Tramp pen Erdoğannıñ alğaşqı kezdesui. Foto: Al-Monitor.

Resey öndiretin S-400 zımıran qorğanıs jüyesin Türkiyağa ornatudıñ alğaşqı jwmıstarı jäne sınağı bastalu aldında. Türkiyanıñ reseylik äue qorğanıs jüyesin satıp aluı, Ankara men Uaşington arasındağı qarım-qatınasqa keri äserin tigizude. Qazir, türik biligi AQŞ-tıñ F-35 jetkizip beru kelisimin toqtatıp tastauınan alañdap otır.

AQŞ pen Türkiyanıñ keybir basılımdarı, Türkiyanıñ şeşimine qarata AQŞ bir ğana F-35 wşaqtarın berudi toqtatumen qatar, qosımşa sankciyalar da saluı mümkin dep sanaydı. Eger Uaşington tarabı bwnday qadamğa barsa, Ankara da öziniñ qajetti şarasın jasauğa dayın ekenin añğartqan. Esteriñizde bolsa, osıdan bwrın türik prezidenti Rejep Tayıp Erdoğan F-35 wşaqtarın jetkizudi toqtatsa, Reseylik wşaqtardı satıp aluğa dayın ekenin jetkizgen.

AQŞ pen Türkiya arasındağı mämileniñ salqındauına qaramastan, NATO Türkiyadan qol üze almaydı. Sebebi, Türkiyanıñ geosayasi ornı NATO elderi üşin asa mañızdı. Bılayşa aytqanda, Türkiya NATO-nıñ eñ qauipti şekarasın qorğap twr.

Şın mänisinde, Türkiya, AQŞ, Resey arasındağı bwl mäseleniñ äskeri öndiristik, ekonomikalıq jäne strategiyalıq qırları da bar. Aytalıq, AQŞ äskeri tehnikasınıñ sauda kölemi eñ joğarı. Qaru-jaraq saudası AQŞ qazınası üşin bastı kiristerdiñ biri. Biraq, amerikalıq ozıq äskeri tehnikanıñ reseylik qarsılastarı bar. Resey qaruları qoldanıs ayası, mümkindigi, ikemdiligi jäne kemeldiligi jağınan amerikalıq tehnikalarğa jol bergenimen, önimi men bağası, qoldanu uaqıtınıñ wzaqtığı jağınan artıqşılıqtarğa ie. Qazınası qalıñ elder amerikalıq qarulardı satıp alğanımen, «qaltası jwqa», alayda qorğanıs tehnikasına mwqtaj elder üşin reseylik qaru-jaraq köbirek ötimdi.

Bwl mäseleniñ bir ğana qırı, üşjaqtı qayşılıq tek bwğan ğana tirelip twrğan joq. Tağı bir mañızdı mäsele – Türkiya soñğı jıldarı Europağa bağıttalğan damu strategiyasın özgertip, şığısqa qaray bet bwrdı. Keybir halıqaralıq oyındarda Resey men özine jaqın mwsılman elderiniñ jağında körinip jür. Bwnıñ özi qazirgi älemdik geosayasattağı «üyektenu procesine» ülken ıqpal etip otır. YAğni, Türkiya geosayasi twrğıda AQŞ-qa senimdi odaqtas boludan qalıp baradı.

Bwl sayasi özgerister belgili jaqtan öñirdegi geosayasi atmosferağa da äserin tigizedi. Şığıs pen Batıstıñ ara-qatınasındağı jaña erejelerdi jasap jatır deuge de boladı. Anadolı mañındağı bwl jağdaylardı jiti baqılau bizge de asa mañızdı.

“The Qazaq Times”