildik etedi, men öz elime ökildik etemin. Biz özimiz isteuge tiisti isti isteymiz... Meni onı (Soltüstik Koreya basşısın) öz uädesin orındaytın adam dep sanaymın, sondıqtan kütip köreyik, meniñşe ol öz uädesin orındaytın adam", – degen.

Degenmen, Kim Joñ Unnıñ qauipti eskertuleriniñ özinde kelissözge degen aşıqtıq bayqaladı. Aytalıq, ol öziniñ "qauipti äreketterin" (aytalıq, zımıran sınağı nemese yadrolıq sınaqtı) tek şarttı jağdayda ğana jüzege asıratının ayttı. YAğni, AQŞ pen Oñtüstik Koreyanıñ birlesken äskeri jattığuları jalğasıp jatqan jağdayda. Bwnıñ özi de qatañ eskertumen birge kelissözge de jol qaldırıp otırğanın añğartsa kerek.

Şın sözine kelgende, Soltüstik Koreya mäselesinde taraptar arasında senimsizdik basım. AQŞ sankciyanı alıp tastaudıñ şartı yadrolıq qarudan tübegeyli bas tartu dep şalqaysa, Soltüstik Koreya "aldımen sankciyanı alıp tastap, beybitsüygiş beyne tanıt, sodan keyin qarudan bas tartamın" dep qasarısadı. Bwl arada qos taraptıñ da şegingisi kelmeytini körinedi. Tipti soğan müddeli boluı da mümkin. Sebebi, AQŞ üşin Soltüstik Koreya bastı qauip emes, mümkin Korey tübegi mäselesi derjavalar arasındağı tausılmas teke-tirestegi şahmat tası boluı da ğajap emes. Meñzep otırğanımız AQŞ-Qıtay, AQŞ-Resey qatınası.

“The Qazaq Times”