AQŞ pen Qıtay sauda soğısımen birge tehnologiya soğısın da jürgizip jatır. Foto: Dzen - YAndeks.

AQŞ Memlekettik departamentiniñ jelilik qauipsizdik jönindegi arnayı ökili Robert Strayer Qıtaydıñ 5G tehnologiyalarına alañdauşılıq bildirdi. Onıñ aytuınşa, Qwrama Ştattardı 5G jelileriniñ negizgi integratorları arasında qıtaylıq kompaniyalardıñ bolğanı alañdatıp otır.

Robert Strayer särsenbi küni 5G tehnologiyası turalı ötken konferenciyada 5G jäne kiber-qauipsizdik mäselelerine toqtaldı. Ol Qıtaydıñ 5G tehnologiyası kiber-qauipsizdikke qiındıqtar alıp keletinin eskertti. Strayerdiñ aytuınşa, Qıtay tehnologiyalarınıñ bağası arzan bolğanımen, wzaq merzimdik qauipsizdik jöninen alğanda qayşılıqtar köp.

Memlekettik departamenttiñ ökili sözinde: «Biz 5G tehnologiyasın jalpılastıratın elder üşin, sol önimdi beruşi kompaniyanıñ ştab-päteri ornalasqan el jäne kompaniya men ol eldiñ ükimeti arasındağı baylanısqa basa nazar audaruı kerek dep qaraymız. Eger, Qıtaydıñ barlau jäne wlttıq qauipsizdik jönindegi zañdarın qaraytın bolsaq, bwl zañdar Qıtay biligine wlttıq müdde üşin kompaniyalar arqılı jwmıs isteuge mümkindik beretinin köremiz. Äri, kompaniya Qıtay Kommunistik partiyasımen qwpiya türde jwmıs isteuge mindetti ekenin bayqaymız», – dep eskertti.

AQŞ tarabı şeteldik ükimetterden jelilik qauipsizdik mäselesinde Germaniyağa wqsas qatañ talaptardı jolğa qoyuın ümit etip otır. Ärine, 5G tehnologiyasın jolğa qoyatın elderdiñ bäri derlik Germaniya ükimetine wqsas qatañ talaptar qoysa, bwl talaptar Qıtaydıñ «Huavey» sekildi tehnologiya kompaniyalarınıñ jolın jauıp tastamaq.

AQŞ äsirese öziniñ odaqtastarınıñ qıtaylıq tehnologiyalardı paydalanuınan qattı alañdaydı. Sebebi, bwl AQŞ-tıñ öz odaqtastarımen keybir qauipsizdikke qatıstı ortaq äreketterge ziyan keltiredi dep qaraydı. AQŞ öziniñ europalıq odaqtastarın qıtaylıq Huawei kompaniyası öndirgen jabdıqtardı paydalanudan bas tartuğa şaqırıp keledi. Kerisinşe öziniñ tehnologiyalarınan alğa tartadı. Alayda, älemdegi eñ iri telekommunikaciya kompaniyasınıñ biri sanalatın Huawei AQŞ-tıñ taqqan ayıbın teriske şığarıp keledi.

Janaşırlıq pa, bäseke me?

5G tehnologiyasınıñ jalpılasuı adamzat qoğamına jaña mümkindikterdi alıp keledi. Qarapayım siz ben biz üşin bwl bir qolaylı, qızıqtı jañalıq bolğanımen, alpauıt öndiruşiler üşin jaña bazardıñ aşıluı degendi bildiredi. Adamdardı jaña äri qızıqtı, siqırlı tehnologiyağa eliktirudiñ artında tau-teñiz tabısqa batuğa dayın twrğan älemdik derjavalar da bar.

Älemge jaña tehnologiya payda boldı degen söz – jaña bäseke men qayşılıqtardıñ da, tipti oylap jetpeytin qauip-qaterlerdiñ de kelui degendi bildiredi. 5G tehnologiyası jalpılasa sala wyalı telefondar, oyınşıqtar, komp'yuterler, televizorlar, oyın-sauıq ortalıqtarı, qısqasın aytqanda öte köp türli twrmıstıq bwyımdar jañaradı. Älemde birneşe milliard, tipti odan da köp adam eski tehnologiyadağı jabdıqtarın tastap, jañasına qaray wmtıladı, aqşasın sarıp etedi. Mine bwl tehnologiya alıptarınıñ kütip otırğan "Altın däuiri". 

Milliardtağan qarjı jürgen jerde bäseke de, qayşılıq ta joğarı boladı. Sondıqtan, bwl jerde AQŞ pen Qıtaydıñ tehnologiya salasındağı bäsekesin de esten şığaruğa bolmas. Qıtaylıq kompaniyanıñ wzaq merzimdik qauipsizdikke töndiretin qaterin joqqa şığarmaymız. Alayda, twtas älem bir ğana AQŞ-tıñ joğarı tehnologiya jabdıqtarın paydalanğanda özge memleketterdiñ wlttıq müddesine qater kelmeytinine de eşbir kepildik joq. Sondıqtan da, AQŞ pen Qıtaydıñ tehnologiyası bäsekeles tağı birneşe elderdiñ tehnologiya alıptarınıñ damuı asa mañızdı.  

“The Qazaq Times”