Älem jañalıqtarı. Foto: Channel NewsAsia.

Bwl aptada älemde kürdeli qayşılıqtar men qaqtığıstar bolmağanımen, Orta Şığıs jöninen auqımdı jañalıqtar boldı. Orta, Tayau-Şığıs pen Soltüstik Şığıs Aziya qazirgi uaqıtta älemniñ eñ kürdeli qayşılıqqa tolı aymağı bolıp otır. Degenmen, osı apta Korey tübegi qayşılığın bir qalıptı tınıştıq jaylağan apta boldı. Al, Saud Arabiyası, Iran, AQŞ, Resey qatarlı elderdiñ arasındağı birşama özgerister Orta-Şığıs mäselesiniñ salmağın arttırdı.

Osı aptanıñ eñ bastı jañalığı dep Saud Arabiyasınıñ koroli Salman ibn Abdu Aziz äl-Saudtıñ Reseyge saparın aytuğa boladı. Sebebi bwl qalıptasqan Orta-Şığıs pen AQŞ arasındağı baylanıstıñ qalıbın özgertti. Al, bwl kerisinşe, Reseydiñ aymaqtağı ıqpalın arttırdı. Eki kün bwrın Mäskeuge at basın tiregen Saud Arabiyasınıñ patşası Resey prezidenti Putinniñ jılı qarsı aluına bölendi. Tipti bwl kezdesuge eki jaqta wzaq uaqıttan beri dayındalıp kelgen bolatın.

Bwl Saud Arabiyasınıñ tarihında orıs eline alğaş ret saparlağan taq iesi. Salman men Putin bir auızdan kezdesudiñ tarihi mañızın atasıp ötti. Sonımen bwl kezdesu köp jılğı AQŞ pen Saud Arabiyasınıñ arasındağı tığız baylanısqa belgili därejede köleñkesin tüsirdi. Sebebi, AQŞ-pen jasasqan mwnay jäne qaru-jaraq sauda kelisimin Reseymen de jasasqan Salman öziniñ wpayın tolıqtay tügendegisi kelgen edi. Aytalıq, eki ülken äskeri derjavamen de qaru-jaraq saudasın jasap jäne Iranmen bolğan bäsekede ırıqtılıqqa jetkisi kelgen. Degenmen bwl jerde zor paydanı orıstar kördi. Iranğa da qaru-jaraq satatın Resey endi arab jwrtına da S-400 qorğanıs jüyelerin satatın bolıp kelisti. Onıñ üstine Mwnay eksporttauşı elder wyımınıñ jetekşisi sanalatın Saud jwrtımen mwnay jäne mwnay-himiya salasında tabıstı kelisimder jasastı.

Iran men AQŞ ara qatınası aptanıñ basında bayağı salqın küyin saqtap twrdı. Aytar bolsaq, Uaşington tarabı Irannıñ 2015 jılğı kelissöz kezindegi şarttardı tolıq orındağanın moyındamağan küyinde qalsa, Tehran (Tegeran) jağı AQŞ-pen qosa Halıqaralıq adam qwqığın qorğau wyımınıñ Iranğa jaulıq sayasatın wstap otırğanın aytıp ayıptadı. Eki el qayşılığı barğan sayın asqınıp, öñirdegi bolaşaq ülken dümpudiñ lebin bayqatqan. Alayda, apta soñındağı älemdik jañalıqtarda AQŞ Kongresiniñ Iranğa qaratqan şeşiminde oñdı özgerister körindi. YAğni, AQŞ Kongresi parsı jwrtına qaratqan sankciyalardı qalpına keltirudi qoldamauı mümkin eken.

Süriya men Irak jağdayı da birqatar özgeristermen tolıqtı. Osıdan tura bir jıl bwrın bastalğan Iraktağı «Islam memleketi» terrorlıq tobına qarsı soğıs soñğı märesine jetip qaldı. Eldegi atalğan wyımnıñ soñğı bazası qaytarılıp alındı. Degenmen, bwl «IM»-nıñ Süriyada küş aluına sebep bolıp keledi.

Al, Resey qorğanıs küşteri Süriya jerinde DAIŞ sodırların tas-talqan jeñip jatqandarın mälimdeydi. Resey Qorğanıs ministrligi bergen mälimetke sensek, äue şabuıldarı arqılı 19-29 qırküyek aralığındağı Resey ÄÄK-niñ şabuıldarınan 2359 terrorist öltirilgen, 2700-den astam lañkes jaralanğan. Bwlardıñ arasında Resey men TMD elderinen kelgen 16 komandir men 400-den asa ekstremister bar delingen. Halıqaralıq jaña özgerister aldağı aptada qızğalı twr. Sebebi, AQŞ Kongresi Iranğa jasalatın şeşimdi jariya etedi jäne Soltüstik Koreya men AQŞ qayşılığında da özgerister tuuı mümkin.

“The Qazaq Times”