Oqulıqtağı qatelerge kim kinäli?

Bilim men tärbie ärqaşan kün tärtibindegi özekti mäsele bolıp kelgeni barşamızğa belgili. Qazir zaman özgerdi, talap özgerdi. Bügingi bala — erteñgi bolaşağımız. Olay bolsa, bilim deñgeyi men şığarmaşılıq qabileti joğarı şäkirtterdi tärbieleu bastı mindet ekenin wmıtpauımız qajet. Elbası N.Nazarbaev «Qazaqstandı HHİ ğasırda damığan eldermen teñestirip, örkenietti älemnen märtebeli orın aluına ıqpal eter birden-bir qwral — bilim, bilimdi wrpaq», - dep HHİ ğasırdı ğılım men bilimniñ ğasırı atadı.

Bügingi tañda «Mektep», «Bilim»,  «Atamwra», «Almatıkitap», «Jazuşı», «Arman-PV», t.b. baspalardan şıqqan kitaptar men oqu-ädistemelik qwraldar mektep bağdarlamasında qoldanıluda. Osı baspadan şıqqan oqulıqtardıñ sapası sın kötere me?

Osı kezge deyin bilim taqırıbı men oqulıq dauı aytılıp ta, jazılıp ta jürgen mäsele. Esteriñizde bolsa, ministrlik basşılığı 30-ğa juıq baspa qızmetkerlerin şaqırtıp 100 kitaptıñ är kitabınan 200-300 qate tapqanı bar edi. Bwl — asa öreskel qatelerge jol beruşilik bolıp sanaladı. Osıdan keyin "biz kitap şığarıp jatırmız, sapalı bilim berudemiz" ,  dep auız toltırıp ayta almaymız.

Onımen qosa, oquşılar jıl sayın ärtürli oqulıqtan bilim aladı. Eki kitaptıñ mazmwnı tiisinşe bir-birimen müldem säykespeydi. Mısalı,  bwrın  «Atamwra» baspasınan oqığan oquşı «Mektep» baspasınan şıqqan oqulıqtı müldem tüsinbeui mümkin.

Bir el bolğan soñ, bir oqulıq bolu kerek. Bir jarım milliard Qı­tayda bir ğana oqulıq bolğan kezde, 18 million ğana bolatın bizge mektep bağdarlaması üşin bes-altı baspadan şıqqan türli oqulıqtıñ qajeti qan­şa?  Älde osı baspalardıñ barlığınıñ közdegeni tek aqşa bolğanı  ma?

Oqulıq salmağınıñ  auırlığı balanıñ densaulığına ziyan. Ata-analar tarapınan "Balamızdıñ özinen sömkesi auır"  degen  şağımdar tüsip jür.  Jalpı, oqulıqtardağı osınday olqı­lıq­tar turalı äñgime bwl salada äli qıruar şaruanıñ bar ekenin añ­ğartadı.

Oqulıqtağı köz sürinetin qatelerden orfografiyalıq emes, sayasi qate ketip jatır, - dep  ktk.kz portalı aqparat taratqan  bolatın. Oqulıqta Ukrainanıñ anneksiyalanğan Qırım aymağı Reseydiñ bir böligi dep jazılıptı. Qazaqstandağı Ukraina elşiligi kitaptağı olqılıq qalay jiberilgenin tüsindirip berudi talap etti.  «Mektep» baspasınan şıqqan oqulıqtan dau bastalğan edi. Bilim jäne ğılım ministrligi dau tudırğan oqulıqtı dereu tekserudi qolğa alıp, ondağı aqparatqa saraptama tağayındağan.

QR Bilim jäne ğılım ministrligi 2018-2019 oqu jılı qoldanısqa engiziletin oqulıqtardı saraptamadan ötkizude. Qoldanısta jürgen oqulıqtardıñ qatelikterinen köz süringendikten oqulıqtardıñ «Qoğamdıq bağalau» portalın ornalastırdı. «Qoğamdıq bağalau» portalı oqulıqtar sapası boyınşa ata-analar men pedagogtardıñ pikirleri men wsınıstarın qabıldauğa arnalıptı. Kelip tüsken sın-eskertpeler, sonday-aq, kitaptardıñ sapası men mazmwnın jaqsartuğa qatıstı wsınıstar kitaptardı öñdeu kezinde nazarğa alınatın boladı.

Oqulıq mäselesiniñ özekti ekenin qoğam da moyındadı. Elimiz täuelsizdik alğan jıldardan beri osı sındı mäseleler oñ şeşimin tappay keledi. Bilim jüyesin qolğa ala almay jatqanda, wrlıq- qarlıq, jemqorlıq pen kisi öltiruşilikpen qalay kürese alamız? Osınday jayttardı körip otırıp, elimizde tipti mektep oqulıqtarın da şığaratın arnayı mamandar joq pa degen de oy keledi.

Osı twsta 40 jıldıq eñbek ötili bar äri qazaq balalarınıñ nağız janaşırı retinde köpşilikke tanımal wstaz Ötebaeva Meyramgül Aytbekqızınıñ pikirin bilgen edik.

«40 jıldan astam mektepte qazaq tili men ädebietiñiñ mwğalimi bolıp qızmet atqardım. Osı eñbek jolında balalardı türli ädistermen, türlişe ädistemelermen oqıttıq. «Atamwra» —täuelsizdiktiñ baspası. Men üşin de, oquşılarım üşin de osı baspanıñ oqulıqtarı öte ıñğaylı boldı. Nege deseñiz, köp tapsırmaları balalardı izdeniske baulidı, logika basım.

Jalpı oqulıqtardığı keybir öreskel emes qatelerdi attan salıp, mäsele qılıp köterudiñ qajeti joq. Onday qatelikter bolıp jatadı. Avtordıñ ya bolmasa baspagerdiñ de jibergen qateligi boluı mümkin.

Qazirgi uaqıttağı jüye boyınşa latın tiliniñ jaña kitaptarğa enetinine  iştey rizamın. Bizge latın tili anau aytqanday jat dünie emes. Qazir zeynetke şığıp nemerelerime latın tilin üyretip otırmın. Tili jeñil, büginde  nemerelerim mätindi latın tilimen oqıp jür»

Qateden köz aşpaytın köp oqulıqtarımız mektep bağdarlamasında äli de bar. Oqulıqtıñ özi dwrıs emes kezde qalay balağa oqımadıñ dey alamız. Ärine jaza berseñ, şegine jetpeytindey körinedi. Öskeleñ wrpaq sauattı bilim alsın desek, aldımen kitaptarğa nazar  audarğanımız jön. Jaqsı oqulıq – wlttıñ igiligi, ruhani qwndılığı.

“The Qazaq Times”