كەشە، 21 قازان بەيسەنبى كۇنى 40-تان استام مەملەكەت بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىندا مالىمدەمە جاساپ، قىتايدىڭ شىڭجاڭداعى از ساندى مۇسىلمان ۇلتتارىنا جاساعان قىسىمى تۋرالى الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى. بۇل رەت مالىمدەمە جاساعان ەلدەردىڭ قاتارىندا تۇركيا دا بار.

حالىقارالىق قاۋىمداستىقتا 43 ەلدىڭ بىرلەسكەن مالىمدەمەسىندە شىڭجاڭداعى ۇيعىر، قازاق جانە وزگە دە ەتنيكالىق ازشىلىقتارعا باعىتتالعان «اۋقىمدى باقىلاۋ شارالارىنا»، «ءدىني جانە ەتنيكالىق ازشىلىقتاردى نىسانا ەتە وتىرىپ ۇجىمدىق جانىشتاۋ ارەكەتتەرىنە» بايلانىستى الاڭداۋشىلىق بىلدىرىلگەن.

43 اتىنان جاساعان مالىمدەمەسىندە فرانتسيانىڭ بۇۇ-داعى ارنايى وكىلى نيكولاس دە ريۆەر شىڭجاڭدا «ادام قۇقىعىنىڭ جالپى جانە جۇيەلى تۇردە بۇزىلۋى، قيناۋ-ازاپتاۋ ارەكەتتەرى، ءماجبۇرلى ەڭبەك، جىنىستىق زورلىق-زومبىلىق جانە بالالاردى اتا-اناسىنان ءماجبۇرلى ءبولۋ ىستەرى بار» دەپ كورسەتتى.

بىرلەسكەن مالىمدەمەگە قول قويعان ەلدەر بۇۇ ادام قۇقىعى جونىندە ارنايى كوميسسيانىڭ شىجاڭعا بارۋىن جانە وعان بەيجىڭ بيلىگىنىڭ رۇقسات بەرۋىن تالاپ ەتكەن.

بىرقاتار باتىس ەلدەرى باستاپ بەيجىڭنىڭ شىجاڭداعى جۇرگىزىپ جاتقان ساياساتىن ايىپتاۋ ىسىنە قوسىلعان ەلدەردىڭ سانى جىل سايىن كوبەيىپ كەلەدى. بۇل قاتاردان تۇركيانىڭ كورىنۋى دە ۇلكەن ءمان بەرەرلىك تاقىرىپ. تۇركيامەن قاتار افريكادان دا بىرنەشە مەملەكەت بىرلەسكەن مالىمدەمەگە قوسىلعان. الايدا، قىتايمەن تىعىز بايلانىسى بار ساۋد ارابيا، پاكىستان سەكىلدى مۇسىلمان ەلدەرى شىجاڭداعى مۇسىلمان ازشىلىقتارىنىڭ قىسىمعا ۇشىراۋى تۋرالى «ءلام» دەپ اۋزىن اشپاي وتىر.

قىتايدىڭ بۇۇ-داعى رەسمي وكىلدى بىرلەسكەن مالىمدەمەنى «دالەلسىز جاسالعان» دەپ ايىپتاعان، ءارى شىڭجاڭداعى ەتنيكالىق ازشىلىق وكىلدەرىنىڭ ساياسي قىسىمعا الىنعانى تۋرالى ايىپتاۋدى جوققا شىعاردى.

The Qazaq Times