AQŞ 2 tamızda resmi türde orta jäne jaqın qaşıqtıqtağı zımıran kelisiminiñ küşin joyatın boldı. Resmi Uaşington Mäskeu yadrolıq sınaqqa müldem tıyım salatın qwjat talaptarın orındamay otır deydi. 2000 jılı Mäskeu yadrolıq sınaqqa moratoriy jariyalağanımen, Reseydiñ yadrolıq quatı az qarudı sınap köruge tehnikalıq mümkindigi bar. Bwl turalı AQŞ prezidentiniñ qauipsizdik jönindegi keñesşisi Djon Bolton Uaşingtonda ötken «Jarqın Amerika» konferenciyasında mälimdedi.
Konferenciya barısında Djon Bolton: «Orta jäne jaqın qaşıqtıqtağı zımıran kelisimi biraz uaqıt köleminde AQŞ-tıñ ayaq-qolın twsap tastadı. Sebebi, osı uaqıt işinde Amerika kelisimdegi talaptarğa say äreket etip kelse, Resey men Qıtay öz zımırandarın dayındadı. Talaptardı orındağan joq. Mwnday kelisimniñ bolaşaq üşin de, qazir de mañızı bar dep eseptemeymiz. Prezident Tramp atalğan kelisimdi joya otırıp, HHİ ğasırdağı Amerikanıñ qauipsizdigin barınşa qamtamasız etkisi keledi», – dedi.
Amerika men Resey arasındağı zımıran kelisimine 1987 jılı qol qoyılğan. Kelisimge säykes, qos tarapqa 500 jäne 5,5 mıñ şaqırım qaşıqtıqqa wşatın ballistikalıq zımırandardı jasauğa tıyım salınğan. Biıl 1 aqpanda AQŞ prezidenti Donal'd Tramp Reseymen jasasqan 30 jıldıq tarihı bar orta qaşıqtıqqa wşatın zımırandarğa qatıstı kelisimdi toqtatatının habarladı. Aq üy köp uaqıttan beri Reseydi qol qoyğan kelisimge qayşı qadamdar jasap, AQŞ jäne onıñ odaqtastarına qater töndiretin zımırandar men jüyelerdi jasap, qoldandı dep ayıptaydı. Bwl kelisimge qatıstı NATO Bas hatşısı Yens Stoltenberg Reseydiñ biraz uaqıt köleminde talaptarğa qayşı äreket etkenin mälimdedi.
AQŞ-tıñ Resey Federaciyasımen tağı bir kelisimi bar. Oğan 2010 jılı Barak Obama men Dmitriy Medvedev qol qoyğan edi. Osı qwjatqa säykes, qos taraptıñ da yadrolıq qaru arsenalın qısqartuı közdelgen. Onıñ merzimi 2021 jılı ayaqtaladı. Sonımen, Qwrama Ştattarınıñ Reseymen ekijaqtı kelisimdi bwzuı qayta qarulanu bäsekesiniñ bwrınğıdan da quattıraq ekendigin bildirse kerek. Tağı bir ayta keter jayt, Resey Federaciyasınıñ äskeri doktrinasınıñ 24 böliminde: «Resey özine jäne odaqtastarına qarsı yadrolıq qaru qoldanğan arandatuşa elge däl solay jauap beruge jäne Reseydiñ memlekettigine qauip töndiretin kez kelgen jağdayda yadrolıq qaru qoldanuğa qwqılı» delingen.