Resey men Qıtay ıqpalınıñ artuınan Batıs alañday bastadı. Foto: VOA

Amerikalıq Brookings Institution zertteu ortalığı seysenbi küni kezekti bayandamasın jariyalap, soñğı jıldarı Resey men Qıtaydıñ öñirlerde jäne bükil älemde öz ıqpalın keñeytuge, halıqaralıq pikirdi özine bwruğa bar küşin salıp jatqanın ayttı.

Bayandamada aytıluınşa, Qıtay men Resey qazirgi tañda jahandıq sayasi, ekonomikalıq jäne äskeri bäsekede öz ıqpalın arttıru üşin öñirdegi äskeri-ekonomikalıq salanı damıtıp, demokratiyalıq instituttar men normalardı älsiretip, bäseñdetuge, sonday-aq, Batıstıñ halıqaralıq tärtiptegi basımdığın tömendetuge küş saluda.

Brookings Institution zertteu ortalığınıñ jaña bayandaması qazirgi ğalamdıq özgeristerdiñ eñ bir tereñ körinisterine üñiluge tırısqan. Aytalıq, qazir bayqap otırğanımızday, Latın Amerikası, Afrika jäne Aziyadağı damuşı jäne jañadan damuğa bet alğan elderdegi infraqwrılım, energetika jäne tehnologiyağa bağıttalğan investiciya G20 qwramındağı iri elderdiñ bäseke maydanına aynaluda. Bwl mäselede Batıs öz şekarasın joğalta bastadı.

Europada Qıtaydıñ ekonomikalıq qatınastarı barğan sayın öskenine oray Europa qwrılığı Qıtayğa qaratqan qatañ poziciyasın jwmsarta bastağanı bayqaladı. Bwğan Qwrama Ştattıñ birjaqtı wstanımda twrıp aluı da özindik äserin berdi. Al, Resey bolsa keybir älsiz twstardı paydalana otırıp, Batıstıñ qadamdarına äskeri-sayasi aralasudıñ jolın da taptı. Şığıs Aziyada bolsa AQŞ-tıñ strategiyasınan Qıtaydıñ gegemoniyasın saqtau strategiyasına auısa bastadı.

Amerikalıq zertteu ortalığı Qıtay men Reseydiñ eñ jaña tehnologiyalardı öz maqsattarına jetu üşin paydalanıp otırğanın alğa tartadı. Oğan mısal retinde, Mäskeudiñ kiber-şabuıl jäne feyk aqparat sekildi dästürli emes qwraldardı paydalanıp Europa men Qwrama Ştatqa tolassız soqqı berip kele jatqanın aytadı. Al, Qıtay bwl rette asa iri kölemde cifrlı tehnikalardı damıtu arqılı el azamattarın baqılaudı küşeytti. Bolaşaqta Qıtay ükimeti öziniñ avtoritarlıq jüyesin sırtqa eksporttauğa tırısuı mümkin. Qıtaydıñ cifrlı tehnologiyanı, jasandı sananı damıtuı aldağı bolaşaqta öz sayasatın älemge ügitteuine kömektesui mümkin dep alañdaydı.

Tüptep kelgende, Qıtay men Reseydiñ ıqpalınıñ keñeyui Batıstıñ jäne älemniñ demokratiyalıq qwndılıqtarına töngen qater retinde eskertu beredi, atalmış bayandama. Äri, bwl qaterdiñ aldın aludıñ joldarı retinde: «Batıs elderi Ündi jäne Tınıq mwhitı aymağındağı eldermen demokratiyalıq ıntımaqtastıqtı nığaytuı, «Aziyadağı jaña demokratiyalıq dialog» jobasın jüzege asıruı kerek», – deydi.

“The Qazaq Times”