شىڭجاڭداعى از ساندى ۇلتتارعا باعىتتالعان ساياسي قىسىم مەن قۋدالاۋ سوڭعى ۋاقىتتاردا قايتا كۇشەيگەنى بايقالادى. جەلى قولدانۋشىلار دا قىتايلىق الەۋمەتتىك جەلىلەردە تسەنزۋرانىڭ قايتا كۇشەيگەنىن جازۋدا. سوڭعى ۋاقىتتار دا قىتايداعى قازاق قالامگەرلەرى دە كوپتەپ ۇستالىپ جاتقانى تۋرالى حابارلار تارادى.
وتاندىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ ءبىرى «التى الاش» سايتى جاقىندا قىتايدا تۇتقىندالعان قازاق اقىن-جازۋشىلارىنىڭ ەسىمدەرىن جاريا ەتتى. اتالمىش ونلاين-باسىلىمىنىڭ كورسەتۋىنشە، ءبىر مەزگىل باسەڭدەپ قالعان ساياسي قىسىم مەن قۋدالاۋ وتكەن جازدان بەرى قايتا قارقىن الىپ، قاماۋعا الىنعان، ءىز-دەرەكسىز كەتكەن قازاق قالامگەرلەرىنىڭ سانى كوبەيگەن.
اتالعان باسىلىم كورسەتكەن قىتايدا قۋدالاۋعا ۇشىراعان اقىن-جازۋشىلار قاتارىندا 2018 جىلى قاماۋعا الىنىپ، «وسپان باتىر ءسىلامۇلىن ناسيحاتتاعان»، «قازاقستانمەن بايلانىس ورناتقان»، «وتاندى بولشەكتەۋگە ارەكەت ەتكەن» دەگەن ايىپتارمەن ءومىر بويى باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان اقىن، جازۋشى، وقىتۋشى ناعىز مۇحاممەدۇلى دا بار. ونىمەن قاتار وسپان باتىردىڭ تىكەلەي ۇرپاقتارىنان نۇرلان ءنابيۇلى (وسپان باتىردىڭ نەمەرەسى), تولقىن سوعىسايۇلى (وسپان باتىردىڭ اتالاس اعايىندارىنىڭ ۇرپاعى) قاتارلى ازاماتتاردى دا جەرگىلىكتى سوت ومىر بويى قاماۋ جازاسىنا كەسكەن ەدى.
جوعارىدا اتالعان اقپارات قۇرالى قىتايدا قاماۋعا الىنعان نەمەسە ءىز-دەرەكسىز كەتكەن قازاق قالامگەرلەرىنەن 7 ادامنىڭ ەسىمدەرىن كورسەتكەن.
1. عاراپا ءناسيوللاۇلى. بەيجىڭدەگى ۇلتتار ۋنيۆەرسيتەتى، قازاق فيلولوگياسىن تامامداعان. ءانشى، ادەبيەتتانۋشى، سازگەر ازامات. بار جازىعى "Suley" اتتى سايتىندا قازاقستاننىڭ قابدەش ءجۇمادىلوۆ، ب.سوقپاقباەۆ، ت.نۇرماعامبەتوۆ، ف.وڭعارسىنوۆا، ت.ب. كلاسسيك قالامگەرلەرىنىڭ شىعارمالارىن ارعى بەتتەگى وقىرمان قاۋىمعا جاريالاپ جەتكىزگەنى ەكەن. عاراپانى ءىز-دەرەكسىز اكەتكەلى ءتورت اي بولدى. نۇر-سۇلتان قالاسىندا اياۋلى اناسى، اعا-جەڭگەلەرى تۇرادى.
2. ناعىز مۇحاممەتۇلى. جازۋشى، اقىن، وقىتۋشى. بار كىناسى وسپان باتىردىڭ تۋىسى بولعانى ءۇشىن مەرزىمسىز قاماق جازاسىنا كەسىلدى.
3. قابىكەن زەينۇراين. جەكە كاسىپكەر، اقىن، زيالى ازامات. شىنجاڭ حالىق باسپاسىنىڭ كىتاپتارىن ون بەس جىل بويى جوبالاعان ديزاينەر. بار كىناسى – "قازاق مۇڭى" اتتى تولعاۋ جازعان. ول ولەڭدە ۇلتشىلدىق مازمۇن بار دەپ ايىپ تاعىلعان. ەستۋگە قاراعاندا، ونشاقتى جىلعا ۇكىم كەسىلگەن. بىراق، بۇل حابار ناقتىلانبادى.
4. قالىسبەك بابانۇلى. ءانشى، كومپوزيتور. بار كىناسى – ناماز وقىعانى. قالىسبەك ءبىر رەت تۇتقىندالىپ بوساتىلعان. كەيىن قايتا ۇستاپ اكەتكەن. ودان بەرى ناقتى حابار جوق.
5. ادەنبەك قاماشۇلى. جاس اقىن، كوكتوعاي اۋدانىندا وقىتۋشى. جەكە كۋالىكتەگى اتى: اتاحيات (阿塔黑亚提). وسىدان ءۇش جىل بۇرىن سەبەپسىز ۇستالىپ كەتتى. "تۇلەك", "قاراجورعا" اتتى سايت اشىپ، قازاق ەلىنىڭ رۋحاني مۇرالارىن قانداستارعا جەتكىزىپ تۇردى. قىلمىس دالەلى تولىق، ەشكىم ارالاسپاسىن دەگەن ەسكەرتۋ بەرىلگەن. اقپاراتقا سۇيەنسەك، 5 جىلعا جۋىق مەرزىمگە سوتتالدى. ارتىندا كىشكەنە بالاسى، قاتەرلى ىسىكپەن اۋىرعان جۇبايى قالدى. بۇل ازامات تۋرالى ءبىز ءۇش جىل بۇرىن قر ءسىم-ءنىڭ قاتىستى ورىندارىنا ارىز بەرگەن ەدىك. ەشقانداي رەسمي جاۋاپ الا المادىق.
6. سارقىتجان سالىقۇلى. ارعى بەتتەگى اقپاراتتىق، تانىمدىق، ادەبي سايت – Kultegin-ءنىڭ تۇراقتى جازۋشىسى، وقىرمانى، قولداۋشىسى بولدى. "قايىڭ35" دەگەن قالاماتپەن بەلگىل. بىلىكتى، ءبىلىمدى ازامات. موري اۋدانى ورتا مەكتەبىندە قىزمەتتە بولعان. وسىدان ءۇش جىل بۇرىن ون جىلعا سوتتالدى. بار كىناسى – تۇركياعا بارعان، كەزدەسپەۋگە ءتيىستى ادامدارعا كەزدەسكەن. ايتا كەتەرلىگى، قىتايدا 2016 جىلدان بەرى قازاق ءتىلدى ەركىن سايتتار تۇبەگەيلى توقتاتىلدى.
7. نۇرباق بيعازين. جەمەنەي اۋدانىندا مادەنيەت سالاسىنىڭ قىزمەتكەرى. اقىن، قالامگەر. بىرنەشە كىتاپتىڭ اۆتورى. 2017 جىلى الماتىدا كىتابى شىققان. جاقىندا ستالىپ كەتتى دەپ ەستىدىك. ناقتى، سەنىمدى اقپارات الا الماي وتىرمىز. – دەپ جازادى «التى الاش» سايتى.
قىتايداعى ساياسي قىسىمنىڭ قايتا كۇشەيۋىنە بايلانىستى ەلىمىزدە ماسەلەگە قاتىستى الاڭداۋشىلىق ءبىلدىرىپ جاتقاندار دا بار. اسىرەسە، قاماۋعا الىنعان تۋىستارىنا اراشا سۇراعان قازاقستان ازاماتتارى قازاق بيلىگىنە تالاپ-ارىزدارىن جولداپ كەلەدى. الايدا، بيلىك تارابىنان قىتايداعى ماسەلەگە پارمەندى ارەكەتتەردى كورىنبەيدى. ونىڭ ۇستىنە قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ رەسمي ۇستانىمىندا «شىڭجاڭداعى جاعداي قىتايدىڭ ىشكى ماسەلەسى» دەپ تانىلعان بولاتىن.
شىڭجاڭ ماسەلەسى بويىنشا باتىس ەلدەرى دە بەيجىڭنىڭ ساياساتىن ايىپتايدى. الايدا، رەسمي بەيجىڭ ۇكىمەتى ماسەلەنى قىتايدىڭ ىشكى ءىسى ەكەنىن، ءارى شىڭجاڭداعى لاگەرلەر ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە قارسى كۇرەس ەكەنىن ايتادى.