Foto: markhumphrys.com

Qazaqstan – kezekti märte «avtoritarlı memleket». Wlıbritaniyalıq «Economist Intelligence Unit» zertteu tobı osınday mälimdeme jasadı.

Düniejüzi elderi boyınşa jıl sayınğı demokratiya indeksin jariyalaytın EIU-niñ qorıtındısına säykes, 2018 jılı ayqın demokratiyalı el tiziminde –Norvegiya, Islandiya, Daniya, Şveciya jäne Kanada köş bastap twr. Al AQŞ 25-şi orında, yağni «demokratiyası älsirey bastağan» elder tiziminde. Sonımen qatar, Estoniya, Litva, Latviya sındı postkeñestik elder de osı tizim qatarında.

Älem boyınşa 2018 jılğı demokratiya indeksi. Foto: http://www.eiu.com

Qorıtındı boyınşa, Moldova (79), Gruziya, (89), Ukraina (84), Qırğızstan (98) jäne Armeniya (103) indekste «gibridti rejimdegi memleket» atanğan. Al Qazaqstan barlığı 10 balldan 2,94 ball jinap, 167 eldiñ arasında 144-orınğa jayğasqan. Jalpı qorıtındı boyınşa, Qazaqstan, Resey, Belarus', Äzerbayjan, Özbekstan, Täjikstan, Türkimenstan kezekti märte «avtoritarlıq elder» atandı.

Älemdik deñgeydegi zertteu tobı demokratiya indeksin memlekettegi adam qwqıqtarınıñ saqtaluı, saylau procesi, dauıs beru erkindigi, pikir aluandığı (plyuralizm), jeli qoljetimdiligi jäne azamattardıñ sayasi ömirge aralasa bilui sındı basımdıqtardı eskeredi. Resmi zertteu tobı «Qazirgi Qazaqstanda klassikalıq türdegi «demokratiya» wğımı tolıq qalıptaspağan», – deydi. Bwl rette memleketterdiñ demokratiyalıq körsetkişteri mınaday kemşilikter boyınşa «avtoritarlı elder» tizimine enedi: birinşiden, damığan jäne köp sandı orta taptıñ joqtığı; ekinşiden, negizgi qwndılıqtar boyınşa qoğamda konsensustıñ bolmauı; narıqtıq qatınastardıñ tolıq jetilmegendigi; üşinşiden, memleket pen byurokratiya röliniñ artuı; törtinşiden, biliktiñ barlıq eşelondarındağı (satılarındağı) sıbaylas jemqorlıqtıñ boluı; besinşiden, bilik organdarına is jüzinde qoğamnıñ baqılau jasamauı; altınşıdan, qoğamda gorizantaldı bilikke qarsı äser etetin patranajdı-klientaldı tiptegi qatınastar men baylanıstardıñ saqtaluı.

"The Qazaq Times"