Foto: altyn-orda.kz

Är minut, är sağat, är kün sayın elimizde, älemde halıqtı eleñ etkizer mañızdı jañalıqtar boladı. Al onıñ biri közge ilinse, endi biri nazardan tıs qalıp jatadı. Endeşe The Qazaq Times oqırmandarı üşin 4-9 qırküyek aralığında bolğan eñ mañızdı ekonomika jañalıqtarına şolu jasaydı. 

Prezident: Mindetti äleumettik medicinalıq saqtandırudı engizuge asıqpau kerek

Apta bastala salısımen Qazaqstan Prezidenti Nwrswltan Nazarbaev mindetti äleumettik medicinalıq saqtandıru jüyesindegi kemşilikterge nazar audarıp, atalğan jüyeni engizuge asıqpauğa şaqırdı.

"Özin jwmıspen qamtığan 3 million adam medicinalıq saqtandırusız qalayın dep twr. Sosın olar bizge ne aytadı? Odanda osınday negizgi mäselelerdi şeşeyik. Men tağı aytamın, bwğan biz progressivti türde ötetin şığarmız, men bwğan qarsı emespin. Alayda tağı sürinip ketpeyik. Solay emes pe...(...). Eger bizde osınday swraqtar tuındap twrsa, sizder nege "medicinalıq saqtandıruğa"ötemiz  dep aytasızdar?", - dedi Prezident Parlamenttiñ qos palatasınıñ birikken otırısında Prem'er Baqıtjan Sağıntaev pen Densaulıq saqtau ministri Eljan Birtanovqa qarata söylegen sözinde.

Qazaqstan baqıttı elder reytinginde Özbekstannan qalıp qoydı 

Älemdegi baqıttı elderdiñ reytinginde (World happiness report 2017) Qazaqstan 155 eldiñ işinde 60 orınğa ie boldı. Reyting är eldiñ jan basına şaqqandağı Jalpı işki önimine, memleket tarapınan bolatın äleumettik kömekke, densaulıq saqtau deñgeyine, saylau erkindigine jäne qayırılımdıq isine, sonday-aq, jemqorlıq deñgeyine baylanıstı qwrılğan

Qazaqstannıñ aldında 59 orında Türkimenstan eli twr. Bwdan bölek, körşi-seriktes elder arasında Özbekstan 47 orınğa, Resey 49 orınğa ie bolıp, Qazaqstannıñ aldına şıqtı. Al Qazaqstannan keyin twrğan elder: Belarus' (67), Äzerbayjan (85), Qırğızstan (98), Armeniya (121), Ukraina (132).

Bankterdi sauıqtıru el ekonomikasın saqtap qala almaydı 

QR Prezidenti Nwrswltan Nazarbaev 4 qırküyek küni Parlamenttiñ qos palatasınıñ birlesken otırısında Wlttıq banktiñ mümkindikterin barınşa keñeyte tüsu kerek ekenin aytqan. Prezidenttiñ sözinşe, qazirgi kezde Wlttıq banktiñ ekinşi deñgeyli bankterdiñ qarız aluına tıyım sala alatınday mümkindigi joq. Endi osını qolğa alu kerek eken. YAğni Prezidenttiñ bwl sözinen aldağı uaqıtta ekinşi deñgeyli bankterdi tekseru odan sayın arta tüsui mümkin ekenin añğaruğa boladı.

Prezidenttiñ sözinşe, bank sektorına qarjı böle bermeu kerek. Alayda biz bwl turalı tım keş oylanğandaymız. Degenmen Prezident aytsa, memleket qarjısına senim artqan, "Ne de bolsa memleket asıraydı" degen pikir qalıptastırğan keybir bankter ayılın jiıp, sanğa emes sapağa jwmıs isteuge kirisetin şığar degen senimdemiz.  Osıdan keyin "Ekonomikanı saqtap qalu üşin bankterdi sauıqtıru qajet" degen pikir joyılıp, bankterge kömek körsete beru de azayatın bolar.

Birtanov medicinalıq saqtandıru qorına jinalğan qarjı qalay saqtalatının ayttı 

QR Prezidenti mindetti äleumettik saqtandıru jüyesin engizuge asıqpau keregin aytqan soñ, Densaulıq saqtau ministri Eljan Birtanov mindetti äleumettik medicinalıq saqtandıru jüyesin engizu merzimi bir-eki jılğa şegerilui mümkin ekenin joqqa şığarğan joq. Alayda ol medsaqtandıru qorına jwmıs beruşilerden bwrınğıday qarajattı jinay berudi wsınıp otır.

Osılayşa Birtanov bir-eki jılğa keşiktirilip engizilui mümkin jüyege jinalğan qarajattıñ qayda tüsetinin tüsindirdi.

«Atameken» WKP basşısı: Ministr Birtanovtıñ wstanımı tüsiniksiz

QR Densaulıq saqtau ministri Eljan Birtanovtıñ mindetti äleumettik saqtandıruğa qatıstı joğarıda aytılğan mälimdemesinen soñ biznes salasında biraz tüsinispeuşilikter payda bola bastadı. «Atameken» QR WKP basqarma törağası Abılay Mırzahmetov swhbat berip, Densaulıq saqtau ministrliginiñ  qorğa jarnalardı arı qaray jinau nemese jinamau jayındağı äreketi tüsiniksiz bolıp otırğanın ayttı.

Wlttıq bank: Teñge şetel valyutasına swranıs artqandıqtan älsiredi 

Soñğı 10 künde, yağni 2017 jılğı 21 tamız ben 6 qırküyek aralığında  AQŞ dollarına qatıstı teñge bağamı 2,6%-ğa älsiregen. Osığan qatıstı Wlttıq bank habarlama tarattı. Bank habarlamasında sensek, teñgeniñ älsireui bankterdiñ, kompaniyalardıñ jäne halıq tarapınan şetel valyutasına degen swranıstıñ artıp ketuimen baylanıstı eken.

Deputat teñge kursın manipulyaciyalağandardı jazalaudı wsındı 

Wlttıq banktiñ teñgeniñ älsireuine qatıstı mälimdemesinen soñ, Qazaqstan Respublikası Parlamenti Mäjilisiniñ Qarjı jäne byudjet komitetiniñ müşesi, deputat Amanjan Jamalov teñge kursın manipulyaciyalap otırğandardı jazalau keregin ayttı.

Ol valyuta narığındağı jağdayğa pikir bildire otırıp, narıqta manipulyaciya bolıp otırğanın alğa tarttı. "Wlttıq Banktiñ, Qarjı ministrliginiñ jäne Ekonomika ministrliginiñ derekteri boyınşa teñgeniñ ayırbas bağamı mwnay bağası, resey rubli, ekonomikanıñ jay-küyi siyaqtı negizgi faktorlar äserinen qalıptasadı. Alayda biz valyuta narığınan basqa jağdaydı bayqap, qazirgi kezde teñgeniñ älsireuine eşbir makroekonomikalıq jağday äser etpegenin körip otırmız. Köptegen qazaqstandıqtardıñ kökeyinde "Bwl ne jağday?" degen swraq tuındap otır. Sebebi mwnay bağası nığayıp, resey rubli twraqtı jäne Qazaqstannıñ ekonomika körsetkişi jaqsarğanına qaramastan, teñge qwbılıp twr" - degen edi ol.

Resey banki Qazaqstannıñ OPEK kelisimin orındap otırğanına kümänmen qaraydı 

Apta soñında şeteldik BAQ "mwnay eksporttauşılar AQŞ, Qazaqstan, Äzerbayjan jäne basqa da elderdiñ şikizat öndirisin arttıruına baylanıstı älemdik narıqtı teñgestire almay otırğanı" turalı aqparat tarattı. Sebebi mwnday mälimdemeni Reseydiñ Ortalıq banki qırküyek ayına arnalğan makroekonomikalıq esebinde jariyalağan.

Olardıñ sözinşe, atalğan elder OPEK pen oğan müşe emes elderdiñ mwnay öndirudi şekteu turalı kelisimin bwzıp otır.  Ayta keteyik, mwnay eksporttauşı elder arasındağı şikizat öndirisiniñ kölemin qısqartu turalı kelisim 2018 jıldıñ naurız ayına deyin jaraydı. Kelisim boyınşa OPEK-ke müşe elder öndiris kölemin täuligine 1,2 mln barrel'ge qısqartuı tiis. Al kartel'ge müşe emes elder  şikizat kölemin täuligine 558 mıñ barrel'ge qısqartuğa mindettelgen edi. Al Qazaqstan bolsa şikizattı täuligine 20 mıñ barrel'ge az öndiruge kelisken. Alayda tarağan aqparat boyınşa Qazaqstan öndiristi azaytudıñ ornına kerisinşe köbeytken boluı mümkin.

“The Qazaq Times”