الماتىدا جەرۇستى-اسپالى وتكەلدەردىڭ ءليفتى ىستەمەيدى

الماتى قالاسىندا جىل سايىن تەك كۇتىم-بابىنا جۇزدەگەن ميلليون قارجى بولىنەتىن جەراستى جانە جەرۇستى-اسپالى وتكەلدەردىڭ سيقى ادام كورگىسىز. تۇرعىنداردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا رەداكتسيا ءتىلشىسى قالاداعى بىرقاتار نىساندى ارالاپ كوردى.

الماتى قالاسىندا 100-دەن اسا جەرۇستى جانە جەراستى جۇرگىنشىلەر وتكەلى بار. مۇنداي وتكەلدەرمەن ءوتۋ بارىنە بىردەي ىڭعايلى ەمەس. ەگدە جاستاعى ادامدار مەن بالالى اتا-انالارعا، دەنساۋلىق جاعىنان مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار مەن قولىندا جۇگى بار ادامدارعا ءتىپتى قيىن. اربامەن جۇرەتىندەرگە پاندۋس وتە تىك جاسالعان، جوعارىعا كوتەرىلۋگە الدەكىمنىڭ كومەگى كەرەك. تومەنگە ءتۇسۋ وتە قاۋىپتى. ۆەلوسيپەدپەن ءجۇرۋ دە وڭاي ەمەس. پاندۋستاردىڭ كولبەۋلىگى تەحنيكالىق تالاپقا ساي ەمەس. مىڭداعان تۇرعىن جەر بەتىندە رەتتەلەتىن يا رەتتەلمەيتىن بەلگىسى جوق ءىرى اۆتوماگيسترالداردان تەك جەرۇستى يا جەراستى وتكەلدەرىمەن كۇنىنە بىرنەشە رەت وتۋگە ءماجبۇر. مۇنى قيىنسىنعان كەيبىر جۇرگىنشىلەر جولدى كەسىپ وتۋگە تاۋەكەل ەتىپ، سوڭى قايعىلى، كەمى زارداپتى جاعدايمەن دە اياقتالىپ جاتادى.

ناۋرىزباي اۋدانى اكىمدىگىنىڭ الدىندا ورنالاسقان جەرىستى-اسپالى وتكەل. ءليفتى قيراعان، پاندۋسى تىم بيىك. فوتو: QT / كۇلتەگىن اسپانۇلى

حالىقارالىق تاجىريبەدە ءتۇرلى دەڭگەيدەگى وتكەلدەر قۇرىلىسىنىڭ كوبەيۋى – قالا بيلىگى ءۇشىن ادامعا قاراعاندا اۆتوكولىك باستى ورىندا ەكەنىن كورسەتەدى. ادەتتە، جەرۇستى-اسپالى وتكەلدەر بوي كوتەرگەن جەردە جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ ءولىمى ارتادى.

وتكەلدەردىڭ كورنەكى جابىنى جاۋىننان قورعانىش بولا المايدى. قىستىگۇنى باسپالداق بەتىن تايعاق مۇز قاپتايدى. ءجۇرىپ-تۇرۋعا قولايسىز. توبىعى تايىپ، مەرتىككەندەر دە از ەمەس. ءدال وسىعان ۇقساس سەبەپپەن زارداپ شەككەندەردىڭ ارنايى ەسەبى جۇرگىزىلمەيدى.

ناۋرىزباي جانە الاتاۋ اۋداندارىنداعى جەرۇستى وتكەلدەرى. فوتو: QT / كۇلتەگىن اسپانۇلى

ءوزىن ەلميرا ىلدەباي دەپ تانىستىرعان جاياۋ جۇرگىنشى «وتكەلدىڭ ادامدارعا ارناپ سالىباعانىنا» قاپالى.

– مىنا اسپالى كوپىر دۇرىس سالىنباعان، تىم بيىك ءارى باسپالداعى دا تىك ورناتىلعان. مەن مۇعالىممىن. ءجۇرىسى باياۋ، ادىمى قىسقا بالالار مەن قارتتارعا قيىن. دوڭگەلەككە ارنالعان قوسجول پاندۋسى ىسكە تاتىمسىز. سونى سالعاندار بالاسىن اربامەن يتەرىپ كوتەرسىن، كورەمىز سوندا... قارا تەرىڭ شىعادى. ادامعا ارناپ سالىنسا، بۇلاي بولماس ەدى. پەرعاۋىننىڭ باسىنا تۇرعىزىلاتىن پيراميدانى سالۋعا جەگىلگەن قۇلدارعا ارنالعانداي. قالاساڭ دا، قالاماساڭ دا وسى جارايدى دەگەندەي. ءليفتىنىڭ تۇرقى اناۋ، سالىنعالى ءبىر قولدانا المادىق، ءوزىم اياعىمدى سىلت باسام، قايتەمىز، جۇرەمىز وسىلاي كۇندە. جۇرتتى ويلاعان ادام بار ما، ەشكىمدى قىزىقتىرمايدى، قالادا ءجۇرىپ اۋرۋىمىز اسقىنادى وسىلاي، – دەيدى اشىنىپ.

قوعامداعى قوزعالىس جاعىنان قولداۋعا مۇقتاج توپتاردىڭ فيزيكالىق قۋاتى مەن ۋاقىتىن ۇنەمدەۋگە ارنالعان ليفتىلەردىڭ تۇگەل دەرلىگى جۇمىس ىستەمەيدى. ايتپەسە، قالانىڭ ءار اۋدانىنا وتكەلدەردى كۇتىپ-ۇستاۋعا، جوندەپ-جاراقتاۋعا قارجى ءبولىنىپ، تەندەر ويناتىلىلادى. بىراق جۋرناليست ارالاعان نىسانداردا ءىس جۇزىندە قاجەتكە جاراپ تۇرعان ءبىر ليفت كەزىكپەدى. بارلىعى ابدەن توزعان، كوبى بۇلىنگەن: شاعىلعان اينەك، بۇزىلعان ەسىك.

ابدەن توزعان ليفتىلەردىڭ ءبىرى. فوتو: QT / كۇلتەگىن اسپانۇلى

ترانسپورت سالاسى بويىنشا ساراپشى رومان بارابانوۆ ترانسپورت ينفراقۇرىلىمىنىڭ ساپاسىنا كوڭىل تولمايتىنىن ايتادى.

«جەراستى-ءۇستى وتكەلدەرىنىڭ جاعدايى قاناعاتتاندىرمايدى. ازاماتتارعا قولايسىز.اۋەلدەن-اق باعدارشاممەن ءجۇرىپ وتۋگە ىڭعايسىز اۆتوبان جول ەمەس، قاراپايىم كوشە سالۋ كەرەك ەدى. وكىنىشكە قاراي، اۆتوكولىگى بارلارعا قاراعاندا جۇرگىنشىلەردىڭ كوپتىگىنە قاراماستان، تاڭداۋ جاياۋ جۇرەتىندەرگە ەمەس، اۆتوموبيلگە ىڭعايلاپ جاسالدى. بالالار ارباسىنا ارقايسىنا 5 ليتر سۋ قۇيىلعان ءتورت بوتەلكەنى سالىپ، كۇنىنە بىرنەشە رەت ارى-بەرى ەشكىمنىڭ كومەگىنسىز سۇيرەپ-تاسىپ كورگەن سوڭ-اق قانشالىقتى اۋىر ەكەنىن سەزىنۋگە بولادى»، – دەيدى ول رەداكتسيا تىلشىسىنە.

تىم تىك ورنالاسقان پاندۋس سياقتى «قۇرىلىمنىڭ» ىڭعايسىزدىعى سەبەپتى بارابانوۆ بىلتىر 5 جەراستى وتكەلىنىڭ ۇستىنەن جول بەتىنەن ارنايى وتپە جاسالىپ، باعدارشام قويىلعانىن جەتكىزدى. اكىمدىكتىڭ شاراسىزدىقتان قابىلداعان بۇل شەشىمىنىڭ سوڭى جەراستى وتكەلدەردىڭ ەشكىمگە قاجەتسىز «جەرتولەگە» اينالۋىنا اكەلۋى مۇمكىن. ءدال سولاي اسپالى وتكەلدەرگە بالاما تەتىك قارالار يا قارالماسى ازىرگە بەلگىسىز.

ءليفتىنىڭ جۇمىس ىستەۋى مەن ساپاسىنا جاۋاپتى مەكەمەلەر ەشقانداي مونيتورينگ جۇرگىزبەيدى. فوتو: QT / كۇلتەگىن اسپانۇلى

The Qazaq Times