Arab elderi. Fto: Egypt State Information Service.

 

Arab elderinde jürgizilgen saualnamalıq zertteu arab äleminde dinge degen senimniñ älsiregenin körsetti. Arab Barometer jürgizgen saualnama Tayau Şığıstağı 10 memlekette jasaldı jäne 25 mıñnan astam palestinalıqtar qatıstı. Saualnama aymaqtıñ bastı mäselelerin, aytalıq, migraciya, qauipsizdik jäne äyelder qwqığı taqırıptarın negiz etken.

Zertteu nätijesine qarağanda, 2013 jıldağımen salıstırğanda arab elderindegi dinge senbeytin azamattardıñ sanı köbeygen.  Äsirese, Tunis, Liviya, Aljir, Egipet jäne Marokko elderinde 2013 jılmen salıstırğanda dinge senbeytinderdiñ sanı artqan. Liviyada dinge senbeytin azamattardıñ sanı 25 payızdı qwrasa, Tuniste 32 payızdı körsetedi. Al, Aljir, Marokko jäne Mısırda dinge senbeytinder sanı 2013 jılmen salıstırğanda 10 ese köbeygen.

Saualnama jürgizilgen 11 eldegi «dinge senbeymin» deuşilerdiñ ortaq payızı 5 jıl işinde 8 payızdan 13 payızğa deyin joğarılağan. Tek, bir ğana Yemende «dinge senemin» deuşilerdiñ sanı 2 payızğa köbeygen. Atalğan  arab elderindegi 30 jasqa deyingilerdiñ 18 payızı dinge senbeytinder bolıp sanalğan.

Zertteu nätijesine säykes, arab elderinde äyelderdiñ qwqığı turalı közqarasta da özgerister bar ekeni bayqaladı. Bir ğana Aljirden özge elderde äyelderdi prem'er-ministri nemese memleket basşısı bola aladı dep qaraytındar sanı 50 payızdan joğarı. Alayda, otbasında er adam basşılıq etudi qoldauşılar barlıq elde 50 payızdan joğarı.

AQŞ, Resey, Türkiya basşılarınıñ sayasatın qoldau körsetkişi. Foto: BBC/QT.

Sonday-aq, saualnamada AQŞ, Resey jäne Türkiya basşılarınıñ sayasatı turalı bağa beru de bar. Nätijesinde, arab elderiniñ basım köpşiligi Türkiya prezidenti Rejep Tayıp Erdoğannıñ sayasatına joğarı bağa bergen. Tek, Livan, Liviya, Mısır elderinde ğana Resey prezidentin qoldauşılar basımıraq. Al, Tramp sayasatı saualnama jürgizilgen barlıq elde tömen körsetkişte twr.

Bastı qauip retinde qaysı eldi körsetedi? Foto: BBC/QT.

Zertteu nätijesine say, arab elderindegi migraciyanıñ bastı bağıtı tek qana Europa emes. Soltüstik Amerika, Parsı şığanağındağı elder, Tayau Şığıs jäne Soltüstik Afrikağa qonıs audarğısı keletinder de bar. Bwdan tıs, arab elderinde bastı qauip Izrail' jäne AQŞ dep sanaytındardıñ sanı köbirek.

 

“The Qazaq Times”