Wlıbritaniya prem'er-ministri Tereza Mey. Foto: cdn.postnews

Wlıbritaniyanıñ Europalıq Odaq qwramınan şığuı äli künge deyin talqılanıp jatır.

Osı aptada Bryussel'de Euroodaq keñesiniñ otırısı ötip, Britaniyanıñ Brexit şeşimi qayta qaraldı. Kelissözder barısında EO-nıñ bastı ökili Mişel' Barn'e: «Äli künge deyin naqtı kelisimgekelgen joqpız. Keybir özekti mäseleler talqılanıp jatır», – dedi. Qos tarap Wlıbritaniya ekonomikasına nwqsan keltirmey, Belfast kelisiminiñ şarttarın orındau boyınşa bir mämilege kele almay otır. Demek, Tereza Meydiñ josparı jüzege asadı dep aytu qiın.

Bel'giya sırtqı ister ministri Did'e Reynders: «Uaqıt öte tığız. Mäsele şaş etekten. Qaraşada aytarlıqtay nätijege jetu qiın, biraq jaña jılğa deyin barlığı orındaladı degen ümittemiz. Sebebi, Brexit boyınşa Euroodaqtıñ arnayı sammitin wyımdastıru üşin qanday da bolsın ilgerileu qajet» – ekendigin ayttı.

Soñğı jıldarı Europalıq Odaq sauda-ekonomikalıq jağınan qiındıqtarğa tap boldı. Eger Wlıbritaniya Brexit şeşiminde sayasi kikiljiñderge basa män berer bolsa, memlekettik kompaniyalardı byurrokratiyalıq «regressten» qwtqarıp, ekonomikalıq dağdarıstan qwtıla aladı. Aldağı uaqıtta Mey ükimeti jaña ekonomikalıq jospar qwrıp, mañızdı kelisimder jürgizu arqılı evolyuciyalıq progresske qol jetkizbek. Biraq sayasi iste twraqsızdıq tanıtıp kele jaqtan Birikken Korol'dik key jobalardı odaq qwramınan tıs memlekettermen jürgizu barısında kedergilerge tap boluı mümkin.

Brexit taqırıbı sayasattağı kün tärtibinde twrğan mäselege aynalğalı beri, Soltüstik Irlandiya men Irlandiya Respublikası şekarasınıñ bolaşağı da talqılana bastadı. EO aialğan memleket arasında qatañ tölqwjattıq baqılau men şekaralıq dau bolmauı tiis degen talap qoydı. Sonımen qatar, Wlıbritaniya 2019 jılğı 29 naurızda EO-dan şıqqannan keyin EO-ğa 39 mlrd funt sterling töleydi.

Brexit – plyuralizm

Särsenbi küni britandıq ükimet EO-dan şığu jönindegi mämile şarttarın bekitpek. Brexit josparına qatıstı qwjattar Europalıq Odaqqa jiberilgen. Bwğan qatıstı key sayasatkerler Tereza Meydiñ şeşimin qwptasa, keybiri prem'er-ministrdiñ bilikten ketuin talap etip otır. Osığan deyin VVS telearnası saraptamalıq habarlardıñ birinde prem'er-ministrdiñ Euroodaqtan şığu jaylı şeşiminiñ mülde sın kötermeytini aytıldı. Endigi kezekte bası şekaralıq daudan bastalıp, pikir aluandığına äkep soqqan Tereza Meydiñ Brexit josparı jaylı pikirlerge zer salsaq.

Eurokomissiya ökili Margaritis Shinas: «Kelisimge kelu – mindet. Tehnikalıq deñgeydegi kelissözdermen şektelmey, sayasi mämilege tez arada qol jetkizuimiz qajet».

Soltüstik Irlandiya demokratiyalıq yunionistik partiyası (DUP) köşbasşısı, Naydjel Dodds: «Tereza Mey üşin eñ kürdeli mäsele  - onıñ josparı. Älbette, bwl şeşimdi qwptauğa boladı. Biraq, qiındıqtar köp kezdesse, Britaniya jağdayı naşarlap ketedi».

Britaniyanıñ bwrınğı Sırtqı ister ministri, konservator Boris Djonson: «Vassaldı memleket atanuğa az ğana qalğanday. Brexit – sayasi baylanıs pen damudı tejeytin josparn. Ministrler kabineti bwl jobanı qabıldamaydı degen ümittemin».

Birikken Korol'diktiñ Täuelsizdik partiyasınıñ bwrınğı basşısı (UKIP), Naydjel Faradj: «Meniñ oyımşa, bwl tarihtağı eñ naşar mämile. Biz basqanı da, öz-özimizdi de jeñgen el retinde qalıptastıq. Osı wstanımdı saqtap qalu kerek. Eger dwrıs şeşim qabıldanbasa, Ministrler kabinetiniñ müşeleri jappay otstavkağa ketkeni jön bolar».

"The Qazaq Times"