AQŞ-Iran qayşılığı kelissözben şeşile me?

Bir uaqıt soğıs qaupine jaqınday tüsken AQŞ-Iran qayşılığı kelissözge bir qadam bolsa da jaqınday tüsti. Ötken aptanıñ soñında eki taraptıñ joğarı lauazımdıları kelissöz, dialog turalı köbirek söz etti. Alayda, bir tarap şarttı kelissözdi talap etse, bir tarap şartsız kelissözge wmtıladı.

Aq üdegi prezident kabinetine Donal'd Tramp otırğannan beri, AQŞ-Iran qarım-qatınası qayşılıqqa wlastı. Bwl qayşılıq Tramptıñ 2015 jılğı Iranmen 6 el qol qoyısqan kelisimnen birtaraptı şığıp ketuimen bastaldı. Bwdan keyin Tramp Tehranğa qarsı ekonomikalıq sankciyalardı qalpına keltirdi. Nätijesinde Iran ekonomikası twralay tüsti. Al, mwnay eksportın tolıqtay twnşıqtıruğa bağıttağan şeşimi Irandı dağdarısqa wşırattı.

Mamır ayında AQŞ pen Iran qayşılığı soğısqa bir-aq qadam jaqın türdi dese de boladı. Sebebi, AQŞ Orta Şığıstağı äskeri küşterin köbeytti, Iran bolsa AQŞ-tıñ Parsı şığanağındağı äskeri kemesin atıp tastauğa dayın ekenin jetkizdi. Bwl jağday Şığanaq mwnayına täueldi Batıs elderin de, Iranmen körşiles jäne müddeles aymaqtağı elderdi de alañdattı. Degenmen, jaqın künderi kelissözdiñ ümit wşqını bayqaldı.

AQŞ memlekettik hatşısı Mayk Pompeo Şveycariyada jasağan mälimdemesinde AQŞ Iranmen şartsız kelissözder jürgizuge dayın ekenin jetkizdi. Alayda, Pompeo mälimdemesinde kelissözder AQŞ-tıñ Iranğa bağıttalğan sayasatınıñ tübegeyli özgergenin bildirmeydi degen sıñay tanıttı.

«Biz Iranmen şartsız kelissözge dayınbız. Olarmen otırıp keñesuge dayınbız... Qwrama Ştattar osı bir islam respublikasınıñ jäne revolyuciya küşteriniñ qaterli äreketterin özgertudi jalğastıra beredi», – dedi. Ol jäne: «Irandıqtar özderiniñ qalıptı bir memleketter sekildi ömir sürgisi keletinin äreketterimen däleldey alsa, Qwrama Ştat dialog jürgizuge dayın», – degen.

Alayda, Iran SİM basşısı Mohammad Javat Zarif amerikalıq ABC News tilşisine bergen swhbatında Iran men AQŞ arasında «jaña kelissözdiñ ornauı mümkin emes» ekenin aytqan edi. Ol sözinde: «Kelissöz, bwl – qısımnıñ jalğasuı. Bwl jıljımaytın mülik narığında jwmıs istey, Iranmen bolğan qarım-qatınasqa jwmıs istemeydi», – degen. Iran prezidenti Hasan Ruhani de Qwrama Ştat Iran mäselesinde wstanımın özgertpese, kelissöz jürgizu mümkin emes degen oyın aytqan.

Pompeo kezekti mälimdemesinde Irandı uran bayıtudı, auır su reaktorın qayta öñdeudi toqtatuğa şaqırğan. Sonımen birge, Irannıñ bwğan deyingi barlıq äskeri yadrolıq bağdarlamaların aşıq jariyalap, barlığın tübegeyli joyuğa şaqırğan.

Atom energetikası jönindegi halıqaralıq agenttik ötken jwmada ekinşi toqsanğa arnağan esebin jariya etti. Atalğan agenttik öz esebinde Iran 2015 jılı qol qoyılğan kelisimdi saqtap kele jatqanın jäne ondağı şekteulerdi bwzbağanın aytqan. Mamırdıñ orta şeninde, Iran ükimeti öziniñ kelisimge say äreket etip kele jatqanın, eger 60 kün işinde özge elder kelisimge qwrmet etip, Irandı sankciyadan qorğaudıñ jolın körsete almasa, uran bayıtudı jalğastıratının mälimdegen edi.

Pompeo Şveycariyada «Dünie elitası» atalğan Bilderberg klubınıñ jinalısına qatıstı. Älemniñ eñ ıqpaldı 130 twlğası qatısqan jinalısta da AQŞ prezidenti Donal'd Tramptıñ Meksika şekarasına qorğan twrğızu, migraciya, sauda-ekonomikalıq jäne Iranğa bağıttalğan sayasattarın sınğa wşırağan.

“The Qazaq Times”