31 mamır – sayasi quğın-sürgin qwrbandarın eske alu küni. Bwl kün Qazaqstan Respublikasınıñ Prezidenti N.Nazarbaevtıñ Jarlığımen 1997 jıldan bastap atap ötilip keledi.
Halqımızdıñ basına auır zwlmat äkelgen bwl qaralı alapat bizdiñ jadımızdan mäñgi öşpeydi. Bir wlttı qwrtıp-joyıp jiberuge arnalğan ayausız sayasattıñ qwrbandarı äli tolıq anıqtalğan joq jäne tarihi ädilettilkke qol jtekizgen joq deuge boladı.
Bwl tarihi qasiret 1925 jılı qırküyekte Qazaqstanğa basşılıq qızmetke F.Goloşekinniñ keluinen bastaldı. Ol Qazaqstandı keñestik özgeristerden tıs qalğan dep sanap, onda «Kişi Qazan» töñkerisin jürgizu sayasatın wstandı. Onıñ jürgizgen sayasatı wlt ziyalıların jappay quğındauğa wlastı.
«Halıq jauların» quğındağan qatal sayasattıñ kesirinen jazıqsız zardap şekkenderdiñ özderi ğana emes, jaqındarı men tuıs-tuğandarı da zardap şekti.
Sonımen qatar bwl kün aşarşılıqtan qırılğandardı ese alu küni retinde atalıp ötiledi. 1920 jıldardıñ soñında jäne 1932-1933 jıldar aralığında qasaqana wyımdastırılğan jasandı aştıqtan, halqımız asa zor kölemde qırğın tapqan bolatın. Osığan oray, 2012 jılı elordada «1932-1933 jıldardağı aşarşılıq qwrbandarınıñ ruhına tağzım» monumentaldı säuletti körkem kompoziciyası aşıldı.
Qazaqstan täuelsizdigin alğannan beri osınday tarihi aqtañdaqtardıñ ornın toltıruğa küş salıp keledi. Äsirese, qoğamdıq wyımdar men jekelegen azamattar da bwl twrğıda eleuli eñbek etude. Soñğı jıldarı bilik te osı mäselege baylanıstı oñ qadamdarğa bara bastadı. Sonıñ bir däleli retinde erteñ Almatı qalasında, Qabanbay men Nauırzbay köşeleriniñ qiılısındağı sayabaqta quğın-sürgin qwrbandarına arnap ornatılğan eskertkiştiñ aşıluı bolmaq. Oğan qala basşısı B.Baybek qatısadı dep kütilude.