Qazaq-Qırğız şekarası. Foto: Sputniknews.kz.

Körşiles Qırğızstan Euraziyalıq Ekonomikalıq Odaqqa jäne Düniejüzilik Sauda Wyımına Qazaqstannıñ üstinen sauda kelisimderin bwzıp dep şağımdanbaq. Bwl turalı qırğız eliniñ Ekonomika ministrligi resmi mälimdeme jasağan. Sonday-aq, qırğız biligi Euraziya ekonomikalıq komissiya ökilderin de şaqırmaq. Tek bwl ğana emes, qırğızstandıq keybir sayasatkerler şekaradağı böget mäselesinde qazaq eliniñ jaña prezidentiniñ de ıqpalı bar degen sözderdi de aytuda.

Qazaqstan tarabı üşinşi bir elden keletin kontrabandalıq tasımaldı şekteu maqsatında şekaradağı baqılaudı küşeytkennen keyin, qırğızdıñ jük tasığan kölikteri şekaranıñ arğı jağında wzınnan-wzaq kezekke tizildi. Bwl kölikterdiñ sanı osıdan eki künniñ aldında 250-den asıp ketken.

Bwl turalı Qırğızstan ekonomika ministriniñ hatşısı A. Bekov BBC arnasına pikirin bildirgen. Onıñ aytuınşa üşinşi bir elden kontrabandalıq tauarlar Qırğızstanğa kirgen bolsa bwl qırğız eliniñ işki mäselesi bolıp sanaladı eken de, onı öz işinde tekserip aluı kerek eken. Al, qazaq şekarasında qırğızstandıq är kölik jiti tekserilip ötkizilude. Ashat Bekovtıñ aytuınşa Qazaqstan keden qızmetkerleriniñ bwlay jiti tekseru jürgizui EAEO-nıñ kelisimderin bwzu jäne salıq pen finans ministrlikteriniñ lauazımdıları ol jerde qadağalap twrmauı kerek.

EAEO. Foto: BBC

Ärine bwl, qırğız biliginiñ pikiri. Alayda, mäseleniñ mänisi basqa ekenin sayasatkerler aşıq ayta almasa da bılayğı jwrt biledi. Eñ äueli qazaq-qırğız şekarasındağı şielenis Qazaqstan prezidentiniñ almasqan twsqa tura keldi. Sondıqtan bwl jerde naqtı ekonomikalıq, qauipsizdik qana emes, sayasi sebep izdestiretinder de bar. Qazaq-qırğız şekarasında bwnday jağday birinşi ret bolıp otırğan joq. 2017 jılı küzde de Qazaqstan şekara qızmetiniñ qatañ tärtipke ötuinen qırğız eksportı biraz twralap qalıp edi. Bwnıñ aldında qırğızdıñ bwrınğı prezidenti Atambaevtıñ Qazaqstan prezidenti men ükimetin ayıptağan pikirleri tarağan.   

Naqtı mäseleni aytar bolsaq, keden men salıq bar jer de jemqorlıqta jağalap jüretini belgili ğoy. Bwğan deyin Qazaqstanda kedendik salıqtağı jemqorlıq talay märte aşılıp, asqınğan jemqorlar talay märte türmege toğıtılğan. Bwnıñ qırğız saudager, kirekeşterimen qatısı joq deuge bolmaydı. Qorğas pen Qorday arasına paramen ötip, mıñdağan jük kölikteri Qazaqstannıñ kedendik salığınan jaltarıp jatqanı jasırın emes. Tipti bwnday paraqorlıq pen kontrabandalıq qılmısqa qırğız deputatınıñ şarpısıp jatuı da köp närseni tüsindirip bermes pe?! Onıñ üstine jaqında ğana sol qırğız deputatınıñ sotı bolıp, Qazaqstan salıq qızmeti qırğız deputatın auır jazalaudı, Qazaqstannan jaltarğan salıqtarın töletudi talap etken edi.

Osılardıñ barlığınıñ astarında jatqan bir mäseleni qırğız aqparattarı aytpasa biz aytayıq. Şını kerek, qanı jaqın tuısım, auılı jaqın ağayınım degenimizben eñ negizgi müddelerde Bişkektiñ büyregi qazaqtan göri Mäskeuge bwrılıp ketetini köpten köñilimizge dıq bolıp keledi. Qazirgi geosayasi jağdaylarda tübi bir, tili jaqın Orta Aziya elderiniñ sırtqı jat küşter men elderge qarsı birigui auaday qajet ekeni köpke mälim. Bwl üşin bauırlas qırğızdıñ halqın ayıptaudan aulaqpız. Ğıjılımız – Bişkektiñ mäskeuşil biliginde.

 “The Qazaq Times”