Foto: adyrna.kz

Bağdat Mädenniñ Qazaqstan azamattığın alğanına köp bola qoyğan joq. Qıtay elinen atajwrtqa köşip kelip, biraz qiındıqtarğa tap bolğan. Aytuınşa, 2012 jılı Qazaqstanğa birjola qonıs audarudı wyğarıp, ıqtiyarhat alu üşin qwjattarın jinastıra bastaptı. Keyin, 2014 jılı şekara asıp, Qazaqastan azamattığın aluğa qamdanadı. Alayda sol kezde mektepte oqitın wlına tiisti qwjattardı räsimdep ülgere almay qalğan eken. Zañ özgerip, ayranday wyığan otbasın ekige ayırıptı.

Aşınğan äke jiırmadan endi asqan wlınıñ jağdayına alañdaumen jür. Qıtayda qalıp qoyğan jalğız twyağıma qamqor bolatın eşbir tuısımız da  qalmadı dep, zar ilep otır.

- Qazaqstanğa qaşan keldiñiz jäne balañız Bauırjan  nege sizdermen birge azamattıq ala almadı?

- 2012 jılı qwjat toltırıp, ıqtiyarhat alu oñay bolatın. Sol jılı jwbayım ekeumiz qwjattardı tapsırdıq. Bizde eki bala ğoy, ülkeni Bauırjan ol kezde oquda boldı, «oquınan qaldırmayıq keyinen alar» dep oylap edik. Ekinşi qızımız kämiletke tolmağandıqtan anasınıñ atına jazıldı. 2014 jılı Qazaqstanğa birjola köşip keldik. Balam sol kezde bizben alğaş ilesip kelgen bolatın.

- Balañız nege sol kezde qwjattarın räsimdetpedi?

- QR zañnamasına säykes, 2014 pen 2015 jıldarı aralığında ıqtiyarhat aludı toqtatıp tastadı. Basta oquınan qaladı dep oyladıq, keyin zañ özgerdi.  Solay qwjattarın jasatu mümkin bolmay qalğan edi. Bizben birge kelgen balamızğa tek uaqıtşa tirkeu ğana alıp berdik. Keyinen uaqıtşa tirkeudiñ uaqıtı ayaqtalıp, balam Qıtayğa ötip bara jatqanda ayıppwl saldı. Sol 32 mıñ ayıpwlın tölep balam ötip ketti. Bizge onıñ üstine mına Almatı oblısı Köksu audanınan habarlasqan köşi-qonınan habarlasqanda «ıqtiyarhat dayın bolıp qaladı, qwjattardı dayınday beriñder, viza uaqıtı ötse öte bersin, uaqıtşa tirkeudiñ uaqıtı da öte bersin oğan deyin ıqtiyarhat dayın bolıp qaladı» degen edi. Eki eldiñ arasında arı beri jüru de oñay emes, azdağan ayıppwldı töley salu älde qayda jeñil bolıp körindi. Qaydan bileyin.

- Bwl qay jıldarı edi?

- 2015 jıldıñ tamız ayı edi. Ekinşi ret tağı da 2016 jıldıñ mausımında kelisilgen merzimnen 45 kün asıp ketip, bir jıl köleminde eki ret zañ bwzuşılıq boldı dep 15 künge qamalıp, keyinen Qazaqstan aumağına bes jılğa deyin kire almaytınday, qara tañba basılıp, Taldıqorğan äkimşilik sotı ükim şığardı.  Sol uaqıttan beri anası ekeumizdiñ işkenimiz iriñ jegenimiz jelim….

- Balañız kämelettik jasqa jetken eken, nege zañdı tüsinip twrsa uaqıtşa tirkeudiñ merzimi bitkenin bile twra elde jürdi?

- Biz Qıtayda twrğanda eki qabattı üyimiz boldı, twrmısımız jaqsı edi. Qazaqstanğa ötkende bar-mülkimizdi satıp keldik. Ağayındarımızben elim, jerim dep keldik. Qıtayda şının aytsam et jaqın degenderden eşkim qalmadı. Balamnıñ şının aytsa baratın jeri, twratın üyi joq edi. Taldıqorğanda Köşi-qonda isteytinderge bar jağdaydı aşıp jetkizgende Bauırjan degen jigit tegin wmıttım, «ağa alañdamañız, ıqtiyarhat jasalıp jatır» degen soñ soğan sendim..

- Qwzırlı orındarğa arızdandıñızdar ma?

- Arızdandıq. İİM ministiri Q. Qasımovtıñ da qabıldauında balam Bauırjannıñ özi boldı. Biraq arızımız auızşa bolıp qaldı da, arız tirkelmey qalıptı. «Nwr Otanğa» da arız jazdıq, tük nätije joq. SİM-ge arızdanğan edik, ötinişimizge qwlaq asıp Joğarğı sotqa oñ şeşim qabıldaudıñ qajettigi turalı ötiniş bildirdi. Endigi bar ümitimiz sol SİM-de bolıp otır.

- Qazirde balañız qayda, habarlasıp twrasızdar ma?

- Balam şındığın aytqanda köşede jür (küyinip ketip, közine jas tığılıp qaldı) özimiz barlıq tuıs-tuğanımızben köşip keldik. Eger bir jamağayınım bolsa alañsız jürer edim, jalğız twyağım osı bala. 1996 jılı tuılğan bala ğoy endi oquın ayaqtağan. Qazirgi sayasi jağdayğa baylanıstı köp te habarlasa almaymın, ayına bir tiri ekendigin bilip twramın. Baladan tiridey ayırılğan auır eken, tipti key jerlerge arızdanayın desem  «balama kesiri tiip keter me eken» dep qorqıp äreñ bastaymın.

Qıtaydan kelgen qandasımızğa belgili zañger Kämşat Esmwhanbetqızı kömektesuge kelisipti. Advokat bwl mäselede biraz şikiliktiñ barın aytıp, zañ jüzinde jauap tartılğan wlın aqtap aluğa bolatının aytadı.    

Kämşat Esmwhanbetqızı, zañger: Bwl jerde eşqanday qwqıq bwzuşılıq körip twrğan joqpın. Birinşiden äkimşilik qwqıq bwzuşılıq kodeksiniñ 12-babına säykes eşkimdi de naq sol bir qwqıq bwzuşılıq üşin äkimşilik jauapkerşilikke eki ret tartuğa bolmaydı dep körsetilgen. Al Bauırjan Mädendi bir bappen eki ret jauapkerşilikke tartıp otır.

Ekinşiden, QR Äkimşilik qwqıq bwzuşılıq turalı kodeksiniñ 851-babı 5-böliminiñ 1-tarmağın (adamdardıñ ömiri, densaulığı üşin ne Qazaqstan Respublikasınıñ ekonomikası men qauipsizdigi üşin ornı tolmas auır zardaptarğa alıp kelui mümkin bolatın jağday) mısal retinde keltiruge boladı. Bügingi Qıtaydağı etnikalıq qazaqtardıñ ahualın oylaytın bolsaq, balanıñ ömirine qauip tönip twr dep ayta alamız.

Üşinşiden, QR «Halıqtıñ köşi-qonı turalı» Zañınıñ 27-babına säykes: «Şaqıruşı adamnıñ mına otbası müşeleri otbasın biriktiru maqsatında Qazaqstan Respublikasına jiberiledi: eger Qazaqstan Respublikasında twraqtı twratın köşip keluşi şaqıruşı adam bolsa – osı baptıñ 3-tarmağınıñ 1), 2), 3) jäne 4) tarmaqtarında atalğan adamdar. Twraqtı twruğa arnalğan rwqsatı bar şaqıruşı adamnıñ otbası müşelerine uaqıtşa twruğa arnalğan rwqsat jıl sayın wzartu qwqığımen bir jılğa beriledi» dep körsetilgen.

Al osı baptıñ 3-tarmağı 2-tarmaqşasında: «Mınalar: nekede twrmaytın jäne şaqıruşı adamnıñ asırauındağı jäne (nemese) qamqorşılığındağı (qorğanşılığındağı) balalar otbasın biriktiru maqsatında Qazaqstan Respublikasına keletin şaqıruşı adamnıñ otbası müşeleri bolıp tabıladı» dep körsetilgen. Alayda zañ talaptarın jete tüsinbeuine baylanıstı Bağdat Mäden balasınıñ Qazaqstanğa kelu maqsatın dwrıs körsetpey, otbası birige almay, bölinip ketken. YAğni bwl äreket QR-nıñ zañına qayşı.

“The Qazaq Times”