كەمبريدج عالىمدارى جالعان اقپاراتقا قارسى «ەكپە» جاسايدى

جالعان اقپاراتتىڭ ۆەب-سايتتار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردە پايدا بولۋى سوڭعى ۋاقىتتاردا كەڭىنەن بەلەڭ الىپ كەتكەن. سوعان بايلانىستى،  عالىمدار  ادامداردىڭ جالعان اقپاراتقا قارسى توتەپ بەرە الاتىن «توزىمدىلىگىن» ارتتىرۋ ماقساتىندا «ەكپە» جاساۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. بۇل تۋرالى BBC.com حابارلايدى.

كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋشىلەرى بۇرمالاۋلاردى انىقتاۋ ءۇشىن پسيحولوگيالىق ينسترۋمەنت  جاساپ شىعاردى. ولاردىڭ بولجاۋىنشا، قۇرىلعىسىنىڭ از «دوزاسى» بولسا دا، وتىرىك اقپاراتتاردى جويۋعا كومەك بولادى. «جانە ءبىزدى مازاسىز جاعدايعا قالدىرعان ادامدار، اقش-تاعى سايلاۋ مەن سيرياداعى جاعدايلار تۋرالى دا اڭگىمە ايتۋى مۇمكىن» دەيدى زەرتتەۋشىلەر.

«جالعان اقپاراتتار وتە تايعاناق كەلەدى، تارالۋى جىلدام – ءدال ۆيرۋس سياقتى»، – دەيدى كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىندەگى زەرتتەۋشى-اۆتور ساندەر ليندەن. – «ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز: جالعان اقپاراتتى تاراتۋشىلارعا توتەپ بەرە الاتىن كۇش جيناۋ. كەلەسىدە وسىنداي جاعداي قايتالانسا،  حالىق وتىرىككە بىردەن ەرىپ كەتپەيتىن بولادى».

زەرتتەۋ جۇمىستارى جاسىرىن تاجىريبە (ەكسپەريمەنت) رەتىندە Global Chalenges جۋرنالىندا جاريالاندى. اقش-تىڭ 2000-نان استام تۇرعىنى قاتىسقان تاجىريبە جاقسى ناتيجەمەن اياقتالعان. زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا، العاشىندا، قوعامدىق بەلسەندىلەر قاتىسۋشىلارعا ناقتى فاكتىلەردى ۇسىنعان. كەيىننەن اتالمىش فاكتىلەرگە ەسكەرتۋ نەگىزىندە جالعان اقپارات قوسقان. الايدا، جالعان اقپارات ايتارلىقتاي ۇلكەن  رەزونانس تۋدىرماعان.

جەلىدە تاراعان، قۇراستىرىلعان نەمەسە قولدان جاسالعان تاريح مىناۋ: سايلاۋ الدىندا «رورە دونالد ترامپ پەن «يسلام مەملەكەتىنە» قارۋ ساتاتىن حيللاري كلينتوندى قولدادى». ونى ميلليوننان استام Facebook قولدانۋشىلارى وقىعان.  الەمدەگى ەڭ ۇلكەن الەۋمەتتىك جەلى كەيىننەن اقپاراتتاردىڭ دۇرىس جەكىزىلۋى ءۇشىن، جاڭا مۇمكىندىكتەردىڭ اشىلعاندىعىن حابارلايدى. Google مەن Twitter-دە دە ارنايى تەكسەرىس بولۋى كەرەك دەگەن ۇسىنىستار ايتىلدى.

سونداي-اق، گەرمانيانىڭ شەنەۋنىكتەرى، سايلاۋ الدىندا، مەملەكەتتە ارنايى جالعان اقپاراتپەن كۇرەسەتىن بولىمشە اشىلۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىس تاستادى.

جاڭالىقتاردى ءوز قالاۋلارىنشا بۇرمالاۋ – اقىماقتىق نەمەسە ءتىپتى جاڭالىق جوق دەگەنگە سايادى. ايتا كەتەتىنى، قازىرگى تاڭدا كوپتەگەن سايتتار بار. ءبىرشاماسى شىنايى اقپاراتتاردى جەتكىزەدى، مەملەكەتتى باسقارۋ  جۇمىستارىن ناسيحاتتاۋمەن اينالىسادى، تاعى ءبىرشاماسى ساتيرا مەن جالعان اقپاراتتىڭ اراجىگىن اجىرا المايتىن سايتتار. ەندى ءبىرى ساياسي ماقساتتاردى قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن جۇمىس جاسايدى.

"The Qazaq Times"