Atı şulı «Sauda soğısı» bolmaytın boldı. AQŞ pen Qıtay bir-birine bağıttağan qatañ sauda tarifterin qaytarıp aluğa kelisti. Bir kün bwrın eki el kelisimge kelip, Beyjiñ tarabı amerikalıq tauarlardı satıp aluğa erkindik berip, AQŞ-Qıtay arasındağı sauda tapşılığın körnekti qısqartatın boldı. Bwl turalı «The New York Times» basılımı habarlağan edi.

Sauda kelisimi qanday nätije berdi?

AQŞ Qarjı ministriniñ Stiven Mutçin Fox News arnasına bergen swhbatında, älemniñ eñ iri ekonomikasına ie eki el öte mañızdı progreske qol jetkizgenin ayta kelip: «Biz sauda dauın şeşuge bir qatar negizder jasadıq. Sondıqtanda, biz qatañ sauda tarifterin qaytarıp aluğa kelistik», – dedi.

Al, Qıtaydıñ resmi aqparat agenttigi «Şinhua» AQŞ-qa Qıtay sauda delegaciyasın bastap barğan prem'er-ministrdiñ orınbasarın Lyu Hınıñ sözine silteme bere otırıp: «Taraptardıñ konsensusqa qol jetkizip, bir retki sauda soğısınıñ aldın aldı jäne özara qatañ sauda tarifterin qaytarıp aldı», – dep habarladı.

Qıtay prem'eriniñ orınbasarı Lyu Hı öz sözinde: «Bwnday kelisim öte qajetti. Degenmen, osımen qatar biz mınanı tüsinuge tiispiz – qatıp qalğan toñdı bir-aq künde bwzuğa bolmaytını sekildi, eki el arasındağı ekonomikalıq jäne sauda qatınastarındağı qwrılımdıq mäselelerdi şeşu üşin äli de uaqıt qajet», – dedi.

«Sauda soğısınıñ» sipatı qanday edi?

Esteriñizde bolsa AQŞ prezidenti Donal'd Tramp Qıtaydıñ ädiletsiz sauda sayasatın ayıptap, eger Beyjiñ biligi sauda sayasatına reforma jasamasa, 150 mlrd AQŞ dolları qwnına ie Qıtay tauarına qatañ tarifter engizetinin (keden salığın köbeytu sındı) mälimdegen edi. Bwğan Qıtay tarabı da qarsı şara qoldanıp, AQŞ tauarlarına salıqtı köbeytetinin aytqan. Sonımen älemniñ birinşi jäne ekinşi iri ekonomikasına ie eki el arasında sauda soğısı bwrq ete tüsuge şaq qalğan.

AQŞ qarjı ministri Mutçin men Aq üydiñ ekonomika jönindegi keñesşisi Larri Kudloudıñ aytuınşa, AQŞ sauda ministri Ross köp wzamay amerikalıq delegaciyanı bastap barıp, Beyjiñde kelissözdiñ kelesi otırısın bastaydı. Onda eki el arasındağı sauda dauın şeşu üşin AQŞ tauarlarınıñ Qıtay bazarına kirui turalı talqılanatın boladı.

Sarapşılar ne deydi?

Çikago halıqaralıq ister boyınşa keñesşisi, ağa ğılımi qızmetkeri Filip Levi VOA News agenttigine bergen swhbatında: «AQŞ jöninen alıp aytqanda, kezekti kelissöz Qıtaymen aradağı kedendik qarsılastıq, sauda soğısın uaqıtşa toqtatqanımen, jalpı kelissöz nätijesi ortaşa deñgeyde qalıp qoydı», – degen pikirin ayttı.

«Meniñ oyımşa, Tramp ükimeti Qıtayğa bağıttalğan eksport köleminiñ artatının aytıp maqtanuı mümkin. Alayda, bwl mäseleniñ tüyini emes. Mümkin olardıñ basqa da oylağanı bar, alayda wlttıq müddeler twrğısınan alğanda, bwl naqtı mäsele nemese şeşim emes», – dedi Filip Levi.

Onıñ oyınşa qos taraptıñ suada kelissöziniñ nätijesi – sauda menedjmenti twrğısındağı kelisim ğana. Alayda, bwl eki el arasındağı sauda soğısınıñ tüpki sebebin şeşe almaydı. Negizgi mäsele bolsa – Qıtay sındı alıp eldiñ ükimeti jasağan sauda sayasatı älemdik sauda keñistigine kirui.

Aq üydiñ ekonomika jönindegi keñesşisi: AQŞ-Qıtay kelissözderi ülken jetistikke jetti

Sarapşılardıñ pikiri mülde basqaşa ekenine qaramastan, Aq üydiñ ekonomika jönindegi keñesşisi Larri Kudlou AQŞ-Qıtay sauda kelissözin «taraptar zor nätijege qol jetkizdi» dep bağaladı. Ol sözinde: «Siz bizdiñ kelesi qadamda ne isteytinimizdi anıq bayqay alasız. Tarifter keri qaytarılğanda, sauda kedergileri joyılıp, AQŞ-tıñ eksportı arta tüsetin boladı. Kez-kelgen jekelegen kelisimder «AQŞ-tıñ eksportına paydalı, al, Qıtaydıñ damuına tiimdi» boladı», – dedi.

Qıtaylıq tehnologiya alıbı jazadan qwtıla almaydı

Eki el arasındağı sauda dauınıñ bir parası ZTE kompaniyasınıñ mäselesi.  ZTE qıtaylıq eñ iri tehnologiya kompaniyası sanaladı. AQŞ-tıñ qatañ şaralarınan keyin, ZTE kompaniyası öziniñ qalıptı jwmıs isteu mümkindigin joğaltqanın mälimdegen bolatın.

AQŞ ötken jılı ZTE-ni, Iran men Soltüstik Koreyağa bağıttalğan sankciyaların bwzdı dep ayıptap,  1,2 milliard dollar ayıppwl salğan. Degenmen, jaqında Tramp Qıtay basşısı Şi Jinpiñniñ ötinişi boyınşa, atalğan kompaniyağa jeñildik jasaytının aytqan. Degenmen, Aq üydiñ ekonomikalıq keñesşisi, jeñildikter jasalğanımen, qıtaylıq tehnologiya alıbınıñ jazadan qwtılmaytının jetkizdi

“The Qazaq Times”