Şıñjañdağı az sandı wlttarğa bağıttalğan sayasi qısım men qudalau soñğı uaqıttarda qayta küşeygeni bayqaladı. Jeli qoldanuşılar da qıtaylıq äleumettik jelilerde cenzuranıñ qayta küşeygenin jazuda. Soñğı uaqıttar da Qıtaydağı qazaq qalamgerleri de köptep wstalıp jatqanı turalı habarlar taradı.
Otandıq aqparat qwraldarınıñ biri «Altı Alaş» saytı jaqında Qıtayda twtqındalğan qazaq aqın-jazuşılarınıñ esimderin jariya etti. Atalmış onlayn-basılımınıñ körsetuinşe, bir mezgil bäseñdep qalğan sayasi qısım men qudalau ötken jazdan beri qayta qarqın alıp, qamauğa alınğan, iz-dereksiz ketken qazaq qalamgerleriniñ sanı köbeygen.
Atalğan basılım körsetken Qıtayda qudalauğa wşırağan aqın-jazuşılar qatarında 2018 jılı qamauğa alınıp, «Ospan batır Silämwlın nasihattağan», «Qazaqstanmen baylanıs ornatqan», «otandı bölşekteuge äreket etken» degen ayıptarmen ömir boyı bas bostandığınan ayırılğan aqın, jazuşı, oqıtuşı Nağız Mwhammedwlı da bar. Onımen qatar Ospan batırdıñ tikeley wrpaqtarınan Nwrlan Näbiwlı (Ospan batırdıñ nemeresi), Tolqın Soğısaywlı (Ospan batırdıñ atalas ağayındarınıñ wrpağı) qatarlı azamattardı da jergilikti sot ömir boyı qamau jazasına kesken edi.
Joğarıda atalğan aqparat qwralı Qıtayda qamauğa alınğan nemese iz-dereksiz ketken qazaq qalamgerlerinen 7 adamnıñ esimderin körsetken.
1. Ğarapa Näsiollawlı. Beyjiñdegi Wlttar universiteti, Qazaq filologiyasın tämamdağan. Änşi, ädebiettanuşı, sazger azamat. Bar jazığı "Suley" attı saytında Qazaqstannıñ Qabdeş Jümädilov, B.Soqpaqbaev, T.Nwrmağambetov, F.Oñğarsınova, t.b. klassik qalamgerleriniñ şığarmaların arğı bettegi oqırman qauımğa jariyalap jetkizgeni eken. Ğarapanı iz-dereksiz äketkeli tört ay boldı. Nwr-Swltan qalasında ayaulı anası, ağa-jeñgeleri twradı.
2. Nağız Mwhammetwlı. Jazuşı, aqın, oqıtuşı. Bar kinäsi Ospan batırdıñ tuısı bolğanı üşin merzimsiz qamaq jazasına kesildi.
3. Qabıken Zeynwrain. Jeke käsipker, aqın, ziyalı azamat. Şınjañ halıq baspasınıñ kitaptarın on bes jıl boyı jobalağan dizayner. Bar kinäsi – "Qazaq mwñı" attı tolğau jazğan. Ol öleñde wltşıldıq mazmwn bar dep ayıp tağılğan. Estuge qarağanda, onşaqtı jılğa ükim kesilgen. Biraq, bwl habar naqtılanbadı.
4. Qalısbek Babanwlı. Änşi, kompozitor. Bar kinäsi – namaz oqığanı. Qalısbek bir ret twtqındalıp bosatılğan. Keyin qayta wstap äketken. Odan beri naqtı habar joq.
5. Ädenbek Qamaşwlı. Jas aqın, Köktoğay audanında oqıtuşı. Jeke kuäliktegi atı: Atahiyat (阿塔黑亚提). Osıdan üş jıl bwrın sebepsiz wstalıp ketti. "Tülek", "Qarajorğa" attı sayt aşıp, Qazaq eliniñ ruhani mwraların qandastarğa jetkizip twrdı. Qılmıs däleli tolıq, eşkim aralaspasın degen eskertu berilgen. Aqparatqa süyensek, 5 jılğa juıq merzimge sottaldı. Artında kişkene balası, qaterli isikpen auırğan jwbayı qaldı. Bwl azamat turalı biz üş jıl bwrın QR SİM-niñ qatıstı orındarına arız bergen edik. Eşqanday resmi jauap ala almadıq.
6. Sarqıtjan Salıqwlı. Arğı bettegi aqparattıq, tanımdıq, ädebi sayt – Kultegin-niñ twraqtı jazuşısı, oqırmanı, qoldauşısı boldı. "Qayıñ35" degen qalamatpen belgil. Bilikti, bilimdi azamat. Mori audanı orta mektebinde qızmette bolğan. Osıdan üş jıl bwrın on jılğa sottaldı. Bar kinäsi – Türkiyağa barğan, kezdespeuge tiisti adamdarğa kezdesken. Ayta keterligi, Qıtayda 2016 jıldan beri qazaq tildi erkin sayttar tübegeyli toqtatıldı.
7. Nwrbaq Biğazin. Jemeney audanında mädeniet salasınıñ qızmetkeri. Aqın, qalamger. Birneşe kitaptıñ avtorı. 2017 jılı Almatıda kitabı şıqqan. Jaqında stalıp ketti dep estidik. Naqtı, senimdi aqparat ala almay otırmız. – dep jazadı «Altı Alaş» saytı.
Qıtaydağı sayasi qısımnıñ qayta küşeyuine baylanıstı elimizde mäselege qatıstı alañdauşılıq bildirip jatqandar da bar. Äsirese, qamauğa alınğan tuıstarına araşa swrağan Qazaqstan azamattarı qazaq biligine talap-arızdarın joldap keledi. Alayda, bilik tarabınan Qıtaydağı mäselege pärmendi äreketterdi körinbeydi. Onıñ üstine Qazaqstan ükimetiniñ resmi wstanımında «Şıñjañdağı jağday Qıtaydıñ işki mäselesi» dep tanılğan bolatın.
Şıñjañ mäselesi boyınşa Batıs elderi de Beyjiñniñ sayasatın ayıptaydı. Alayda, resmi Beyjiñ ükimeti mäseleni Qıtaydıñ işki isi ekenin, äri Şıñjañdağı lagerler dini ekstremizm men terrorizmge qarsı küres ekenin aytadı.